Τάσος Νυχάς: Η σύνδεση της Άλκης Ζέη με το χώρο του θεάτρου είναι σημαντική και ουσιαστική.

Συντάκτης:

Με την ευκαιρία της θεατρικής παράστασης Ματίας ο Πρώτος, που ανεβαίνει στις Βρυξέλλες από το Ελληνικό Θεατρικό Εργαστήρι και την θεατρική ομάδα ΑλΜΑ, το Newsville.be συνομιλεί σήμερα με τον Τάσο Νυχά για την Άλκη Ζέη και την σχέση της, τόσο με την βρυξελλιώτικη κοινότητα όσο και με το ίδιο το θέατρο.

Κύριε Νυχά, λογοτεχνικο έτος «Άλκης Ζέη» φέτος με πολλά αφιερώματα στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Ποια είναι η συνεισφορα του Ελληνικού Θεατρικού Εργαστηρίου σε αυτό τον εορτασμό και πως έγινε πράξη η συνέργεια με την θεατρική ομάδα ΑΛΜΑ;

Το 2023 έχει ανακηρυχθεί από το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού «Λογοτεχνικό Έτος Άλκης Ζέη» με αφορμή τη συμπλήρωση 100 ετών από τη γέννησή της και αφορά μια σειρά από εκδηλώσεις με επίκεντρο την πολυδιαβασμένη και πολυαγαπημένη συγγραφέα. Συμμετέχοντας στις εκδηλώσεις αυτές το Ελληνικό Θεατρικό Εργαστήρι ανεβάζει στη σκηνή το έργο της «Ματίας ο Πρώτος» σε συνεργασία με τη θεατρική Ομάδα ΑλΜΑ και υπό την αιγίδα του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού. Ταυτόχρονα στο φουαγιέ του Θεάτρου του Joli Bois (Avenue du Haras 100, 1150 W.St.Pierre), όπου παίζεται το έργο 20, 21 και 22 Οκτωβρίου 2023, θα υπάρχει μια μικρή έκθεση με φωτογραφικό υλικό από την ζωή και το έργο της Άλκης Ζέη.

Η Άλκη Ζέη με τον Νίκο Νυχά, από εκδήλωση στις Βρυξέλλες

Το Ελληνικό Θεατρικό Εργαστήρι έχει παράδοση στις συνεργασίες, αφού έχει ήδη συνεργαστεί με το Ελληνικό Θέατρο Βελγίου δύο φορές, ενώ ο θεσμός πλέον του κοινού εορτασμού της Παγκόσμιας Ημέρας Θεάτρου κάθε χρόνο στις 27 Μαρτίου έγινε πραγματικότητα μετά από δική μας πρωτοβουλία και πρόταση. Επιπλέον οι εκδηλώσεις για τον εορτασμό των 30 χρόνων λειτουργίας της ομάδας μας το 2015 καθώς και η εκδήλωση του «Αναλογίου» με έργα δημιουργών των Βρυξελλών τον Μάρτιο του2023 επιβεβαίωσαν αυτή τη διάθεση συνεργασίας της Ομάδας μας. Η συγκεκριμένη συνεργασία με τη Θεατρική Ομάδα ΑλΜΑ ήρθε φυσιολογικά μετά τη δυναμική είσοδό της στα θεατρικά δρώμενα των Βρυξελλών τον Ιούνιο του 2018 με το έργο του Ανδρέα Φλουράκη, Θέλω μια Χώρα, με ποιότητα, αισθητική και μέτρο που ταιριάζουν με τον χαρακτήρα του ΕΘΕ. Θεωρήσαμε λοιπόν ότι η συνεργασία μαζί τους θα προσδώσει ενδιαφέροντα καλλιτεχνικά στοιχεία και θα συμβάλει θετικά με σημαντική προστιθέμενη αξία στο ανέβασμα αυτής της παράστασης.

Πως συνδέεται η μεγάλη Ελληνίδα πεζογράφος και συγγραφέας, με τον χώρο του θεάτρου;

Η Άλκη Ζέη, όπως έχει γράψει και πει ή ίδια αγαπούσε πολύ το θέατρο. Μάλιστα νέα ακόμη, δοκίμασε και η ίδια το σανίδι-υπάρχει και φωτογραφία της με την Έλλη Λαμπέτη. Στη συνέχεια ο άντρας της, Γιώργος Σεβαστίκογλου, ήταν άνθρωπος του θεάτρου, συγγραφέας, μεταφραστής και σκηνοθέτης, όπως επίσης και ο γιός της Πέτρος Σεβαστίκογλου, που έχει σκηνοθετήσει για το Ελληνικό Θέατρο Βελγίου στις Βρυξέλλες το έργο Η αυλή των Θαυμάτων, του Ι. Καμπανέλλη, στο θέατρο CVΑ τον Απρίλιο του 1994, καθώς και το έργο -Ο Καραγκιόζης παρά λίγο βεζύρης, του Γιώργου Σκούρτη, στο θέατρο Les Tréteaux de Bruxelles, τον Νοέμβριο του 1994. Τα θεατρικά της έργα δεν είναι πολλά, και μάλιστα τον Ματία τον Πρώτο τον έγραψε κατά παραγγελία της φίλης της Ξένιας Καλογεροπούλου, όταν η τελευταία ξεκινούσε την προσπάθειά της με το παιδικό θέατρο στη Μικρή Πόρτα της οδού Μεσογείων. Όμως τελευταία παρατηρείται η προσπάθεια πολλών σκηνοθετών να παρουσιάσουν σε θεατρική μορφή πολλά έργα της, όπως ο Μεγάλος περίπατος του Πέτρου, Το καπλάνι της Βιτρίνας, Κοντά στις ράγες και άλλα. Έτσι λοιπόν η σύνδεσή της με το χώρο του θεάτρου είναι σημαντική και ουσιαστική.

Η Άλκη Ζέη με την Έλλη Λαμπέτη

Πως φτάσατε στην επιλογή του θεατρικού έργου Ο Ματίας ο Πρώτος, βασισμένο στο μυθιστόρημα του σπουδαίου πολωνού Janusz Korczak που θα δούμε σε λίγες μέρες στο θέατρο Joli Bois;

Το έργο αυτό το παίξαμε ως πρώτο έργο της παιδικής μας σκηνής, ως έργο «με παιδιά και μεγάλους για παιδιά και μεγάλους» τον Νοέμβριο 1995 στο θέατρο Les Tréteaux de Bruxelles. Η ίδια η Άλκη Ζέη μάς είχε ενθαρρύνει να το ανεβάσουμε ώστε να καλύψουμε τις ανάγκες των μελών και φίλων μας για παιδικό θέατρο, μιας και τα παιδιά πολλών που είτε ήταν νήπια είτε δεν είχαν γεννηθεί το 1984 που σχηματίστηκε η Ομάδα, είχαν πια μεγαλώσει και μπορούσαν να δουν θέατρο αλλά και να συμμετέχουν ενεργά σε μια παράσταση. Έτσι και έγινε, και η Ομάδα μας βρέθηκε στη σκηνή με ένα ευχάριστο ανακάτεμα μικρών και μεγάλων, όπου μάλιστα οι πραγματικοί γονείς των παιδιών υποδύονταν τους γονείς των παιδιών που υπήρχαν ως χαρακτήρες στο έργο της ‘Αλκης. Λεπτομέρειες για το έργο αυτό, όπως άλλωστε και για κάθε άλλο έργο που ανέβασε η Ομάδα μας υπάρχουν στην ιστοσελίδα μας. Μετά από πολλά χρόνια, και συγκεκριμένα το 2018, ξαναβρεθήκαμε με την Άλκη και την Ειρήνη, κόρη της και φίλη της Ομάδας μας, που μένει στις Βρυξέλλες. Η συζήτηση με την ενθουσιώδη Άλκη γύρισε στη θεατρική μας Ομάδα και τον Ματία του 1995 που θυμόταν με συγκίνηση, καθώς είχε παρακολουθήσει εκείνη την παράσταση και η ίδια.

Η Άλκη Ζέη με τα παιδιά που έπαιξαν στην παράσταση, το 1995

Ξέροντας ότι η δραστηριότητα της παιδικής μας σκηνής σταμάτησε το 2008, έριξε την ιδέα να ανεβάσουμε πάλι τον Ματία αλλά σε μια πιο μοντέρνα, πιο σημερινή εκδοχή, λαμβάνοντας υπόψη και τις αλλαγές που επήλθαν από το 1982 που πρωτογράφτηκε. Με μάτια που έλαμπαν ανέφερε χαρακτηριστικά ότι τα παιδιά έχουν τώρα, Ίντερνετ, κινητά και ταμπλέτες. «Έτσι πρέπει να παρουσιαστούν τώρα»-είπε. Με την κουβέντα-καταλήξαμε να σχεδιάσουμε το ανέβασμά του το συντομότερο. Οι πρόβες μάλιστα ξεκίνησαν και η διανομή σε μεγάλο βαθμό είχε εξασφαλιστεί. Όμως ενέσκηψε η πανδημία, και στη συνέχεια η Άλκη έφυγε για το δικό της μεγάλο ταξίδι στις 27 Φεβρουαρίου 2020. Ο μικρός Ματίας δεν θα ανέβαινε στη θεατρική σκηνή των Βρυξελλών. Η ανακήρυξη όμως του 2023 Λογοτεχνικού έτους Άλκης Ζέη, επανέφερε τη συζήτηση με την Ειρήνη, και τελικά αποφασίσουμε να τιμήσουμε τη συμφωνία με την Άλκη: Να ανεβεί ο Ματίας ο Πρώτος με σημερινά παιδιά, που γνωρίζουν πια το Ίντερνετ, τα κινητά τηλέφωνα και τις ταμπλέτες.

Μπορούμε να μιλήσουμε για αλληλεπίδραση ή επιρροές στους ελληνόφωνους φορείς πολιτισμού των Βρυξελλών από την συχνή παρουσία της Άλκης Ζέη στην πόλη μας;

Η συχνή παρουσία της Άλκης στις Βρυξέλλες ήταν πράγματι μια πηγή ευχαρίστησης αλλά και περισυλλογής με βάση τις ιστορίες της, τις ιδέες της και την αγάπη της για τα παιδιά, για όλα τα παιδιά. Η επαφή της Ομάδας μας μαζί της ήταν πολύτιμη και συναρπαστική-ακούγαμε από τα χείλη της μικρά παραλειπόμενα από τις ιστορίες της και τη ζωή της, αλλά και τις σκέψεις της, σκέψεις ενός ολοκληρωμένου Ανθρώπου για τα νέα δεδομένα της κοινωνίας. Ταυτόχρονα αρκετές φορές βρέθηκε στο φιλόξενο χώρο του πολυχώρου «Περίπλους» είτε για να παρουσιάσει βιβλία της -και έγραφε πολύ, μέχρι το τέλος- είτε για απλές συζητήσεις με τους φίλους της και τα παιδιά. Δεν ξέρω αν μπορούμε να μιλήσουμε για αλληλεπίδραση ή επιρροές, όμως η αύρα της στις Βρυξέλλες υπήρχε και θα υπάρχει και μετά το ανέβασμα του Ματία του Πρώτου για δεύτερη φορά, στο θέατρο Joli Bois, στις 20, 21 και 22 Οκτωβρίου 2023.