«Ο Κ. Π. Καβάφης στο Ξενοδοχείο Βαλκάνια»

Η Βούλα Καγιάσα μοιράζεται τις σκέψεις της  μετά το τέλος της εκδήλωσης του Ελληνικού Κύκλου Σύγχρονων Μελετών «Ξενοδοχείο Βαλκάνια» με τον Γιώργο Χρονά.

Ανάγνωση ποιημάτων του Καβάφη από τον Γιώργο Χρονά με την ιδιότητα του ξενοδόχου, ο οποίος υποδέχεται νοερώς τον ποιητή και συνομιλεί φανταστικά μαζί του. Σκηνικό αφαιρετικό ενός δωματίου του ξενοδοχείου με ένα γραφείο, δυο καρέκλες και υπό το φως ενός κεριού. Ο ξενοδόχος, καθισμένος συνεχώς στην καρέκλα του, διαβάζει γνωστά ποιήματα του Καβάφη στον ίδιο τον ποιητή, έως ότου τον πάρει ο ύπνος μπροστά στον υποτιθέμενο ακροατή του.

Πρόκειται για ένα ιδιότυπο μονόπρακτο που, προσωπικά, δε θα χαρακτήριζα θεατρική παράσταση, ελλείψει γνωρισμάτων που προσδίδουν θεατρικότητα σε μια παράσταση, αλλά μάλλον ανάγνωση ποιημάτων σε ένα συγκεκριμένο σκηνικό το οποίο συμβάλλει καταλυτικά στη δημιουργία ατμόσφαιρας. Τα πέντε μουσικά θέματα που παρεμβλήθηκαν ανάμεσα στα ποιήματα, ως επιτυχημένη νοηματική προέκταση του ποιήματος που διαδέχτηκαν, «έσπαγαν» τη μονοτονία της ανάγνωσης, ωστόσο το άκουσμα ολόκληρου του τραγουδιού θα έλεγα ότι προκαλούσε στιγμές αμηχανίας στο κοινό. Αυτό βέβαια που μου έκανε εντύπωση είναι, αφενός, η απουσία πολύ γνωστών ποιημάτων του Καβάφη (Ιθάκη, Θερμοπύλες, Τείχη) και, αφετέρου, η επίπεδη ανάγνωση του Γιώργου Χρονά.

Ερωτηματικά που δεν άφησε αναπάντητα ο γνωστός ποιητής στην πραγματικά πολύ ενδιαφέρουσα συζήτηση που ακολούθησε, όπου παραδέχτηκε ότι αφαίρεσε κάποια ποιήματα επειδή θα τα διάβαζε φρικτά! Μας εξήγησε επίσης ότι διάβαζε επίπεδα, κάνοντας ενίοτε και σαρδάμ, διότι ειδάλλως θα ήταν απλώς ένας καλός ηθοποιός· κάτι που συνειδητά απέφυγε υπερασπιζόμενος την άποψη του Ρίλκε ότι οι ηθοποιοί είναι οι χειρότεροι αναγνώστες ποιημάτων γιατί βάζουν συναίσθημα σε μια ιστορία, αλλά και ταυτιζόμενος με τον δάσκαλό του, Τσαρούχη, στο ότι «τα συναισθήματα σκοτώνουν την Τέχνη». Άλλωστε, όπως μας επισήμανε ο συγγραφέας, η τέχνη του Καβάφη σε αυτά τα ποιήματα είναι η έλλειψη συναισθημάτων στους στίχους του, οι οποίοι είναι αφαιρετικοί και απλώς περιγράφουν πράγματα και γεγονότα που έχουν ήδη συμβεί. Για αυτό και χαρακτήρισε τον Καβάφη ως αρχιτέκτονα, γιατρό, δάσκαλο, ζωγράφο, ενδυματολόγο κλπ, καθώς «όλα τα επαγγέλματα πρέπει να είναι ο ποιητής». Σε ερώτηση του Κίμωνα Φωτιάδη για το από πού εμπνέονται οι τωρινοί ποιητές, είπε χαρακτηριστικά: «Εγώ ασχολούμαι με το μηδέν. Ο κόσμος υποφέρει από τις γνώσεις των μορφωμένων. Εγώ βάζω αμόρφωτους να μιλούν. Δε με ενδιαφέρει να ασχοληθώ με διάσημα γεγονότα.»
Τα όσα ωραία μας εξιστόρησε ο Γιώργος Χρονάς για τη ζωή του και τις εμπειρίες του με διάσημες προσωπικότητες έκλεισε με τη βαθυστόχαστη δήλωση ότι «το τέλειο στην τέχνη δεν είναι παρά ο θάνατος».
_____________________________________________________________________

Η παράσταση παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στο 56ο Φεστιβάλ Φιλίππων-Θάσου στις 14 Αυγούστου 2013, στο Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης καθώς και σε Ελευσίνα, Ζάκυνθο, Κοζάνη, Πτολεμαΐδα, Βόλο, Θεσσαλονίκη, Πάτρα, Αλεξανδρούπολη, Ρώμη, ενώ συνεχίζεται ακόμη η περιοδεία της.
___________________________________________________________________________

Ο Γιώργος Χρονάς γεννήθηκε τον Οκτώβριο του 1948 στον Πειραιά. Από το 1973, που εμφανίστηκε στα γράμματα, έχει εκδώσει δεκαοχτώ βιβλία με ποιήματα, πεζά, θέατρο. Ξεκίνησε από το Τρίτο Πρόγραμμα της Ελληνικής Ραδιοφωνίας, επί Μάνου Χατζιδάκι, το 1979, παρουσιάζοντας την εκπομπή «Οδός Πάνος 17″, έως σήμερα πού παρουσιάζει το «Ξενοδοχείο Βαλκάνια». Εργάστηκε επίσης στο Πρώτο και το Δεύτερο Πρόγραμμα. Ποιήματά του και πεζά έχουν μεταφραστεί σε διάφορες γλώσσες. Εκατό τραγούδια του έχουν μελοποιηθεί από Έλληνες συνθέτες. Εκδίδει από τον Φεβρουάριο του 1981 το περιοδικό «Οδός Πανός», τις ομώνυμες εκδόσεις, καθώς και τις «Εκδόσεις Σιγαρέτα». Δημοσιογραφεί κατά καιρούς σε περιοδικά και εφημερίδες και είναι υπεύθυνος του ενθέτου «Βιβλιοθήκη» της «Ελευθεροτυπίας». Ζει και εργάζεται στην Αθήνα.