Ψάχνοντας την Κερκόπορτα που θα έπρεπε να είχαμε φυλάξει.

Μέρα που ήταν χτες, 29 Μαΐου, το θυμήθηκα το γεγονός. Κάποτε είχα γράψει συμβολικά και γενικά σ΄ ένα από τα προγράμματα του θεάτρου, γι’ αυτούς που ανοίξαν την Κερκόπορτα. Ένας νέος που διάβασε το κείμενο με πλησίασε και με ρώτησε με ενδιαφέρον πού είναι αυτή η Κερκόπορτα απ΄ όπου όλα τα δεινά της πατρίδας μπορεί να εισέρθουν από εκεί; Αρχικά του εξήγησα το μύθο. Λέγεται ότι στην Κωνσταντινούπολη, κοντά στο Παλάτι του Κωνσταντίνου του Εβδόμου του Πορφυρογέννητου, ο οποίος βασίλεψε πριν τελειώσει η πρώτη μετά Χριστόν χιλιετία, υπήρχε μια μικρή πόρτα που η μισή ήταν κάτω από το επίπεδο του εδάφους. Η πόρτα αυτή ήταν γνωστή στους παλατιανούς και στη φρουρά σαν Κερκόπορτα. Η μικρή αυτή πύλη οδηγούσε σε ένα ιπποδρόμιο (circus) έξω από τα τείχη. Άλλοι λένε ότι το όνομα το πήρε από το ιπποδρόμιο άλλοι πάλι, αν ήταν δρύινη, από το Quercusτο λατινικό όνομα της βελανιδιάς που το ξύλο της είναι ονομαστό για την αντοχή του. Κατά την παράδοση, από αυτήν εισήλθαν από εσωτερική προδοσία, στην Πόλη λίγοι γενίτσαροι κατά την μεγάλη έφοδο της 29^ης Μαΐου1453, διασπώντας έτσι την άμυνα των πολιορκημένων και προκαλώντας την Άλωση της Κωνσταντινούπολης. Διαβάζοντας κάποιο σχόλιο της γνωστής βυζαντινολόγου, Ελένης Γλύκατζη-Αρβελέρ, η ίδια θεωρεί απίθανο αυτή η μικρή πορτούλα να ήταν η αιτία της μεγάλης άλωσης που άλλαξε και τον Ελληνισμό και τον γνωστό τότε κόσμο και σήμανε το τέλος της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας. Η πραγματική «Κερκόπορτα» της προδοσίας ήταν η παρακμή, η σήψη και ο διχασμός. «Υπήρχε μια μεγάλη ενωτική και ανθενωτική διαμάχη» λέει η Αρβελέρ, «υπέρ και κατά της Ένωσης των Εκκλησιών. Οι αντίθετοι στην Ένωση συμμαχούσαν με τους Τούρκους, ήταν οι λεγόμενες παρά φύσιν συμμαχίες. Οι υπέρμαχοι πάλι της Ένωσης διακήρυσσαν ότι όταν οι δύο Ρώμες ήταν ενωμένες διαφέντευαν τον κόσμο και όταν διχάστηκαν, χάθηκαν τα πρωτεία».
Αυτό ή το άλλο ιστορικό γεγονός σήμερα ίσως να έχει μικρή σημασία. Την Ιστορία δεν την φέρνεις πίσω. Μεγαλύτερη σημασία έχουν οι πολλές, καμιά φορά ανώνυμες «κερκόπορτες» που μας περιτριγυρίζουν όχι μόνο στη πορεία της πρόσφατης Ιστορίας μας αλλά και σήμερα μπροστά στα μάτια μας, παρούσες, ορθάνοιχτες, απειλητικές, αενάως πολλαπλασιαζόμενες μέσα στο αύριο, απειλώντας ακόμα και τη βιολογική μας ύπαρξη. Ίσως το ύστατο αιώνιο ηθικό δίδαγμα να είναι: Φύλαγε την Κερκόπορτα να μη τραβηχτεί ο σύρτης μήτε από μέσα ούτε κι απ΄ έξω. Κι ας το ξέρεις ότι πάντα θα υπάρχουν οι απ΄ έξω πρόθυμοι να απλώσουν χέρια σε μια διαθέσιμη λεία, κι ας γνωρίζεις ότι οι επίορκοι είναι πάντα τρομαχτικά κοντά σου, μίζεροι εραστές της προδοσίας. Φυλάξου. Φυλάξου, ακόμα κι από τον ίδιο σου τον εαυτό.