Όλγα Παπαδήμα

Το Cover Story του Μαρτίου φιλοξενεί την Όλγα Παπαδήμα, το  ελληνικό πρόσωπο της γνωστής πολυεθνικής Levis, μία σύγχρονη Ελληνίδα του κόσμου. Με χαμογελαστή συμπεριφορά και επικοινωνιακά χαρίσματα μας φανερώνει μια γυναίκα που αρέσκεται στο να βιώνει την κάθε στιγμή της καθημερινότητας της. Με έντονη επαγγελματική καριέρα και έχοντας ζήσει και ταξιδέψει ανά την υφήλιο μιλάει στη Σώτια Μυτιλιναίου για την Ελλάδα του ήλιου, της φιλοξενίας και της δημιουργίας αλλά και για τους Έλληνες που βρίσκονται απέναντι στη ιστορική ευκαιρία να ξαναβρούν χαμένες αξίες και να αναδιαπραγματευτούν την ταυτότητα τους.

—————————————————————-

Συνέντευξη στη Σώτια Μυτιληναίου

Εισαγωγή Γιάννης Δήμας
Φωτογραφίες:  Oleg Degtiarov/ Newsville.be

Γνωρίζω ότι είσαι ένας άνθρωπος που θέλεις να ενημερώνεσαι συνεχώς  και να γνωρίζεις σε βάθος την επικαιρότητα. Ποιες είναι οι σκέψεις σου διαβάζοντας τις ειδήσεις για την Ελλάδα;
Κάνω “αυτοκριτική”. Έχω καταλήξει στο ότι οι Έλληνες αποφασίσαμε, κάποια στιγμή από το ’90 και μετά, ότι δεν μας αρέσει αυτό που είμαστε και θελήσαμε να γίνουμε κάτι “άλλο”. Αρχίσαμε να ακούμε μετά μανίας ξένη μουσική χωρίς απαραίτητα να καταλαβαίνουμε τι είδους κουλτούρα αντιπροσώπευε. Εδώ και αρκετό καιρό προσπαθώ να καταλάβω τι νομίζουν ότι είναι οι Έλληνες. Τελικά κατέληξα στο ότι ενώ θεωρούμαστε κατεξοχήν αντιαμερικανικός λαός, συμπεριφερόμαστε επάνω στα πρότυπά τους. Αυτή η τάση που έχουμε για το γρήγορο κέρδος, την αδιαφορία για τους κανόνες και η έλλειψη κοινωνικού κράτους μου θυμίζουν πάρα πολύ τον αμερικανικό τρόπο ζωής. Μπορεί ο καθένας να κάνει ό,τι θέλει χωρίς κανόνες. Αυτό που κάνουμε, δε μας ενδιαφέρει να το καταφέρουμε ηθικά αλλά εύκολα και με γρήγορο κέρδος είτε αφορά την καθημερινότητά μας είτε την επιχειρηματική μας δραστηριότητα. Βλέπω μία σύγχυση, από τη μία ακούμε λαϊκά από την άλλη φερόμαστε σαν Αμερικάνοι. Ξεχάσαμε τελείως τα δικά μας πράγματα και νομίζω ότι επί της ουσίας και την ταυτότητά μας.
Νομίζω ότι χάσαμε.

Εσύ πως στάθηκες σε όλο αυτό και πως νιώθεις τώρα;
Έχω περάσει και εγώ από αυτό το στάδιο της δήθεν αριστεροκουλτουριάρικης διάθεσης κατά τη διάρκεια της οποίας απαρνιόμουν το οτιδήποτε ελληνικό. Ιδίως στη μουσική…άκουγα το «come on baby light my fire» αλλά δεν μπορούσα να ακούσω το «άναψε το τσιγάρο δως μου φωτιά».
Με ενόχλησε όμως ο εαυτός μου και το έχω μετανιώσει.

Τι εννοείς όταν λες ότι πρέπει να θυμηθούμε την ταυτότητά μας; Ποια είναι για σένα η ταυτότητα του Έλληνα;
Πρέπει να θυμηθούμε ότι είμαστε από τη φύση μας φιλόξενοι. Ότι είμαστε πολύ δημιουργικοί και φιλότιμοι. Πρέπει να θυμηθούμε με ποιους συζούσαμε και μοιραζόμασταν το περιβάλλον μας και τη γειτονιά μας τα προηγούμενα 800 χρόνια. Έχω την εντύπωση πως πρέπει να γίνουμε πιο ανοιχτοί προς όλους τους γείτονές μας, να τους προσκαλέσουμε και να δούμε πως θα μπορούσαμε να αξιοποιήσουμε την περιοχή μας για να αναπτυχθούμε όλοι μαζί. Να κάνουμε κάτι Διαβαλκανικό για να μπορέσουμε να δώσουμε οικονομική ώθηση στην περιοχή. Άλλωστε θεωρώ ότι έχουμε περισσότερα κοινά με αυτούς παρά με του Ολλανδούς, τους Γερμανούς ή τους Αυστριακούς. . Τώρα που έχουμε πιάσει πάτο είναι η ευκαιρία μας να κάνουμε κάτι διαφορετικό.

Από που πιστεύεις ότι ξεκίνησε όλο αυτό; Πώς πιάσαμε πάτο;
Είναι κάτι που με απασχολεί αρκετό καιρό τώρα. Το σύστημα έχει καταρρεύσει, ότι θεωρούνταν κραταιό έχει πέσει, έχουν μπει στη φυλακή άνθρωποι οι οποίοι κάποτε ήταν οι φωστήρες και οι καθοδηγοί. Πρόσφατα διάβασα ότι καταστράφηκε ο Κωστόπουλος. Από τη μία σκέφτομαι ότι ήταν επιχειρηματίας έπαιξε και έχασε. Από την άλλη όμως πιστεύω ότι η κατάρρευση της αυτοκρατορίας του Πέτρου Κωστόπουλου σηματοδοτεί την αλλαγή μιας εποχής.

Πως σκέφτεσαι ότι θα είναι αυτή η εποχή που θα αλλάξει;
Κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 80 στη Θεσσαλονίκη ευτυχώς που υπήρχαν τα πειρατικά ραδιόφωνα και ακούγαμε κάτι διαφορετικό από τα δεδομένα. Κατά τα άλλα δεν βρίσκαμε εύκολα ούτε ζελέ για τα μαλλιά. Πράγματα δηλαδή για κατανάλωση που τα σημερινά παιδιά θεωρούν αυτονόητα. Νομίζω ότι λόγω αυτού του κενού οι Έλληνες έπεσαν με τα μούτρα στα περιοδικά του Π. Κωστόπουλου. Ήταν μεγάλος πειρασμός. Δεν έχω καταλήξει ακόμα αν αντιπροσώπευσε έναν τρόπο ζωής που ήθελαν πραγματικά να ακολουθήσουν οι Έλληνες ή αν τους κατεύθυνε σε αυτόν. Επικράτησε ένας τρόπος υπερφίαλος, επιφανειακός που δεν είχε καμία σχέση με τα παλιά πιστεύω του Έλληνα. Έφερε τα πάνω κάτω. Ίσως και να χάρηκα που έκλεισαν όλες αυτές οι εκδόσεις γιατί όπως είπα ίσως να είναι ένα ξεκίνημα για μια καινούρια Ελλάδα. Φαντάζεσαι να ήταν τα περίπτερα γεμάτα με περιοδικά τέχνης και επιστήμης αντί για έντυπα που δείχνουν γυμνόστηθες και προσπαθούν να σε πείσουν ότι πρέπει να είσαι «in» όντας απατεώνας και καιροσκόπος χωρίς να υπολογίζεις τους γύρω σου; Εγώ θα ήθελα να δω δύο πράγματα: από την μία περισσότερη τέχνη στην Ελλάδα και από την άλλη ένα οργανωμένο σύστημα με κανόνες. Νομίζω πως αυτά τα δύο μας λείπουν πραγματικά.

Πως μπορεί να βοηθήσει η ελληνική μουσική σε αυτό; Προσωπικά ποια είναι η μουσική που σου αρέσει;
Η μουσική που απολαμβάνω να ακούω είναι φολκλόρ. Μάμπο, ελληνικά τσιφτετέλια …και νομίζω ότι αυτό το φολκλόρ μας πρέπει να ξαναθυμηθούμε. Σίγουρα δεν αξίζουν όλα τα κομμάτια από την ελληνική μουσική σκηνή αλλά υπάρχουν πάρα πολλά πραγματικά αξιόλογα σε όλα τα είδη. Τι να πει κανείς για τους στίχους του ρεμπέτικου; Τα τσιφτετέλια του 60 που θεωρώ τα πιο ερωτικά κομμάτια;… Είναι δικό μας και δεν καταλαβαίνω γιατί πρέπει να το κρύψουμε ή να το απορρίπτουμε. Και ίσως τελικά θα ήταν πολύ καλή ιδέα να το φτιάχναμε ωραίο και ελκυστικό και να το προωθήσουμε στο εξωτερικό. Και ιδιαίτερα αυτή την εποχή. Θα ήταν ίσως και μία καλή ευκαιρία να κάνει η Ελλάδα ένα άνοιγμα προς τα έξω και ταυτόχρονα να ξαναβρούμε το “φολκλόρ” μας και κατ΄ επέκταση και το χαρακτήρα μας. Να το χρησιμοποιήσουμε σαν έναν έμμεσο τρόπο να ξαναρχίσουμε να βρίσκουμε την ταυτότητά μας. Δεν είναι κακό πράγμα το μπουζούκι. Είναι κακή η ποιότητα των εμπορικών τραγουδιών σήμερα.

Τι ακριβώς ονειρεύεσαι για την Ελλάδα;
Θα ήθελα στην Ελλάδα να είχαμε μια παιδεία αντάξια των δυνατοτήτων μας και της εξυπνάδας των παιδιών μας, Γιατί ξέρω ότι είναι έξυπνα τα ελληνόπουλα. Απλά είναι υποχρεωμένα να παρακολουθούν ένα σχολείο που τους βάζει να παπαγαλίζουν. Θα ήθελα να καθιερωθεί επιτέλους ένα σύστημα παιδείας που να αναπτύσσει τις πραγματικές ικανότητες των παιδιών. Σχολεία στα οποία τα παιδιά χαίρονται να πηγαίνουν και να βγαίνουν από αυτά πολίτες. Δεν είναι τυχαίο το ότι όλοι οι Έλληνες που γνωρίζω στο εξωτερικό είναι πετυχημένοι. Βλέπω Έλληνες που δουλεύουν σκληρά, Έλληνες δημιουργικούς, με απόψεις. Θα ήθελα κάποια στιγμή να γίνουμε όλοι μαζί έτσι. Μάλλον όταν υπάρχει ένα οργανωμένο σύστημα τα καταφέρνουμε πολύ καλά. Κάτι που στην Ελλάδα δεν υπάρχει.

Μεγάλωσες στην Ελλάδα οπότε θα έχεις προσωπικές εμπειρίες από το ελληνικό σχολείο.
Δυστυχώς στο ελληνικό σχολείο δεν έμαθα τίποτα. Το θεωρούσα ένα πολύ βαρετό μέρος στο οποίο μαθαίναμε ανούσια πράγματα. Ό,τι έχω μάθει το έχω αντλήσει από βιβλία που επέλεγα εγώ να διαβάσω. Το μεγαλύτερο σχολείο που έχω βγάλει είναι… η ζωή μετά το σχολείο. Aπό τη στιγμή δηλαδή που άρχισα να δουλεύω, να συνδιαλέγομαι με ανθρώπους, να τρώω τα μούτρα μου, να προσπαθώ περισσότερο.

Πως πιστεύεις ότι νιώθουν οι Έλληνες αυτή τη στιγμή για όλα αυτά που συμβαίνουν;
Πληγωμένοι. Γιατί έχουν χάσει όλα αυτά που είχαν…κάποια από τα οποία βέβαια τα είχαν αποκτήσει και με έναν τρόπο περίεργο αλλά τώρα δεν ξέρουν πως να αντιδράσουν. Νομίζω ότι το μεγάλο τους άγχος προέρχεται από το ότι δεν βλέπουν διέξοδο. Πως θα τα καταφέρουν να βγάλουν άκρη από εδώ και πέρα; Φυσικά, πάντα είμαι της άποψης ότι αν έχεις να προσφέρεις ποιότητα, σωστή εξυπηρέτηση πελατών και μία καλή ιδέα μπορείς να τα καταφέρεις. Από την άλλη πλευρά τα πράγματα έχουν γίνει τόσο περίεργα και δύσκολα που ακόμα και αυτό δεν ξέρω αν είναι σίγουρο.

Θα μπορούσες να φανταστείς πριν από μερικά χρόνια αυτό που συμβαίνει στην Ελλάδα αυτή τη στιγμή;
Θα σκεφτόταν κάποιος ότι επειδή ζω μακριά είμαι ξένοιαστη από αυτό που συμβαίνει. Αλλά δεν μπορώ να ησυχάσω και να είμαι ξένοιαστη. Βλέπω αυτά που συμβαίνουν και αγωνίζομαι να εξασφαλίσω ότι θα μπορώ να στηρίξω την οικογένειά μου σε περίπτωση που τα πράγματα πάνε ακόμα χειρότερα. Το πιστεύεις ότι έχω χωρίσει την Ελλάδα στο “προ 2008” και μετά; Όλα τα προ 2008 τα έχω διαγράψει, ό,τι πιστεύαμε ότι είναι σωστό δεν ισχύει πια, ότι θεωρούσαμε ότι είναι πραγματικότητα δεν έχει βάση πια.

Έχεις καθόλου αισιοδοξία για την έκβαση της οικονομική και πολιτικής κατάστασης στην Ελλάδα;
Δεν ξέρω. Έχουμε πολλά αρνητικά σαν λαός και καμιά φορά απογοητεύομαι. Αυτό που περιμένω όμως από εμάς τους Έλληνες είναι ιδέες, πολιτισμό, τεχνολογία, καλό φαγητό, αγροτικά και βιολογικά προϊόντα, τουρισμό. Νομίζω αν τα αναπτύξουμε όλα αυτά -στα οποία είμαι πεπεισμένη ότι είμαστε καλοί γιατί το έχουμε μέσα μας- θα καταφέρουμε να ζήσουμε όλοι πολύ άνετα. Τώρα ψάχνω να βρω ελληνικά προϊόντα και δεν τα βρίσκω!

Εσύ βρίσκεσαι όπως είπες μακριά. Ζεις και εργάζεσαι εδώ περίπου δέκα χρόνια. Πως βλέπεις τις Βρυξέλλες;
Οι Βρυξέλλες είναι μια χαρά! Εδώ κατάλαβα βέβαια σε τι χρησιμεύει η κουκούλα στα ρούχα! Εκτός όμως από τον καιρό που χρειάζονται πολλά χρόνια για να το συνηθίσει κανείς, είναι μία οργανωμένη πόλη, έχει μέσα μεταφοράς, αρκετές ευκαιρίες και σου δίνει τη δυνατότητα να γνωρίσεις αξιόλογους ανθρώπους από πολλές χώρες της Ευρώπης. Χαίρομαι για την επιλογή μου να έρθω εδώ.

Πώς είναι η μέρα σου εδώ;
Κάθε μέρα που ξυπνάω σκέφτομαι πόσο μακριά είναι το καλοκαίρι. Ίσως είναι και ένα υποσυνείδητο κατάλοιπο από τη ζωή μου στην Ελλάδα. Όσο ζούσα εκεί όλοι οι προγραμματισμοί γίνονταν με βάση το καλοκαίρι. Η Ελλάδα για μένα μυρίζει ιώδιο. Δεν υπάρχει γωνιά που να μη μυρίζει αυτή την υπέροχη φρεσκάδα. Όταν όμως ήρθα στις Βρυξέλλες δυστυχώς διαπίστωσα ότι αυτό δεν ισχύει εδώ. Νομίζω όμως ότι το έχω κρατήσει μέσα μου και κάθε πρωί μου περνάει από το μυαλό.

Και η αγαπημένη σου στιγμή μέσα στη μέρα;
Μμμ… δεν το έχω σκεφτεί ποτέ αυτό. Ίσως γιατί η αγαπημένη μου στιγμή μέσα στην ημέρα είναι η κάθε στιγμή. Παίρνω τα πράγματα όπως γίνονται και ζω στο παρόν. Δεν είμαι καθόλου του κισμέτ. Και δε σκέφτομαι καθόλου το παρελθόν.

Δεν έχεις μετανιώσει δηλαδή για κάποια πράγματα του παρελθόντος ;
Είμαι στη φάση που ζω το τώρα και ίσως να κάνω και κάποια μικρά σχέδια για το μέλλον. Σίγουρα κάποιες στιγμές πονάω για κάποια πράγματα και κάποιες αποφάσεις που με έχουν δυσκολέψει αλλά ξέρω ότι όλα περνάνε. Ξέρω ότι αυτό που νιώθω τώρα δε θα είναι το ίδιο μετά από τρεις μήνες. Για αυτό και παίρνω ρίσκα στη ζωή. Για αυτό και δε μετανιώνω για πράγματα που έχω κάνει. Όλα όσα έχω περάσει έχουν κάτι να μου δώσουν. Είμαι εδώ που είμαι και ζω αυτό που ζω.

Και αυτό που σε κάνει ευτυχισμένη;
Ευτυχία για μένα είναι στιγμές. Μία επιβεβαίωση από μία φίλη, ο χρόνος που περνάς με τους ανθρώπους, ένα δειλινό στην παραλία με ένα ωραίο μοχίτο, ένα ωραίο δείπνο…Είναι πάρα πολλά πράγματα ευτυχία. Δεν έχω μία συγκεκριμένη συνταγή απλά απολαμβάνω το πως νιώθω την κάθε στιγμή. Οι περισσότεροι άνθρωποι δεν ζουν τη στιγμή.  Βάζουν συνεχώς όρους και όρια για το μέλλον κυνηγώντας μάταια να φτάσουν στόχους με αποτέλεσμα όταν δεν τα καταφέρνουν να νιώθουν ακόμα πιο δυστυχισμένοι. Έτσι όμως χάνουν όλα όσα είναι γύρω τους. Το παρόν.

Υπάρχει κάποια υπερδύναμη που θα διάλεγες να έχεις ;
Nα μπορώ να μιλάω και να καταλαβαίνω άπταιστα όλες τις γλώσσες του κόσμου! Θα ήθελα να μπορώ να μιλάω και να συνεννοούμαι με όλους. Μέσα από τη γλώσσα κάποιου καταλαβαίνεις πολλά…το χιούμορ που βγαίνει από το συνδυασμό των λέξεων, το συναίσθημα και τη φιλοσοφία. Όλα αυτά θα ήθελα να είμαι σε θέση να τα νιώθω καλύτερα και πιο βαθιά όταν έρχομαι σε επαφή με τους ανθρώπους.

 Υπάρχει κάτι που σε στεναχωρεί στους ανθρώπους;
Με στεναχωρεί πολύ που καταστρέφουμε τις συνθήκες διαβίωσης μας στον πλανήτη. Η ανθρωπότητα έχει φτάσει νομίζω σε οριακό σημείο. Λόγω του υπερπληθυσμού κινδυνεύουμε να εξαντλήσουμε τα αποθεματικά του πλανήτη και με το ρυθμό που συνεχίζουν να γεννιούνται παιδιά όχι μόνο δε θα μας φτάνουν τα τρόφιμα αλλά θα χαθεί και η αξία στην ανθρώπινη ζωή. Κατά τη διάρκεια των ταξιδιών μου διαπίστωσα πως σε υπέρ-πληθυσμιακές χώρες όπως η Ινδία και η Κίνα μία μεγάλη μερίδα ανθρώπων θεωρούνται δούλοι, αναλώσιμοι. Έχω την εντύπωση όμως ότι είμαστε σε μια καμπή και ότι από τις επόμενες γενιές τα πράγματα θα αλλάξουν. Ξέρω ότι είναι λίγο ριζοσπαστικές, κυνικές και σοκαριστικές για πολλούς ανθρώπους αυτές οι απόψεις μου αλλά είμαι σίγουρη ότι ο  πλανήτης θα συνεχίσει να υπάρχει και χωρίς εμάς, το θέμα είναι να αρχίσουμε να φερόμαστε με λογική και σύνεση για να διασφαλίσουμε το μέλλον το δικό μας και των γενεών που θα ακολουθήσουν.
—————————————————————————

Η Όλγα Παπαδήμα αν και γεννήθηκε στην Αθήνα μεγάλωσε στη Θεσσαλονίκη και νιώθει Θεσσαλονικιά. Σπούδασε σχέδιο μόδας και δουλεύει στη Levi Strauss & Co. από το 1997. Το 2002 η δουλειά την έφερε για σχεδόν δύο χρόνια στην Κωνσταντινούπολη ενώ τον επόμενο χρόνο, 2004, βρίσκεται για επαγγελματικού λόγους στο Άμστερνταμ. Από το 2005 είναι μόνιμα στις Βρυξέλλες, στα κεντρικά της Levi Strauss & Co. Europe (Levi Strauss & Co. Europe, Middle East & North Africa ή σκετο Levi Strauss & Co.) σε θέση Product Manager.