Στέλιος Κούλογλου: Το εκκρεμές πάει όλο και πιο δεξιά

Ανάλογη σημασία με την πτώση του τείχους του Βερολίνου έχει το Brexit κατά την άποψη τουΣτέλιου Κούλογλου. Ο ευρωβουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ σε συνέντευξή του στην Aγγελική Σπανού για τη FREE SUNDAY, εξηγεί το παγκόσμιο φαινόμενο της στροφής προς τα δεξιά και θεωρεί δεδομένη την προσπάθεια δημιουργίας μιας Ε.Ε. πολλών ταχυτήτων.

Σας ξάφνιασε το αποτέλεσμα των ισπανικών εκλογών; Γιατί δεν τα κατάφερε η Αριστερά;

Είναι γεγονός ότι περιμέναμε καλύτερα αποτελέσματα και δεν είναι μόνο οι δημοσκοπήσεις: στους Podemos είχε θεωρητικά προστεθεί σε αυτές τις εκλογές το εκλογικό ποσοστό της Ενωμένης Αριστεράς, αφού τώρα τα δύο κόμματα κατέβαιναν μαζί, ο Ιγκλέσιας βγήκε κερδισμένος στο ντημπέιτ, οι Σοσιαλιστές είχαν πανικοβληθεί μπροστά στον κίνδυνο της «πασοκοποίησής» τους, ενώ καινούργια σκάνδαλα συγκλόνιζαν το Λαϊκό Κόμμα.

Και όμως, τελικώς το τελευταίο είναι το μόνο κερδισμένο και δεν είναι το Brexit που έπαιξε τον κύριο ρόλο. Μετά από έξι μήνες πολιτικής αστάθειας, το Λαϊκό Κόμμα και ο Ραχόι εμφανίστηκαν ως η μοναδική δύναμη που μπορεί να σχηματίσει κυβέρνηση. Αυτό ενισχύθηκε από τους Σοσιαλιστές, που σχεδόν απέκλειαν μετεκλογική συνεργασία με τους Podemos. Νομίζω επίσης ότι ο Ιγκλέσιας έκανε κάποια λάθη μετά τις εκλογές του Δεκεμβρίου που απομάκρυναν τους Σοσιαλιστές ακόμη περισσότερο. Η βασική προπαγάνδα του Λαϊκού Κόμματος ήταν ότι οι Podemos θα μετέτρεπαν την Ισπανία σε Βενεζουέλα. Είναι αστείο και εκτός πραγματικότητας, αλλά έπιασε το αίσθημα ανασφάλειας.

Η Ε.Ε. αλλάζει, αλλά όχι με τον τρόπο που ήθελε ο ΣΥΡΙΖΑ. Πηγαίνει όλο και δεξιότερα. Έτσι δεν είναι;

Έτσι και χειρότερα. Το εκκρεμές πάει όλο και πιο δεξιά και το φαινόμενο είναι παγκόσμιο. Δείτε τι συμβαίνει με τον Τραμπ στις ΗΠΑ. Ποιος μπορεί, μετά την επιτυχία του Brexit, να αποκλείσει την ήττα της Κλίντον, που εκπροσωπεί το πολιτικό κατεστημένο και είναι εξαιρετικά αντιδημοφιλής; Το βλέπουμε από την Αυστρία μέχρι τη Γαλλία της Μαρίν Λεπέν, το ποσοστό της αντισυστημικής ψήφου μεγαλώνει. Και στην πλειοψηφία των περιπτώσεων η Αριστερά δεν μπορεί να το εκμεταλλευτεί. Από αυτή την άποψη, το 21% των Podemos και τα ποσοστά της Αριστεράς στην Πορτογαλία ή στην Ελλάδα είναι ένα μικρό θαύμα που εξηγείται φυσικά: οι χώρες του Νότου της Ευρώπης έχουν περάσει σχετικά πρόσφατα από δικτατορίες. Υπάρχουν αντιφασιστικές μνήμες αντίθετα, λ.χ., με την Αυστρία.

Εξαιρετικά ενδιαφέρον είναι και στις ΗΠΑ το φαινόμενο Σάντερς, που έγραψε ιστορία κόντρα στο κατεστημένο των ΜΜΕ και του Δημοκρατικού Κόμματος, υποστηριζόμενος από τους νέους.

Το Brexit είναι η αρχή του τέλους της Ε.Ε. όπως την ξέρουμε ή ένα στάδιο μιας κρίσης μεγάλης διάρκειας;

Φοβάμαι ότι πρόκειται για γεγονός ανάλογης ιστορικής σημασίας με την πτώση του τείχους του Βερολίνου και είμαι πολύ απογοητευμένος από τις αντιδράσεις της ευρωπαϊκής ηγεσίας και τη σχετική συζήτηση αυτή την εβδομάδα στο Ευρωκοινοβούλιο. Ελάχιστοι έθεσαν τα βασικά ερωτήματα: Γιατί η πλειοψηφία των Βρετανών γύρισε την πλάτη στην Ε.Ε. παρά τις παρεμβάσεις, ακόμη και του Ομπάμα, υπέρ του Bremain; Γιατί έχει πάψει να είναι ελκυστική την ίδια ώρα που φουντώνει, σχεδόν παντού, ο ευρωσκεπτικισμός;

Συνεχίζουν το ίδιο βιολί, λες και δεν έγινε τίποτα. Ένα παράδειγμα: Ένας από τους βασικούς λόγους της δυσαρέσκειας των πολιτών προς την Ε.Ε. είναι επειδή πιστεύουν ότι μια ομάδα τεχνοκρατών αποφασίζει για το μέλλον της Ευρώπης, παραβιάζοντας τους δημοκρατικούς κανόνες. Υπάρχει λοιπόν αυτή η συνεχιζόμενη διαπραγμάτευση για τη διαβόητη συμφωνία TTIP ανάμεσα στην Ε.Ε. και τις ΗΠΑ για το εμπόριο και τις επενδύσεις, που είναι πολύ αντιδημοφιλής στην ευρωπαϊκή κοινή γνώμη (στην Ελλάδα, λόγω διαπραγματεύσεων, αξιολόγησης κ.λπ., τώρα ξεκίνησε η συζήτηση). Δικαίως υπάρχουν μεγάλες αντιδράσεις, γιατί αν η συμφωνία επικυρωθεί, θα κατεβάσει όλα τα ευρωπαϊκά στάνταρ στον τομέα των τροφίμων, της προστασίας του περιβάλλοντος, των εργασιακών σχέσεων και δεν συμμαζεύεται. Η Κομισιόν του κ. Γιούνκερ διαπραγματεύεται σε συνθήκες πλήρους μυστικότητας. Ούτε εμείς οι ευρωβουλευτές δεν γνωρίζουμε: όσοι θέλουν να ενημερωθούν πρέπει να πάνε σε ένα κλειστό δωμάτιο χωρίς κινητά ή φωτογραφικές μηχανές, με ένα χαρτί στο οποίο δεν επιτρέπεται να γράψουν ακριβές απόσπασμα απ’ όσα διάβασαν, ούτε να μιλήσουν γι’ αυτά σε άλλους βουλευτές ή στα ΜΜΕ. Μόλις προχθές, λοιπόν, ο κ. Γιούνκερ άφησε να εννοηθεί ότι δεν θα σταλεί η συμφωνία για έγκριση από τα εθνικά Κοινοβούλια – προφανώς γιατί φοβάται ότι ορισμένα θα την απορρίψουν.

Έχει βάση η εκτίμηση ότι μετά τις γερμανικές εκλογές τον Σεπτέμβριο του 2017 θα δημιουργηθεί η Ε.Ε. του σκληρού πυρήνα και των ομόκεντρων κύκλων που, πιθανώς, δεν θα έχει θέση για εμάς, παρά μόνο μακριά από το κέντρο;

Πιθανώς η δημιουργία της να ξεκινήσει και πιο πριν, ως δήθεν απάντηση στο Brexit. Ο αρχιτέκτονας του σχεδίου, Σόιμπλε, το επανέφερε μέσω διαρροών και άρθρων αμέσως μετά το δημοψήφισμα στη Μ. Βρετανία. Ήδη η κεντροαριστερή κυβέρνηση της Πορτογαλίας εκβιάζεται να πάρει νέα μέτρα λιτότητας, στον Ρέντσι δεν δόθηκαν οι διευκολύνσεις για τις τράπεζες που ζητούσε, ενώ όλοι γνωρίζουν ότι η Ιταλία είναι το επόμενο –και πολύ μεγάλο– ντόμινο που ίσως πέσει. Απλώς το Βερολίνο δεν φαίνεται ότι έχει ακόμη αποφασίσει πώς θα χειριστεί τη Γαλλία, αν δηλαδή θα τη βοηθήσει να παραμείνει στο κλαμπ των πλουσίων ή θα την αφήσει στη (νότια) μοίρα της. Αν τελικώς τη βοηθήσει, χωρίς δηλαδή Βρυξέλλες και Βερολίνο να ζητούν μέτρα όπως αυτά που κάνουν τον Ολάντ ακόμη πιο αντιπαθή, ίσως να βοηθηθεί και η Ελλάδα.

Υπάρχει περίπτωση να αποδώσει το πρόγραμμα που εφαρμόζεται και το οποίο στηρίζεται, βασικά, στους φόρους;

Είτε φόροι είτε περικοπή μισθών και συντάξεων –γιατί αυτή είναι η εναλλακτική λύση και ας μην το παραδέχεται ο κ. Μητσοτάκης–, το αποτέλεσμα είναι ύφεση στην οικονομία. Από την άλλη πλευρά, μετά από έναν εξαετή κύκλο ύφεσης θα υπήρχε σίγουρα μια αναθέρμανση. Είναι θετική και καλοδεχούμενη –αρκεί να μην επηρεαστεί αρνητικά από το Brexit–, αλλά δεν φτάνει: και μια ψόφια γάτα να ρίξεις από τον 6ο όροφο, θα κάνει γκελ. Για να ξεκινήσει η βιώσιμη ανάπτυξη χρειάζονται περισσότερα πράγματα: αναπτυξιακός νόμος και σχέδιο για τη χώρα, επαναλειτουργία της Δικαιοσύνης( μια χώρα όπου δεν αποδίδεται δεν πάει πουθενά), πολιτική συναίνεση αντί για την πόλωση και τον σημερινό φανατισμό που δεν οδηγούν πουθενά.

Τι αριστερό κάνει η ελληνική κυβέρνηση;

Φυσικά η οικονομική πολιτική είναι εμπνεύσεως Σόιμπλε και εφαρμόζεται πανευρωπαϊκά. Δυστυχώς, όμως, ελάχιστα έχουν γίνει για τη βελτίωση της καθημερινότητας των πολιτών, κάτι που δεν θα εξαρτάται άμεσα από το μνημόνιο. Από την άλλη μεριά, όμως, γίνονται βήματα για την αξιοκρατία. Είδατε τις διοικήσεις των νοσοκομείων; Μπορεί να άργησε ο διορισμός τους, αλλά για πρώτη φορά βλέπουμε ανθρώπους με διδακτορικά. Ούτε απόστρατοι ούτε αποτυχημένοι βουλευτές. Πολύ σημαντικό είναι επίσης ότι δεν υπάρχει διαφθορά στο κυβερνών πολιτικό προσωπικό και επομένως σε όσο κομμάτι της διοίκησης ελέγχεται από αυτό. Αυτό είναι αριστερό, γιατί η διαφθορά είναι ένας πρόσθετος φόρος κατά των φτωχών και των αδυνάτων.

Σας βλέπουμε στην τρίτη θέση του «Fair Politician of the Year» στην Ευρώπη – στην κατάταξη της διεθνούς ανθρωπιστικής οργάνωσης Oxfam και του ολλανδικού Ινστιτούτου για τη Δημοκρατία, την Ανάπτυξη και τον Διάλογο «Mαξ βαν ντερ Στουλ», που απονέμει αυτή τη διάκριση σε όσους με την πολιτική και κοινοβουλευτική τους δράση αγωνίζονται υπέρ της κοινωνικής δικαιοσύνης, της καταπολέμησης της φτώχειας και της διαφθοράς σε όλο τον κόσμο. Όλα αυτά εκτός από ρομαντικά είναι και στοιχειωδώς ρεαλιστικά; Μπορεί να αλλάξει η πορεία του πλανήτη;

Η διάκριση με ικανοποιεί πρώτα απ’ όλα γιατί βοηθάει την πατρίδα μου: έχουμε ανάγκη να αλλάξουμε την εικόνα της χώρας, που δυσφημίστηκε τα τελευταία χρόνια, συχνά άδικα. Και, δυστυχώς, έμεινε ανυπεράσπιστη από τους κυβερνώντες. Η προσπάθεια για μεγαλύτερη κοινωνική δικαιοσύνη στον κόσμο ποτέ δεν πάει μάταιη. Μπορεί τις μέρες μας να σημειώνονται υποχωρήσεις παντού, αλλά σε σύγκριση με πριν από 50 ή 100 χρόνια, με την εποχή που οι γυναίκες δεν είχαν ούτε δικαίωμα ψήφου, της αποικιοκρατίας που μόλις τη δεκαετία του ’60 ανατράπηκε, η ανθρωπότητα έχει προχωρήσει μπροστά. Άλλωστε, με τόσο κυνισμό στον κόσμο και στη ζωή μας, ο ρομαντισμός είναι για μένα οξυγόνο.