Γέννηση του Θεανθρώπου, χριστουγεννιάτικο δέντρο, Άγιος Βασίλης: είναι έτσι όλα όσα νομίζατε ότι ξέρατε για τα Χριστούγεννα;

Ο Ιησούς γεννήθηκε όντως στις 25 Δεκεμβρίου; Είναι η Coca-Cola που έκανε κόκκινη τη στολή του Άγιου Βασίλη για τη διαφήμισή της; Το δέντρο είναι στα αλήθεια χριστιανικό σύμβολο; Έχουμε πράγματι εγκαταλείψει τις ονομασίες «Χριστουγεννιάτικη αγορά» και διακοπές των Χριστουγέννων για να ευχαριστήσουμε τους μουσουλμάνους; Υπάρχουν πολλές πεποιθήσεις που κυκλοφορούν γύρω από την εορταστική περίοδο, κάτι απολύτως φυσιολογικό, αλλά και πολλές ψευδείς αντιλήψεις: ας επιχειρήσουμε λοιπόν να ξεχωρίσουμε το αληθινό από το ψεύτικο σε μια μεγάλη «απομυθοποίηση» των Χριστουγέννων…

Ο Ιησούς γεννήθηκε στις 25 Δεκεμβρίου: ΛΑΘΟΣ

Τι γιορτάζουμε τα Χριστούγεννα; Τη γέννηση του Ιησού, όλοι το γνωρίζουν. Κι όμως, όλοι σχεδόν οι ειδικοί συμφωνούν ομόφωνα: η 25η Δεκεμβρίου δεν είναι τα γενέθλια του Ιησού, η 25η Δεκεμβρίου είναι η γιορτή… του ήλιου.

Εξήγηση: το γεγονός του εορτασμού της γέννησης του Ιησού έχει καθυστερήσει αρκετά. Χρονολογείται μόνο από τον τέταρτο αιώνα… μετά Χριστόν. Πολλοί ιστορικοί παραδέχονται πλέον την ύπαρξη της ιστορικής μορφής του Ιησού. Γνωρίζουμε όμως ελάχιστα για τις απαρχές της ζωής του. Πόσο μάλλον τις ημερομηνίες και τον τόπο γέννησής του. Ήταν ο Πάπας Λιβέριος που, γύρω στο έτος 354, αποφάσισε πολύ σοφά να τοποθετήσει την ημερομηνία γέννησης του Χριστού στις 25 Δεκεμβρίου.

Γιατί αυτή η ημερομηνία; Πολύ απλά γιατί αντιστοιχούσε στη ρωμαϊκή γιορτή του «Sol invictus», του «Ανίκητου Ήλιου». Μια ακόμα πολύ ζωντανή ειδωλολατρική λατρεία που προοριζόταν να γιορτάσει το χειμερινό ηλιοστάσιο, εκείνη την εποχή του χρόνου που οι μέρες αρχίζουν να μεγαλώνουν.

Για την ιστορία, οι ιστορικοί εκτιμούν ότι ο Ιησούς θα μπορούσε να έχει γεννηθεί κάπου το -5 ή -7 π.Χ., δηλαδή 5 έως 7 χρόνια πριν από την ημερομηνία που εντέλει καθιερώθηκε.

H μορφή του Ιησού Χριστού στον Καθεδρικό των Βρυξελλών

Ο Άγιος Βασίλης είναι κόκκινος λόγω της Coca-Cola: εν μέρει ΛΑΘΟΣ

Η πεποίθηση είναι ευρέως διαδεδομένη: είναι μια διαφημιστική καμπάνια της Coca-Cola υπεύθυνη για το γεγονός ότι ο Άγιος Βασίλης είναι ντυμένος στα κόκκινα: πριν φορούσε πράσινα ρούχα. Μια δήλωση που στην πραγματικότητα είναι -τουλάχιστον κατά το ήμισυ- ψευδής.

Ποια είναι όμως η αλήθεια; Είναι γεγονός πως σε ορισμένες αναπαραστάσεις που χρονολογούνται από τον 19ο αιώνα, ο Άγιος Βασίλης εμφανίζεται μερικές φορές με πράσινο… αλλά και με μαύρο, άσπρο, μπλε, μωβ, αλλά και κόκκινο.

Αυτό που ισχύει επίσης είναι ότι αυτός ο χαρακτήρας δεν ήταν πολύ δημοφιλής στα μέρη μας και είναι αληθές ότι είναι οι Ηνωμένες Πολιτείες, μέσω της Coca-Cola, αλλά και μέσω των πολλαπλών εμφανίσεών του σε αμερικανικά έργα, βιβλία, κόμικ, στη συνέχεια ταινίες και σειρές, τον έχουν κάνει μια αναγνωρίσιμη και δημοφιλή φιγούρα.

Αν η παράδοση κάποτε επέλεξε το κόκκινο παλτό του Άγιου Βασίλη, αυτή η τάση είναι σύμφωνη με όλες τις γραπτές αναφορές πολύ πριν από τη χρήση του χαρακτήρα στις καμπάνιες της Coca-Cola. Στην πραγματικότητα, ο Άγιος Βασίλης δεν υιοθέτησε το κόκκινο παλτό για να προωθήσει το αναψυκτικό, αλλά το ακριβώς ανάποδο: επειδή ο Άγιος των Χριστουγέννων φορούσε κόκκινα, τον «υιοθέτησε» η Coca-Cola.

Και αν πρέπει να αναζητήσουμε τον υπεύθυνο για την επιλογή του κόκκινου, αυτός δεν θα ήταν άλλος από τον… Άγιο Νικόλαο!

Λίγη ιστορία

Γεννημένος γύρω στο 270, ο Άγιος Νικόλαος ήταν επίσκοπος των Μύρων, μιας πόλης που βρίσκεται στη σημερινή Τουρκία, ο οποίος φημίζεται ότι έσωσε, ακόμη και ανέστησε παιδιά που ήταν θύματα ενός χασάπη. Ο Άγιος Νικόλαος έγινε έτσι ο προστάτης των παιδιών, ιδιαίτερα των μαθητών.

Μια πολύ σημαντική παραδοσιακή φιγούρα στην Ολλανδία (όπου μια σημαντική λαογραφία συνδέεται ακόμα και σήμερα μαζί του), εισήχθη στην αμερικανική ήπειρο μαζί με τους αποίκους κατά τον 16ο και 17ο αιώνα. Το 1773, ο «Sinter Klaas» (το ολλανδικό του όνομα) έγινε Santa Claus, το σημερινό του όνομα στις Ηνωμένες Πολιτείες… και ο Άγιος Βασίλης μαζί, αφού στην πορεία απο-ιεροποιήθηκε.

Το χριστουγεννιάτικο δέντρο είναι καθολικό σύμβολο: ΨΕΥΔΕΣ

Το 2012, η επιλογή του «δέντρου» που θα κοσμούσε την Grand-Place των Βρυξελλών, είχε δημιουργήσει διαμάχες: η τότε μέλος του δημοτικού συμβουλίου της πόλης των Βρυξελλών -και μετέπειτα υπουργός-, Bianca Debaets, εξέφραζε την πεποίθηση ότι «η αναφορά στα Χριστούγεννα εξαφανίζεται, και μαζί της τα χριστιανικά σύμβολα». Στην πορεία, μια αναφορά με ξενοφοβικούς τόνους είχε συγκεντρώσει περισσότερες από 10.000 υπογραφές για «σεβασμό στις χριστιανικές αξίες».

To…δέντρο του 2012 που προκάλεσε debate

Κι όμως, το χριστουγεννιάτικο δέντρο είναι κατά βάση ένα σύμβολο… παγανιστικό. Σύμφωνα με την Encyclopædia Britannica, η χρήση αειθαλών δέντρων, όπως το έλατο, στολισμένα με στεφάνια και γιρλάντες για να συμβολίζουν την αιώνια ζωή, είναι ένα αρχαίο έθιμο μεταξύ των Αιγυπτίων, των Κινέζων, ακόμη και των Εβραίων. Η λατρεία των δέντρων ήταν κοινή στην παγανιστική Ευρώπη και επέζησε της μεταστροφής της στον Χριστιανισμό.

Αλλά όπως και με τη γιορτή του Ήλιου, θα βρει κι αυτό τον χώρο του στη νέα θρησκεία και ιδιαίτερα σε έναν από τους κλάδους της: τον Προτεσταντισμό. Τον 16ο αιώνα, οι Προτεστάντες, που ήταν αντίθετοι με τις εικόνες και τις θεϊκές αναπαραστάσεις, ήταν απρόθυμοι να αναπαραστήσουν τη Γέννηση του Χριστού με μια σκηνή της γέννησης όπως έκαναν οι Καθολικοί. Επέλεξαν, λοιπόν, να γιορτάσουν τα Χριστούγεννα με δέντρα που συμβολίζουν την ανανέωση, αντλώντας από παλιές τοπικές παραδόσεις.

Η παράδοση του χριστουγεννιάτικου δέντρου στη συνέχεια εξαπλώθηκε σε όλες τις χώρες όπου κατέφυγαν οι Προτεστάντες: τη Γερμανία και τη Σκανδιναβία. Ήταν οι Γερμανοί που εξήγαγαν αυτή την παράδοση στη Βόρεια Αμερική, ενώ λέγεται ότι ήταν η γερμανικής καταγωγής Δούκισσα της Ορλεάνης που την εισήγαγε στην Αυλή της Γαλλίας το 1837 κατά την επιστροφή της μοναρχίας.

Η Καθολική Εκκλησία, η οποία θεώρησε το χριστουγεννιάτικο δέντρο ως παγανιστική και μασονική πρακτική, τελικά θα υποχωρήσει…

Χριστουγεννιάτικες διακοπές, χριστουγεννιάτικη μπίρα, χριστουγεννιάτικη αγορά: όροι που τροποποιήθηκαν με την κατάργηση της λέξης «χριστούγεννα», προς τέρψιν των μουσουλμάνων: ΛΑΘΟΣ

Μόλις πλησιάζουν οι γιορτές, βλέπουμε να ξεπηδούν αναρτήσεις στα κοινωνικά δίκτυα στις οποίες ισχυρίζονται ότι αποκαλούμε την χριστουγεννιάτικη αγορά Plaisirs d’Hiver, τις Χριστουγεννιάτικες διακοπές «χειμερινές διακοπές» και ούτω καθεξής. Όλα αυτά με ένα σιωπηρό ή μερικές φορές πολύ σαφές υπονοούμενο: αλλάξαμε αυτούς τους όρους ώστε να μην προκαλούμε άλλες πολιτιστικές και θρησκευτικές κοινότητες, με κυριότερη την μουσουλμανική.

Όμως, τέτοιες αλλαγές στις ονομασίες των εορτών χρονολογούνται από τη δεκαετία του 1980, κι όχι για θρησκευτικούς λόγους, αλλά μάλλον για να ενισχύσουν την ουδετερότητα του κράτους. Και έπειτα για τη δυνατότητα διαμόρφωσης του εορτολογίου, ώστε να τηρούνται καλύτερα και οι σχολικοί ρυθμοί, που θα απαιτούσαν την απαγκίστρωση από τις θρησκευτικές γιορτές.

Plaisirs d’Hiver…ή Χριστουγεννιάτικη Αγορά, στην Sainte-Catherine

Τα σχολεία, παρ’όλα αυτά, διατηρούν έτσι κι αλλιώς μια κάποια ελευθερία στον τρόπο που ονομάζουν τις διακοπές τους

Για τη χριστουγεννιάτικη μπίρα, ήταν η αλλαγή του ονόματος από «Leffe de Noël» σε «Leffe d’hiver» που είχε εξαπολύσει πάθη. Και σε αυτή την περίπτωση, ωστόσο, όλα έγιναν για λόγους μάρκετινγκ. Για να φτάσει στη διεθνή αγορά (η Leffe διανέμεται σε περισσότερες από 80 χώρες στον κόσμο), το όνομα «winter beer», η αγγλική μετάφραση δηλαδή, είναι σίγουρα πιο πιασάρικη από το «Kerstbier», που ήταν το αρχικό όνομα της μπίρας. Και πάνω απ “όλα, συνδέεται λιγότερο με μια συγκεκριμένη ημερομηνία που ορίζει μια ημέρα του χρόνου, κι αντ΄ αυτού αναφέρεται σε μια μεγαλύτερη περίοδο που ταυτίζεται με μια εποχή.

Τέλος, για την «Χριστουγεννιάτικη Αγορά» δεν τίθεται καν το ερώτημα, αφού το Plaisirs d’Hiver περιλαμβάνει όντως χριστουγεννιάτικο παζάρι… και όχι μόνο! Υπάρχει επίσης το παγοδρόμιο, το «Winter Pop»,… Η γενική ονομασία «Plaisirs d’hiver» καθιστά έτσι δυνατό να τονιστεί αυτή η ποικιλία δραστηριοτήτων, ενώ υπογραμμίζει το γεγονός ότι διαρκούν πολύ πέρα ​​από τα Χριστούγεννα.