Το Train World ρίχνει φως σε μια σκοτεινή σελίδα των βελγικών σιδηροδρόμων

Ένα τμήμα στο μουσείο Train World θα ρίξει φως στον ρόλο του βελγικού σιδηροδρομικού φορέα SNCB στην απέλαση των Εβραίων κατά τη διάρκεια του Β” Παγκοσμίου Πολέμου.

Η SNCB ερευνούσε το θέμα εδώ και αρκετό καιρό, μεταξύ άλλων μέσω μιας εκτενούς έκθεσης που αποκάλυψε ότι η SNCB χρέωσε τη Γερμανία αρκετά εκατομμύρια βελγικά φράγκα προκειμένου να πραγματοποιήσει απελάσεις προς στρατόπεδα συγκέντρωσης κατά τη διάρκεια της ναζιστικής κατοχής της χώρας.

Μεταξύ 1942 και 1944, η SNCB απέλασε περισσότερους από 25.500 Εβραίους και Ρομά, μαζί με 189.542 Βέλγους εργάτες (προς καταναγκαστικά έργα) και 16.081 πολιτικούς κρατούμενους. Συγκεκριμένα, από τις 4 Αυγούστου 1942, τουλάχιστον 28 νηοπομπές αναχώρησαν από το Mechelen για το Άουσβιτς, με 25.843 Εβραίους και Τσιγγάνους. Μόνο 1.195 θα επιστρέψουν ζωντανοί.

«Πρέπει να σκεφτούμε προσεκτικά τι μπορούμε και τι πρέπει να κάνουμε για το μέλλον», δήλωσε ο υπουργός κινητικότητας του Βελγίου Georges Gilkinet, σχολιάζοντας την έκθεση.

«Θα ζητήσω από μια επιτροπή, συμπεριλαμβανομένων των ιστορικών που συνέταξαν αυτήν την έκθεση, να το σκεφτεί και να προτείνει στην κυβέρνηση τους επόμενους 12 μήνες τις καταλληλότερες πράξεις αποκατάστασης. Πρέπει να μάθουμε από την ιστορία μας και για να το κάνουμε αυτό, πρέπει πρώτα να την γνωρίσουμε».

Η SNCB παρείχε σε ερευνητές από το Κέντρο Μελετών για τον Πολέμο και τη Σύγχρονη Κοινωνία (CegeSoma) πρόσβαση σε όλα τα αρχεία της για τη μελέτη, με τίτλο «Πρόθυμο Βέλγιο», με στόχο να «διευκρινίσει και να τιμήσει με σεβασμό».

Μετά από δύο χρόνια έρευνας, ο ιστορικός Nico Wouters παρουσίασε την τελική έκθεση στην κυβέρνηση.

«Είναι η πρώτη φορά που βρίσκουμε έγγραφα που αποδεικνύουν ξεκάθαρα ότι η SNCB πληρώθηκε από τους Γερμανούς», είπε ο Wouters.

«Αυτή η πολιτική συνεργασίας με τον κατακτητή ήταν προς το συμφέρον της χώρας και θεωρητικά μέσα στο βελγικό νομικό πλαίσιο και στο διεθνές δίκαιο του πολέμου.

«Στην πραγματικότητα, οι αρχές δεν είχαν άλλη επιλογή εκείνη την εποχή. Η SNCB ήταν απαραίτητη για τον εφοδιασμό της βιομηχανίας και του πληθυσμού, επομένως η συνεργασία ήταν αναπόφευκτη. Αλλά προφανώς, υπήρχαν όρια σε αυτή τη συνεργασία και κάπου εκεί είναι που ξεκινά το πρόβλημα».

Η έκθεση αναφέρει ότι δεν ελήφθη επίσημη απόφαση εντός της ίδιας της SNCB, αλλά ότι, σύμφωνα με τις πηγές που αναλύθηκαν, ουσιαστικά δεν υπήρξαν ενστάσεις κατά των απελάσεων.

Οι περισσότερες απελάσεις πραγματοποιήθηκαν υπό την ένοπλη επίβλεψη Γερμανών στρατιωτών σε «ειδικά» τρένα που κινούνταν εκτός του κανονικού δρομολογίου.

Οι γερμανικές οδηγίες όριζαν ότι μόνο «απολύτως αξιόπιστο» βελγικό προσωπικό μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για τις απελάσεις, υποδεικνύοντας (όπως έχουν αποκαλύψει και προηγούμενες μελέτες) ότι οι βελγικές αρχές ήταν σύμφωνες με τη φυλετική πολιτική που ακολουθούσαν οι Ναζί κατακτητές εναντίον του εβραϊκού πληθυσμού.

Σύμφωνα με αυτή την τελευταία έκθεση, η βελγική εταιρεία σιδηροδρόμων θεώρησε την απέλαση ανθρώπων κατά τη διάρκεια του πολέμου ως «υπηρεσίες που παρέχονται» στις δυνάμεις κατοχής και απαραίτητο τίμημα για τη διατήρηση των προμηθειών μεταφοράς και τροφίμων στο Βέλγιο.

Τούτου λεχθέντος, η έρευνα ανακάλυψε περιπτώσεις αντίστασης: μια επίθεση από τρία μέλη της ναζιστικής αντίστασης επέτρεψε σε περισσότερους από 200 εκτοπισμένους να δραπετεύσουν από ένα τρένο, στις 19 Απριλίου 1943.

Μόνο το 5% όσων απελάθηκαν από το Βέλγιο επέζησαν από τα στρατόπεδα συγκέντρωσης.

Η SNCB και ο φορέας εκμετάλλευσης του σιδηροδρομικού δικτύου Infrabel λαμβάνουν επί του παρόντος υπόψη την έκθεση και τα «συνακόλουθά της βήματα».