Έλληνας δικηγόρος νικάει τις βελγικές τράπεζες

Συντάκτης:

Η υπόθεση είχε κάνει πάταγο στα βελγικά μίντια. Η πτώχευση των εταιριών, οι οποίες είχαν πάρει λεφτά για την εγκατάσταση φωτοβολταϊκών πάνελ σε σπίτια στην Βαλλονία, έφερε δεκάδες οικογένειες, οι οποίες είχαν προηγουμένως δανειστεί λεφτά, σε απόγνωση. Οι βελγικές τράπεζες από το πρώτο κιόλας λεπτό απαίτησαν την αποπληρωμή της μηνιαίας δόσης, άσχετα αν στις στέγες των εν λόγω σπιτιών δεν τοποθετήθηκε ποτέ ούτε ένα πάνελ! Λόγος της πτώχευσης των εταιριών; η πτώση της αξίας των ανταποδοτικών certificats verts (των πιστοποιητικών πράσινης ενέργειας συγκεκριμένης αρχικά ονομαστικής αξίας) τα οποία έδινε η περιφέρεια της Βαλλονίας στους ιδιώτες οι οποίοι παρείχαν ηλεκτρική ενέργεια μέσω των φωτοβολταϊκών πάνελ. Το συνεχώς αυξανόμενο ενδιαφέρον των νοικοκυριών για τα φωτοβολταϊκά πάνελ και η αναπάντεχα μεγάλη προσφορά ενέργειας από τα νοικοκυριά έριξε την ονομαστική τιμή των certificats verts και κάπως έτσι φτάσαμε στην πτώχευση των εταιριών οι οποίες παρείχαν τα πάνελ και στις δικαστικές διαμάχες μεταξύ τραπεζών και νοικοκυριών. Καμία δικαίωση, για πολλά χρόνια για τις οικογένειες, μέχρι την στιγμή που την υπεράσπιση τους ανέλαβε ο Έλληνας δικηγόρος Βρυξελλών, Βασίλης Μπούσης. Ο Έλληνας δικηγόρος κατάφερε να τα βάλει με τις πανίσχυρες νομικές ομάδες των AXA, της RECORD (μετέπειτα ING) και να νικήσει! Τον Οκτώβριο του 2018 η απόφαση δικαίωσε αρχικά 17 οικογένειες ανοίγοντας έτσι την δρόμο και δίνοντας ελπίδες για τους 500 «Sans Panneaux«. Βρήκαμε τον δικηγόρο Βασίλη Μπούση στο «φυσικό» του περιβάλλον, στο Palais de Justice. Μας υποδέχτηκε, και δικαίως, με ένα μεγάλο χαμόγελο. Και κάπως έτσι άρχισε η κουβέντα μας.

Κύριε Μπούση, πότε άρχισε η υπόθεση με τα οικιακά φωτοβολταϊκά συστήματα και ποιους αφορούσε;

Κατά τη διάρκεια του 2009, η βελγική ομοσπονδιακή κυβέρνηση υιοθέτησε μια σειρά μέτρων για να ενθαρρύνει τους καταναλωτές να επενδύσουν σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Για τον σκοπό αυτό, παραχώρησε πιο πλεονεκτικά επιτόκια για δάνεια κυρίως προς αγορά και εγκατάσταση φωτοβολταϊκών πάνελ, καθώς και μείωση του φόρου. Αυτά τα κρατικά κίνητρα έληξαν στις 31 Δεκεμβρίου 2011, αλλά οι τράπεζες διατήρησαν τα ευνοϊκά επιτόκια πράσινου δανείου. Ο στόχος ήταν να επενδύσουν όσο το δυνατόν περισσότερα νοικοκυριά σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.

Ποιο ήταν το προφίλ των οικογενειών οι οποίες δανείστηκαν χρήματα για την εγκατάσταση των φωτοβολταϊκών πάνελ στην Βαλλονία και ποιο το κόστος, χρηματικό και ηθικό για αυτούς τους ανθρώπους;

Στο πλαίσιο αυτό, εμπορικές εταιρείες πρότειναν στη Βαλλονία την πώληση και εγκατάσταση φωτοβολταϊκών μέσω ενός συστήματος τρίτων επενδυτών. Η ιδέα ήταν να εξοφληθούν οι μηνιαίες δόσεις του δανείου χάρη στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από τα φωτοβολταϊκά, για την οποία ο καταναλωτής αμειβόταν με τα αποκαλούμενα πράσινα πιστοποιητικά (certificats verts).
Στη συνέχεια, ο καταναλωτής παραχωρούσε τα πράσινα πιστοποιητικά στις εμπορικές εταιρείες – πωλήτριες οι οποίες, με τη σειρά τους, του πλήρωναν ένα μηνιαίο ποσό για την κάλυψη των μηνιαίων δόσεων του δανείου. Έτσι, το σύστημα αυτό είχε μηδενικό κόστος για τον καταναλωτή. Το σύστημα αυτό λειτούργησε τόσο καλά που τελικά υπήρξαν τόσο πολλά πράσινα πιστοποιητικά στην αγορά που οδήγησαν στη μείωση της τιμής μεταπώλησης. Οι πωλητές δεν ήταν πλέον σε θέση να εκπληρώσουν τις υποχρεώσεις πληρωμής τους στους καταναλωτές. Η χρεοκοπία τους ήταν αναπόφευκτη.
Η ιδιαιτερότητα των πελατών μου είναι ότι έχουν συνάψει το τραπεζικό δάνειο αποκλειστικά στο όνομά τους, αλλά δεν έχουν λάβει ποτέ τα φωτοβολταϊκά τους, λόγω χρεοκοπίας των πωλητών. Ως εκ τούτου, επιστρέφουν για το τίποτα εδώ και πολλά χρόνια ένα δάνειο που κυμαίνεται από € 15.000 έως € 60.000. Συνταξιούχοι με εισόδημα 2.000 € όφειλαν να δίνουν κάθε μήνα στις τράπεζες
πάνω από 500 €. Μπορείτε να φανταστείτε τις δραματικές οικονομικές και ανθρώπινες συνέπειες για αυτές τις οικογένειες.

Γιατί καθυστέρησε τόσο η εκδίκαση αυτής της υπόθεσης και η δικαίωση των οικογενειών;

Αρχικά, ορισμένοι καταναλωτές στράφηκαν εναντίον των πωλητών. Πέτυχαν την έκδοση ευνοϊκής δικαστικής απόφασης, αλλά δεν έλαβαν τίποτα αφού οι πωλητές είχαν πτωχεύσει. Η πολιτική ηγεσία δεν ήταν σε θέση να προσφέρει μια λύση στο πρόβλημά τους.
Η κατάστασή τους ήταν δύσκολη: οποιαδήποτε νομική ενέργεια απαιτούσε πρόσθετη οικονομική θυσία από μέρους τους, ενώ παράλληλα ήταν υποχρεωμένοι να συνεχίσουν να αποπληρώνουν τη δόση του δανείου στις τράπεζες…
Παρόλα αυτά, με πολύ θάρρος και αποφασιστικότητα, μου ανέθεσαν την αποστολή να κινηθώ ενάντια στους πραγματικούς υπευθύνους: τις τράπεζες! Η διαδικασία ήταν χρονοβόρα, αλλά σήμερα το αποτέλεσμα τους δικαιώνει: οι πελάτες μου απαλλάχτηκαν από τη συνέχιση αποπληρωμής του δανείου κι επιπλέον, δικαιούνται να τους επιστραφούν όλα τα ποσά που είχαν ήδη καταβάλλει στις τράπεζες.

Ποια ήταν τα κίνητρα που σας οδήγησαν να αναλάβετε την υπεράσπιση αυτών των οικογενειών απέναντι στους πολύ δυνατούς τραπεζικούς οργανισμούς;

Είναι αλήθεια ότι δεν είναι εύκολη υπόθεση να στραφείς εναντίον των τραπεζών, που διαθέτουν πολύ περισσότερους πόρους από τους καταναλωτές. Εντούτοις, αισθάνθηκα την αγωνία των πελατών μου και δεν μπορούσα να παραμείνω αδρανής. Ήμουν πεπεισμένος ότι νομικά το δίκιο ήταν με το μέρος τους κι είμαι ιδιαίτερα ικανοποιημένος που κατάφερα να πείσω τα αρμόδια δικαστήρια.
Γινόμαστε δικηγόροι από αγάπη και μεράκι, αλλιώς είναι αδύνατο να αντέξουμε τις ευθύνες και το άγχος του επαγγέλματος. Είμαι ευτυχής που επέτρεψα στους πελάτες μου να ανακτήσουν την χαρά και την αξιοπρέπειά τους.

Ποια ήταν τα στοιχεία που καθόρισαν την έκβαση της δικαστικής διαμάχης;

Ο νομοθέτης, έχοντας επίγνωση της ανισότητας που υφίσταται μεταξύ μιας τράπεζας και ενός καταναλωτή, έχει από το 1991 υιοθετήσει έναν νόμο για την καταναλωτική πίστη που προστατεύει τον καταναλωτή. Στην ουσία, ο νόμος αυτός απαιτεί από την τράπεζα να επαληθεύει εάν παραδόθηκε το χρηματοδοτούμενο αγαθό – τα φωτοβολταϊκά εν προκειμένω- πριν καταβάλει το δανεισμένο χρηματικό ποσό στον πωλητή. Διαφορετικά, πριν την παράδοση των αγαθών, οι υποχρεώσεις αποπληρωμής του καταναλωτή δεν αρχίζουν να τρέχουν.
Οι τράπεζες RECORD και AXA BANK ματαίως ισχυρίζονταν ότι δεν γνώριζαν ποιο είναι το χρηματοδοτούμενο αγαθό ή ότι δεν ήταν δική τους ευθύνη η παράδοση των φωτοβολταϊκών.

Μπορούμε να πούμε πως υπήρξε κάποιου είδους ευθύνη ή αμέλεια από την πλευρά του Κράτους σε αυτή την υπόθεση;

Βλέπουμε ότι η κυβέρνηση εξακολουθεί να προσπαθεί να επιλύσει τις συνέπειες αυτού που ονομάστηκε φωτοβολταϊκή «φούσκα». Το ζήτημα της ευθύνης του κράτους απέναντι στον καταναλωτή που δεν έχει λάβει τα υποσχεθέντα οφέλη από την εγκατάσταση των φωτοβολταϊκών αποτελεί μια πολύπλοκη νομική συζήτηση με αβέβαιη έκβαση.
Από την άλλη, στην περίπτωση των πελατών μου, το πρόβλημα είναι ότι πληρώνουν ένα δάνειο για το τίποτα, αφού δεν τους έχουν παραδοθεί τα φωτοβολταϊκά. Πιστεύω ότι αυτό αποτελεί αποκλειστική ευθύνη των πωλητών και των τραπεζών και όχι του κράτους, το οποίο έχει απαιτήσει από τις τράπεζες να ελέγχουν την παράδοση των χρηματοδοτούμενων αγαθών πριν την καταβολή
του χρηματικού ποσού.

Η επίσημη δήλωση της ING αναφέρει πως η «Record δεν μένει χωρίς ευαισθησία απέναντι στους αγοραστές των φωτοβολταϊκών πάνελ οι οποίοι αδικήθηκαν από την πτώχευση των πωλητών, αλλά δεν μπορεί να θεωρηθεί και υπεύθυνη για αυτό». Σε τι φάση είναι σήμερα η εκτέλεση της απόφασης η οποία δικαιώνει της εν λόγω οικογένειες και ποια συνέχεια περιμένουμε στην δικαστική αυτή διαμάχη;

Δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι η RECORD άσκησε έφεση κατά της απόφασης. Οι πελάτες μου με τα χαμηλότερα εισοδήματα θα μπορέσουν να λάβουν άμεσα τα χρήματα τους όπως επιδικάστηκαν από τον πρωτοβάθμιο δικαστή. Οι υπόλοιποι θα πρέπει να περιμένουν την εκδίκαση της έφεσης.

O Βασίλης Μπούσης έχει λάβει πτυχίο Νομικής με διάκριση (avec distinction) από το ULB, ενώ στην συνέχεια έκανε τις μεταπτυχιακές του σπουδές στο Δίκαιο Επιχειρήσεων, στο Πανεπιστήμιο της Γάνδης και στη Διαχείριση Ακινήτων στη Σχολή Solvay. Από το 2003 είναι μέλος του Δικηγορικού Συλλόγου Βρυξελλών, με έντονη και συνεπή εμπειρία σε εμπορικές κι εμπράγματες υποθέσεις, περιλαμβανομένης της μίσθωσης ακινήτων (μίσθωση κύριας κατοικίας και εμπορική μίσθωση).

Στοιχεία Επικοινωνίας

Βασίλης Μπούσης

Avenue de la Toison d’Or, 74 bte 20
1060 Bruxelles – Belgique
Tel (dir) : + 32 (0) 2 289.61.18

Fax: + 32 (0) 2 289.61.12
Mobile: + 32 (0) 475 / 90 .61 .32
Email: v.bousis@dikilex.be