Ο νοσοκομειακός κλάδος του Βελγίου στο κόκκινο

Ο βελγικός νοσοκομειακός τομέας παρουσιάζει, για πρώτη φορά, απώλεια στις βασικές του δραστηριότητες το 2022, όπως αποκαλύπτει η 29η ανάλυση MAHA (Μοντέλο για Αυτόματες Αναλύσεις Νοσοκομείων) που δημοσιεύτηκε την Τετάρτη από την Belfius. Τα τακτικά λειτουργικά κέρδη είναι στο κόκκινο, στα 181 εκατ. ευρώ.

Μεταξύ των αιτιών που προβάλλονται για να εξηγηθεί αυτή η κατάσταση, η έκθεση επισημαίνει τη συνεχιζόμενη αύξηση σε πολλά βασικά στοιχεία, όπως οι αμοιβές του προσωπικού (+14,5%), η ενέργεια (+62%) και τα προϊόντα διατροφής (+17%). Η τιμαριθμική αναπροσαρμογή των μισθών κατά 8% επιβάρυνε ιδιαίτερα τον προϋπολογισμό. Τα νοσοκομεία προσέλαβαν επίσης 2.134 ισοδύναμα πλήρους απασχόλησης (FTE, ή ΙΠΑ στα ελληνικά), που μεταφράζεται σε μια αύξηση 2% στο συνολικό προσωπικό. Στη Βαλλονία το προσωπικό αυξήθηκε περισσότερο, κατά 2,6%.

Ωστόσο, αυτή η αύξηση του προσωπικού πρέπει να ληφθεί υπόψη. Στην πραγματικότητα, το νοσηλευτικό προσωπικό αυξήθηκε μόνο κατά 402 ΙΠΑ. Μεταξύ 2018 και 2022, τα νοσοκομεία κατέγραψαν αύξηση μόνο κατά 2.028 άτομα (+3,7%). Το ποσοστό απουσιών, που αγγίζει το 11,4%, συνεχίζει επίσης να επιβαρύνει την εύρυθμη λειτουργία των δομών. Το 2022, σχεδόν 2.800 θέσεις νοσηλευτικού προσωπικού επρόκειτο να καλυφθούν, ένα πέμπτο περισσότερες από το προηγούμενο έτος.

Από τα 86 γενικά νοσοκομεία (πανεπιστημιακά νοσοκομεία και ψυχιατρικές κλινικές δεν αποτελούν μέρος της μελέτης, όπως ενημερωνόμαστε) που περιλαμβάνονται στην έκθεση, τα 49 κατέγραψαν απώλεια στα λειτουργικά τους έσοδα. Τα 24 μόνο καταφέρνουν να επιτύχουν ένα συνηθισμένο λειτουργικό κέρδος μικρότερο από το 1% του κύκλου εργασιών. «Το 84% των νοσοκομείων είναι επομένως σε επισφαλή κατάσταση», εκτιμούν οι συντάκτες της έκθεσης. Καμία περιοχή της χώρας δεν ξεφεύγει από αυτό το φαινόμενο.

«Η φερεγγυότητα του νοσοκομείου βρίσκεται υπό πίεση για πρώτη φορά»

Λαμβάνοντας υπόψη τα δεδομένα, όπως οι κινήσεις κάλυψης προηγούμενων ετών, το αποτέλεσμα για το οικονομικό έτος 2022 είναι ωστόσο θετικό, στα 37 εκατ. ευρώ.

Ένα άλλο φαινόμενο που θεωρείται ανησυχητικό, εκτός από την οικονομική κατάσταση είναι και η φερεγγυότητα των νοσοκομείων που βρίσκεται για πρώτη φορά υπό πίεση. Ένας συνδυασμός που, σύμφωνα με το ρεπορτάζ, «αποτελεί καμπανάκι αφύπνισης για τα γενικά νοσοκομεία». Παράλληλα, το χρέος των γενικών νοσοκομείων συνεχίζει να αυξάνεται και αντιπροσωπεύει το 32% του ισολογισμού. Η αύξηση είναι ιδιαίτερα εντυπωσιακή στη Βαλλονία (38,3% του συνόλου του ισολογισμού) και στις Βρυξέλλες (41,1%).

«Η Φλάνδρα βιώνει αυτή τη στιγμή επιβράδυνση του κύματος επενδύσεων για την ανακαίνιση των νοσοκομείων της. Το χρέος μειώνεται κάπως φτάνοντας στο 26,1% του συνόλου του ισολογισμού», διευκρινίζει η μελέτη.

Αυτή η κατάσταση επιβαρύνει ιδιαίτερα την επενδυτική ικανότητα των κατασκευών και τη διατήρηση της κληρονομιάς. Βλάπτει επίσης τη στρατηγική που στοχεύει στην ενθάρρυνση των ημερήσιων νοσηλειών, σύμφωνα με τον γιατρό Philippe Devos, πρόεδρο της πολυτομεακής ομοσπονδίας δομών υποδοχής και περίθαλψης (Unessa).

Μεταρρύθμιση του συστήματος χρηματοδότησης των νοσοκομείων

Οι προοπτικές για το 2023 δείχνουν επίσης χρόνιες δυσκολίες για τον κλάδο, με λειτουργικό αποτέλεσμα για άλλη μια φορά αρνητικό και συνεχή αύξηση του κόστους, ιδίως σε σχέση με το προσωπικό και την ενέργεια.

«Αυτή η έλλειψη ενδιαφέροντος και αυτή η άγνοια της κατάστασης όσον αφορά τα νοσοκομεία δεν μπορεί να συνεχιστεί. Εάν δεν ληφθούν γρήγορα σημαντικά μέτρα αναχρηματοδότησης για τα νοσοκομεία, θα δούμε αναπόφευκτα πτώση στην ποιότητα της περίθαλψης, την καινοτομία και τις επενδύσεις, αυξημένη πίεση στο προσωπικό που θα οδηγήσει σε φυγή (μελλοντικού) υγειονομικού προσωπικού και αναπόφευκτη αύξηση του κόστους για τον ασθενή» καταγγέλλει σε δελτίο τύπου η Santhea, η εργοδοτική ομοσπονδία ιδρυμάτων υγείας και υγειονομικής περίθαλψης της Βαλλονίας και των Βρυξελλών.

Ο υπουργός Δημόσιας Υγείας Frank Vandenbroucke (Vooruit) από την πλευρά του ζητά μεταρρύθμιση του συστήματος χρηματοδότησης των νοσοκομείων. «Αυτή η μεταρρύθμιση, την οποία εφαρμόζουμε, πρέπει να εξασφαλίσει περισσότερη σταθερότητα και διαφάνεια», υπογραμμίζει σε δελτίο τύπου. «Αυτή η νέα μέθοδος χρηματοδότησης θα πρέπει επίσης να προάγει τη συνεργασία μεταξύ και εντός νοσοκομείων, δημιουργώντας παράλληλα ένα νέο μοντέλο συνεργασίας μεταξύ ιατρών και διοικητών νοσοκομείων».

Ο υπουργός επιμένει επίσης στη σημασία της μεταρρύθμισης του νοσηλευτικού επαγγέλματος. «Η μεταρρύθμιση αυτού του μεγέθους είναι πραγματικά απαραίτητη για να προετοιμάσει τη νοσηλευτική μας για το μέλλον και να αυξήσει την ελκυστικότητα του επαγγέλματος». Εκφράζει τη λύπη του ιδιαίτερα για το γεγονός ότι τα μέλη του νοσηλευτικού προσωπικού καλούνται να εκτελούν καθήκοντα «τα οποία μπορούν να επιτευχθούν εξίσου καλά ή καλύτερα από άλλους», όπως διοίκηση, οικιακές εργασίες ή βασική φροντίδα υγιεινής. «Επιπλέον, η αυτονομία των νοσηλευτών εξακολουθεί να είναι πολύ περιορισμένη για να μπορούν να χρησιμοποιήσουν πλήρως τις δεξιότητές τους. Για παράδειγμα, ένας νοσηλευτής εξακολουθεί να χρειάζεται ιατρική συνταγή για να χορηγήσει ένα αναλγητικό σε έναν ασθενή».