Στόχος και όραμα ή πως να αντικαταστήσουμε έξυπνα το Θάνατο.

από τον Γιάννη Δήμα

Έχοντας ασχοληθεί στο ραδιοφωνικό μου παρελθόν  με το μεγάλο κομμάτι του παγκόσμιου κινηματογράφου ο Γιώργος Λάνθιμος δεν θα μπορούσε να περάσει από τις Βρυξέλλες χωρίς να τραβήξει την προσοχή μου. Πρώτα απ’ όλα γιατί ακόμα μου έχει μείνει ένας κόμπος στο στομάχι από τον Κυνόδοντα. Πιάστηκε η αναπνοή μου από το σενάριο, από τις εικόνες. Όταν τέλειωσε το έργο και έμεινα με τις σκέψεις μου αναρωτήθηκα αν η Τέχνη που κλοτσάει τόσο άσχημα εξακολουθεί να είναι Τέχνη.
Έριξα τον εγωισμό, μου δημιουργήθηκε ένας κόμπος στο στομάχι  αλλά παραδέχτηκα πως είναι Τέχνη.

Όταν τελείωσε η ταινία στο Bozar ένιωσα μια από τα ίδια αλλά τελικά η προπόνηση με τον Κυνόδοντα είχε αποδώσει. Το θέμα του Θανάτου, η αντικατάσταση νεκρών προσώπων από «ηθοποιούς» μέσα στις βυθισμένες από πένθος οικογένειες  σόκαρε τόσο που στη διάρκεια της ταινίας είχαμε και νευρικά γέλια. Λίγα λεπτά αργότερα άρχισε η συνέντευξη με τον Γιώργο Λάνθιμο. Εκεί άλλαξαν όλα.
 
Όχι τα κινηματογραφικά και οι σκέψεις μου για το έργο αλλά η διαπίστωση πως το εγχείρημα της παραγωγής των ταινιών του Γιώργου Λάνθιμου μπορεί να αποτελέσει  ατομικό, κοινωνικό, πολιτικό και οικονομικό παράδειγμα προς μίμηση.

Ο Έλληνας σκηνοθέτης αρχικά είχε ένα όραμα. Ήθελε να κάνει κινηματογράφο.
Είχε σαφώς και ξεκάθαρο στόχο για το που ήθελε να φτάσει. Ήθελε να μετουσιώσει σε κινηματογράφο τις ιδέες του, το σκηνοθετικό του βλέμμα να αποτυπωθεί στα μάτια του κοινού, ήθελε να μου φυτέψει σε μένα και σε άλλους αυτόν τον αναθεματισμένο κόμπο στο στομάχι. Ήθελε να κάνει Τέχνη.

Μετά, και έχοντας στόχο και όραμα, έπρεπε να αρχίσει την προσπάθεια. Στην Ελλάδα. Στην Ελλάδα του χτες, του σήμερα. Στην Ελλάδα που τίποτα δεν στέκεται σωστά, στην Ελλάδα που έχασε και τον Αγγελόπουλο μαζί με τον κινηματογραφικό μπούσουλα. Λεφτά δεν υπήρξαν ούτε στον Κυνόδοντα ούτε στις Άλπεις. Δυσάρεστο το συναίσθημα να έχεις όραμα, στόχο, να θες με όλες σου τις δυνάμεις να προσπαθήσεις και να μην έχεις τα μέσα. Ούτε ο πρώτος ούτε ο τελευταίος θα μου πείτε. Σωστό θα απαντήσω. Τι έκανε ο Λάνθιμος όμως και έδωσε την ευκαιρία σε όλους μας να νιώσουμε υπερήφανοι για την μοναδική ελληνική υποψηφιότητα για όσκαρ ξενόγλωσσης ταινίας;
Ο Γιώργος Λάνθιμος έβαλε μπροστά το ταλέντο του, εμπιστεύτηκε ικανούς ανθρώπους για συνεργάτες, στρατολόγησε φίλους και γνωστούς με μεράκι και κέφι και πάνω απ’ όλα δούλεψε με επιμονή.

Πόσο δύσκολο είναι να πάρουμε αυτό το τρανταχτό παράδειγμα και να το βάλουμε σε εφαρμογή στην Πατρίδα μας; Για να ξεφύγουμε τη μετωπική με τον «Θάνατο», για να μη χρειαστεί να ξεγελάσουμε την «οικογένεια» που βρίσκεται σε πένθος, δίνοντας πρωταγωνιστικό ρόλο σε ανδρείκελα και κομπάρσους.

Ξεκάθαρο όραμα με συγκεκριμένο στόχο. Κέφι για δουλειά, με υπομονή για την αναγνώριση και την επιβράβευση. Χωρίς λεφτά όντως, αλλά με πρωτότυπες ιδέες, με αναγνώριση και προώθηση του ταλέντου όπου και αν αυτό βρίσκεται. Κάπως έτσι ίσως κατέβει επιτέλους ο κόμπος πιο κάτω.