Γνωρίζοντας τον πολιτικό πολιτισμό της Γηραιάς Ηπείρου

Του Γιώργου Κουβίδη

Διασχίζοντας πρόσφατα με αυτοκίνητο σχεδόν τη μισή Ευρώπη είχα την ευκαιρία να αποκτήσω αντίληψη για το πώς αντιλαμβάνονται τις επερχόμενες εκλογές οι Ευρωπαίοι, αλλά κυρίως να έχω μια εικόνα του πολιτικού πολιτισμού της Γηραιάς Ηπείρου.

Προβληματισμός αλλά και αισιοδοξία, ένταση επιχειρημάτων, πολιτική αντιπαράθεση αλλά και ουσιαστικός διάλογος, κυρίως όμως έλλειψη ψευδαισθήσεων.

Με εντυπωσίασε πολύ, παρά τη φτωχή γνώση Ιταλικών, μια ραδιοφωνική πολιτική συζήτηση στην Ιταλία για το πώς η Χώρα θα ανταποκριθεί στις προκλήσεις συνεχίζοντας να καινοτομεί και να παράγει πρωτοποριακά προϊόντα και υπηρεσίες. Το γιατί δεν χρειαζόταν να αναλυθεί, η αντιπαράθεση ήταν για το πώς. Μια αυτονόητη πολιτική συζήτηση που όμως στην Ελλάδα δεν γίνεται ή δεν μπορεί να γίνει, μια και στην Ελλάδα το αυτονόητο δεν είναι και τόσο αυτονόητο.

Τελικά τι είναι αυτό που μας διαφοροποιεί από τους υπόλοιπους Ευρωπαίους και γιατί διαφέρουμε τόσο από μια Χώρα όπως η Ιταλία, με την οποία ταυτόχρονα μοιάζουμε τόσο πολύ.

Και στις δυο χώρες θα δεις παρόμοιες σαχλοεκπομπές life style στην τηλεόραση, παρόμοια οδική συμπεριφορά αλλά και ταμπεραμέντο. Οι δρόμοι όμως της Ιταλίας είναι υπεράνω σύγκρισης, τα τραίνα πιάνουν υψηλές ταχύτητες, σταματούν σε φουτουριστικούς σταθμούς και γενικά αντιλαμβάνεσαι ποιοτικές διαφορές παντού. Η εύκολη απάντηση θα ήταν ότι απλά εκεί έχουν καλύτερους πολιτικούς, οι ίδιοι οι Ιταλοί όμως είναι μάλλον απογοητευμένοι μαζί τους.

Στην πραγματικότητα οι πολιτικοί διεθνώς διαθέτουν την εξαιρετική ικανότητα να προσαρμόζονται στις εκάστοτε απαιτήσεις, είναι πωλητές αυτού που θέλεις να αγοράσεις. Με άλλα λόγια και αν ακόμη εισάγαμε πολιτικούς από άλλες Χώρες δε θα καταφέρναμε να αλλάξουμε πολλά επί της ουσίας αν εξακολουθούσαμε να έχουμε τις ίδιες αντιλήψεις και απαιτήσεις.

Το πρόβλημα της Ελλάδος είναι μάλλον βαθύτερο και είναι συνάρτηση των ποιοτικών χαρακτηριστικών της ελληνικής μεσαίας τάξης. Της τάξης που σε κάθε κοινωνία καθορίζει την κυρίαρχη ιδεολογία και έχει να χάσει η να κερδίσει τα περισσότερα από τις εξελίξεις. Για το μέσο ευρωπαίο για παράδειγμα θα ήταν αδιανόητο να ανεχθεί τις υπηρεσίες που παρέχει το Ελληνικό Κράτος, τα φακελάκια και τις ουρές στα νοσοκομεία, την αγένεια στις συναλλαγές με το δημόσιο ή την κατάσταση στη δημόσια παιδεία. Εμείς τα ανεχόμαστε μια χαρά, ήμασταν και είμαστε απόλυτα ανεκτικοί σε όλο αυτό το καραγκιοζιλίκι. Σαν κοινωνία όμως δεν είχαμε και δεν έχουμε όλοι τις ίδιες επιλογές.

Η ''upper class'' έχει πάντα τη δυνατότητα να ζει εντός και εκτός μιας χώρας ιδιωτικά και υποκριτικά. Ιδιωτική υγεία, εκπαίδευση και σπουδές. Έχει την πολυτέλεια κατά συνέπεια να αδιαφορεί που τα πανεπιστήμια έχουν ξεχαρβαλώσει ή που το σιδηροδρομικό δίκτυο λειτουργεί όπως την εποχή του Τρικούπη.

Οι υπόλοιποι δεν την έχουν και εφόσον δε διαμαρτύρονται και δεν απαιτούν την αλλαγή αυτή δε θα επέλθει. Σαν Χώρα έχουμε την πανευρωπαϊκή πρωτοτυπία της απόλυτα μουγκής, αδιάφορης και άνευρης μεσαίας τάξης. Ανέχεται εδώ και δεκαετίες μοιρολατρικά τα πάντα από ένα πανάκριβο και αναποτελεσματικό Κράτος χωρίς καμία αντίδραση. Ενδεχομένως ίσως επειδή η ίδια η σύσταση της είναι αποτέλεσμα επιλογών του ίδιου Κράτους, κλειστά επαγγέλματα, προμηθευτές του δημοσίου, κρατικοδίαιτοι προνομιούχοι, το σύνδρομο του μαζί τα τρώμε, τα φάγαμε ή ίσως τα ξαναφάμε δηλαδή σε άλλη έκφανση.

Όπως και να έχει όμως η δυνατότητα του Κράτους να ευνοεί έχει περιοριστεί σημαντικά και θα περιοριστεί ακόμη περισσότερο στο κοντινό μέλλον. Η πραγματική αλλαγή στη Χώρα όμως θα επέλθει μόνο όταν αυτοί που αποτελούν τη ραχοκοκαλιά της Χώρας σταθούν αντάξιοι τους ρόλου τους.

Αν έπρεπε να εισάγουμε λοιπόν κάτι από το εξωτερικό που πραγματικά θα βοηθούσε τις εξελίξεις ίσως να έπρεπε να εισάγουμε λίγη από την ευρωπαϊκή μεσαία τάξη.