Ο μαύρος δικαστής, η δασκάλα του και ένα…βιβλίο

Η παρακάτω ιστορία νομίζω πως είναι εκπληκτική.
Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα New York Times και ξεκινά το 1950 με την πραγματική ιστορία ζωής ενός από τα 13 παιδιά μιας πάμπτωχης οικογένειας μαύρων αγροτών, που ζούσαν σε ένα χωριό στο Αρκάνσας των ΗΠΑ . Είχαν τόση φτώχεια που το σπίτι τους δεν είχε ούτε ηλεκτρικό ρεύμα.

Το παιδί αυτό πήγαινε σε ένα μικρό δημόσιο σχολείο μόνο για μαύρους. Λόγω των μικροκλοπών που έκανε και τους συνεχείς καβγάδες του, έγινε ο παραβατικός του σχολείου. Σύντομα εξελίχθηκε σε φόβο και τρόμο ακόμα και για την ίδια τη δασκάλα του, την κυρία Mildred Grady, η οποία συχνά ξεσπούσε σε κλάματα λόγω των προβλημάτων που αντιμετώπιζε με τον μαθητή της.

Κάποια μέρα, ο μικρός ταραξίας μπήκε στη βιβλιοθήκη του σχολείου και του «γυάλισε» το τολμηρό εξώφυλλο ενός βιβλίου. Ήταν ένα βιβλίο του Frank Yerby με τον τίτλο “The Treasure of Pleasant Valley”, που στο εξώφυλλό του είχε μια γυναίκα με εμφάνιση ιδιαίτερα προκλητική για την εποχή. Σκέφτηκε να το ξεφυλλίσει όμως φοβούμενος ότι θα τον κορόιδευαν οι συμμαθητές του, αν τον έβλεπαν να ασχολείται με τη λογοτεχνία, αποφάσισε να το κλέψει.

Το βιβλίο το διάβασε στο σπίτι του. Γοητεύτηκε από το συγγραφέα και γύρισε στη βιβλιοθήκη να αναζητήσει κι άλλο δικό του βιβλίο. Όταν το βρήκε, το έκλεψε πάλι. Αυτό έγινε αρκετές φορές.

Σύντομα κόλλησε με τα βιβλία, διάβασε και άλλους συγγραφείς (μεταξύ των οποίων και τον Albert Camus) και μετά -εκτός από τα βιβλία- έστρεψε το ενδιαφέρον του τις εφημερίδες και στα περιοδικά. Το διάβασμα άλλαξε κυριολεκτικά τη ζωή του.
Το παραβατικό, μαύρο αγοράκι, μπήκε στη νομική σχολή, έγινε ο πρώτος μαύρος Εισαγγελέας στο Αρκάνσας και εξελίχθηκε σε ανώτερο δικαστή των ΗΠΑ. Είναι ο δικαστής Olly Neal.

Χρόνια μετά, ο Olly Neal, σ'ενα reunion του σχολείου, συνάντησε τη δασκάλα που της είχε κάνει τη ζωή μαρτύριο. Κι αυτή του αποκάλυψε ότι ήξερε από την πρώτη στιγμή για τις κλοπές των βιβλίων. Όταν όμως τον είδε να κλέβει το πρώτο βιβλίο, αντί να τον καταγγείλει, έψαξε η ίδια για να βρει ένα δεύτερο του ιδίου συγγραφέα και να το αφήσει στο ίδιο σημείο της βιβλιοθήκης. Και μετά ένα τρίτο, ένα τέταρτο, ένα πέμπτο.
Με δικά της έξοδα, οδηγώντας για ώρες (ακόμη και σε πόλη 70 χιλιόμετρα μακριά) έψαχνε να βρεί κάθε φορά το κατάλληλο βιβλίο. Ένιωθε ότι με τον τρόπο αυτό θα μπορούσε να αλλάξει τη συμπεριφορά του μαθητή της. Και το πέτυχε. Ήταν μια απλή δασκάλα που άλλαξε τη ζωή ενός παιδιού.

Θαυμάζω την προσήλωση της δασκάλας (και μάλιστα μιας απλής δασκάλας του δημοσίου), να βρει τι είναι αυτό που ενδιαφέρει τον μαθητή της, ποιό είναι αυτό που μπορεί να του δώσει ένα κίνητρο, με ποιόν τρόπο μπορεί να αλλάξει προς το καλύτερο ένα παιδί της τάξης της. Ενός μαθητή που της είχε δώσει τόσες αιτίες για να τον “χαντακώσει”.

Σκέφτομαι πόσο σπουδαίο μπορεί να είναι το έργο των εκπαιδευτικών.
Από την άλλη αναρωτιέμαι, πόσοι να είναι οι δάσκαλοι που αντιλαμβάνονται έτσι το έργο τους;

Σκέφτομαι τέλος ότι κανείς μας δεν γίνεται κάτι από μόνος του. Πάντα υπάρχει κάποιος που μας δίνει το κίνητρο. Γονιός, δάσκαλος, φίλος, σύντροφος, συνάδελφος, εργοδότης, προϊστάμενος…

——————————————————————————————————————————-

ΥΓ 1
Υπάρχει βεβαίως και ένα άλλο πλαίσιο, αυτό των επαγγελματικών συνθηκών που μπορούν να ευνοήσουν μια τέτοια συμπεριφορά δάσκαλου. Νομίζω όμως ότι το κίνητρο και οι συνθήκες είναι κάτι πολύ προσωπικό και υποκειμενικό. Η δασκάλα της ιστορίας έκανε ένα βήμα παραπέρα…

ΥΓ 2
Προφανώς στη βιβλιοθήκη ενός σχολείου, δεν θα μπορούσε να υπάρχει ένα “κακό” βιβλίο. Υπάρχουν όμως και τέτοια (με πολλές έννοιες). Τι γίνεται όταν ένα βιβλίο σου δώσει την αφορμή για να ξεκινήσεις έναν “κακό” δρόμο ;
“Πεινασμένε, άρπαξε το βιβλίο: είν' ένα όπλο” έγραψε ο Μπρέχτ σε ένα ποίημα του.
Το θέμα του αυτοπυροβολισμού ίσως μας απασχολήσει σε ένα άλλο σημείωμα…