Πόσες φορές θα πάνε οι βέλγοι ψηφοφόροι στις κάλπες φέτος;

Οι εκλογές είναι η κορυφαία στιγμή της δημοκρατίας, σύμφωνα με το ρητό. Οι Βέλγοι θα πρέπει να κάνουν κάμποσες φορές το δρομολόγιο προς την κάλπη φέτος: για ευρωπαϊκές, εθνικές, περιφερειακές, επαρχιακές, κοινοτικές, ακόμη και κοινωνικές εκλογές.

Ναι, το 2024 είναι έτος εκλογών για το Βέλγιο. Επί της ουσίας, η ψηφοφορία δεν είναι υποχρεωτική, αλλά οι ψηφοφόροι πρέπει να παρουσιαστούν στο εκλογικό τμήμα, αλλά με εξαιρέσεις. Όσοι είναι μεταξύ 16 και 18 ετών μπορούν να ψηφίσουν στις ευρωπαϊκές εκλογές, αλλά δεν είναι υποχρεωμένοι. Οι μη Βέλγοι πολίτες (ευρωπαίοι) μπορούν να ψηφίσουν στις ευρωεκλογές εάν είναι εγγεγραμμένοι και οι μη Βέλγοι πολίτες (ευρωπαίοι ή μη) μπορούν να ψηφίσουν στις κοινοτικές εκλογές της χώρας, με την προϋπόθεση ότι είναι εγγεγραμμένοι.

Στις 9 Ιουνίου, οι ψηφοφόροι θα λάβουν πολλά ψηφοδέλτια: για τις ευρωπαϊκές, τις ομοσπονδιακές και τις περιφερειακές εκλογές.

Οι ευρωεκλογές είναι απλές: το Βέλγιο επιλέγει 22 ευρωβουλευτές.

Για τις ομοσπονδιακές εκλογές πρέπει να επιλεγούν μόνο μέλη του Επιμελητηρίου. Το Βέλγιο έχει επίσης Γερουσία, αλλά ως θεσμικό όργανο είναι σε μεγάλο βαθμό άσχετο και τα μέλη προέρχονται από άλλα εκλεγμένα κοινοβούλια.

Αποκέντρωση

Το ομοσπονδιακό επίπεδο είναι το πιο ορατό για τον υπόλοιπο κόσμο, αλλά έχει χάσει πολλές από τις αρμοδιότητές του (και τα οικονομικά του) τις τελευταίες δεκαετίες, λόγω αρκετών κρατικών μεταρρυθμίσεων. Αυτό που απομένει σε ομοσπονδιακό επίπεδο περιλαμβάνει το σύστημα κοινωνικής ασφάλισης και το μεγαλύτερο μέρος του δημόσιου χρέους.

Σε περιφερειακό επίπεδο, είναι πιο περίπλοκα τα πράγματα. Το Βέλγιο έχει δύο αποκεντρωμένα επίπεδα: κοινότητες και περιφέρειες. Οι κοινότητες έχουν αρμοδιότητες που συνδέονται με τους πολίτες (εκπαίδευση, πολιτισμός, φροντίδα), ενώ οι περιφέρειες έχουν αρμοδιότητες που συνδέονται με την επικράτεια (οικονομία, υποδομές). Θεωρητικά, αυτή η αρχή είναι απλή, αλλά στην πράξη δημιουργεί μερικές πολύ περίπλοκες καταστάσεις.

Ένα παράδειγμα: η πρόσφατη πανδημία του Covid αντιμετωπίστηκε από εννέα υπουργούς Υγείας στο Βέλγιο, ο καθένας από διαφορετική κυβέρνηση. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, οι κυβερνήσεις μπόρεσαν να συνεργαστούν καλά. Αυτό, ωστόσο, απέχει πολύ από τη συνήθη πραγματικότητα. Όλες οι κυβερνήσεις του Βελγίου είναι συνασπισμοί πολλών κομμάτων και αυτοί οι συνασπισμοί είναι διαφορετικοί ή ασύμμετροι σε καθεμία από τις κυβερνήσεις.

Στο βελγικό σύνταγμα δεν υπάρχει ιεραρχία μεταξύ των κυβερνήσεων –άρα η ομοσπονδιακή κυβέρνηση δεν είναι πάνω από τις περιφερειακές κυβερνήσεις– αλλά υπάρχει μια επιτροπή συντονισμού, όπου οι κυβερνήσεις μπορούν να διαπραγματεύονται και να λύνουν τις διαφορές τους. Στην πραγματικότητα, οι κυβερνήσεις συχνά ακολουθούν το δικό τους δρόμο, χωρίς τη θέληση για συνεργασία.

Δήμοι

Στις 13 Οκτωβρίου, υπάρχει ένας ακόμη γύρος εκλογών, αυτή τη φορά σε τοπικό επίπεδο: επαρχίες και δήμοι. Οι επαρχίες είναι σαν τη Γερουσία: ένα κατάλοιπο από το παρελθόν, που έγινε σε μεγάλο βαθμό ανεξάρτητο από τις έξι πρόσφατες κρατικές μεταρρυθμίσεις.

Στο Βέλγιο υπάρχουν 581 δήμοι. Οι περισσότεροι ειδικοί συμφωνούν ότι είναι πάρα πολλοί για την παροχή καλών υπηρεσιών στους πολίτες. Οι πολίτες, ωστόσο, τείνουν να είναι κατά των συγχωνεύσεων δήμων επειδή ταυτίζονται έντονα με την τοπική τους κοινότητα. Η φλαμανδική κυβέρνηση, για παράδειγμα, πρόσφερε στους δήμους μεγάλα οικονομικά πλεονεκτήματα εάν συγχωνεύονταν, κι ως εκ τούτου ο αριθμός τους θα μειωθεί ελαφρώς μετά από φέτος.

Πολλοί πολιτικοί προτιμούν επίσης μια τοπική εντολή από μια εθνική ή περιφερειακή. Η εθνική πολιτική θεωρείται ως μια άχαρη δουλειά, όπου χρειάζεται να πέσει πολλή και σκληρή δουλειά, με αντάλλαγμα συνήθως μόνο επικρίσεις και κριτική. Σε τοπικό επίπεδο, η πολιτική υποτίθεται ότι είναι πιο χαλαρή και ανταποδοτική.

Εταιρείες

Αφήνουμε για το τέλος τις κοινωνικές εκλογές. Αυτές γίνονται σε μεγάλες εταιρείες, για να ορίσουν τα συνδικαλιστικά όργανα που θα διαπραγματεύονται με τον εργοδότη τους για κοινωνικά θέματα.

Αν και αυτό συμβαίνει μεταξύ εργοδοτών και εργαζομένων, υπάρχει κάποια πολιτική επιρροή. Τα συνδικάτα προσπαθούν να αποκτήσουν ισχυρότερο προφίλ τους μήνες πριν από τις κοινωνικές εκλογές. Με αυτόν τον τρόπο, οι εντάσεις αυξάνονται και αναζητούν υποστήριξη στα πολιτικά κόμματα με τα οποία συνδέονται: σοσιαλιστικά, φιλελεύθερα, χριστιανοδημοκράτες.