Ελλάδα, Βέλγιο και άλλες χώρες στο επίκεντρο της νέας μεταναστευτικής πολιτικής της ΕΕ

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε την Πρώτη Ετήσια Έκθεση για το Άσυλο και τη Μετανάστευση, εγκαινιάζοντας τον Ετήσιο Κύκλο Διαχείρισης Μετανάστευσης που θεσπίζεται στο πλαίσιο του Συμφώνου για τη Μετανάστευση και το Άσυλο. Η Έκθεση καλύπτει την περίοδο Ιουλίου 2024 – Ιουνίου 2025 και προσφέρει μια ολοκληρωμένη εικόνα της κατάστασης στην Ευρωπαϊκή Ένωση, επισημαίνοντας βελτιώσεις αλλά και προκλήσεις που παραμένουν.

Σύμφωνα με τα στοιχεία της Επιτροπής, καταγράφεται μείωση κατά 35% στις παράνομες διελεύσεις συνόρων, γεγονός που αποδίδεται εν μέρει στη στενότερη συνεργασία με χώρες εταίρους. Ωστόσο, αρκετά κράτη-μέλη εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν σημαντικές πιέσεις, είτε λόγω υψηλών αφίξεων είτε εξαιτίας περιορισμένων δυνατοτήτων υποδοχής.

Ελλάδα, Κύπρος, Ιταλία και Ισπανία: στο μέτωπο των μεταναστευτικών πιέσεων

Η Ελλάδα, η Κύπρος, η Ιταλία και η Ισπανία συγκαταλέγονται στα κράτη-μέλη που βρίσκονται υπό άμεση μεταναστευτική πίεση.
Στην Ελλάδα και την Κύπρο, ο αριθμός αφίξεων παραμένει δυσανάλογα υψηλός σε σχέση με τον πληθυσμό και τις δυνατότητες υποδοχής, ενώ στην Ιταλία και την Ισπανία, οι πιέσεις σχετίζονται κυρίως με τις επιχειρήσεις έρευνας και διάσωσης στη Μεσόγειο.

Τα τέσσερα αυτά κράτη θα είναι τα πρώτα επιλέξιμα για πρόσβαση στη νέα «Δεξαμενή Αλληλεγγύης» — το βασικό εργαλείο της ΕΕ που θα ενεργοποιείται υπέρ των χωρών που δέχονται τις μεγαλύτερες μεταναστευτικές ροές. Το μέτρο θα τεθεί σε εφαρμογή μέσα στο 2026, όταν θα ενεργοποιηθεί πλήρως το νέο Σύμφωνο για τη Μετανάστευση και το Άσυλο.

Βέλγιο και άλλες χώρες “σε κίνδυνο μεταναστευτικής πίεσης”

Παράλληλα, η Κομισιόν κατέταξε το Βέλγιο, μαζί με τη Γερμανία, τη Γαλλία, την Ιρλανδία, την Ολλανδία, την Πολωνία και άλλα κράτη, στα “κράτη υπό κίνδυνο μεταναστευτικής πίεσης”.
Αυτό σημαίνει ότι, αν και δεν βρίσκονται στην πρώτη γραμμή των αφίξεων, οι δομές υποδοχής τους είναι ήδη επιβαρυμένες, ενώ σε ορισμένες περιπτώσεις η μετανάστευση έχει εργαλειοποιηθεί πολιτικά, όπως έχει παρατηρηθεί στο παρελθόν στην Πολωνία.

Αυτά τα κράτη ενδέχεται να έχουν πρόσβαση σε οικονομική ή τεχνική στήριξη μέσα από το λεγόμενο «εργαλειοκιβώτιο» του νέου Συμφώνου, ώστε να ενισχύσουν τις δομές τους και να προλάβουν ενδεχόμενη κρίση.

Ένα νέο μοντέλο ευρωπαϊκής αλληλεγγύης

Η νέα «Δεξαμενή Αλληλεγγύης» που προτείνει η Επιτροπή θα καθοριστεί από το Συμβούλιο της ΕΕ, το οποίο θα αποφασίσει το μέγεθός της και τον τρόπο συμμετοχής κάθε κράτους-μέλους.
Κάθε χώρα θα μπορεί να συμβάλλει με διαφορετικές μορφές αλληλεγγύης — είτε με μετεγκατάσταση αιτούντων άσυλο, είτε με οικονομική ενίσχυση, είτε με εναλλακτικά μέτρα ή συνδυασμό αυτών.

Στόχος είναι να υπάρχει ένα πιο δίκαιο, προβλέψιμο και λειτουργικό σύστημα, που θα επιτρέπει στην Ευρώπη να ανταποκρίνεται συλλογικά σε μεταβαλλόμενες μεταναστευτικές προκλήσεις.

Grèce, Belgique et les nouveaux équilibres de la politique migratoire européenne

Le premier Rapport annuel européen sur l’asile et la migration dessine les contours d’un système de solidarité repensé

La Commission européenne a publié le premier Rapport annuel sur l’asile et la migration, marquant le lancement du Cycle annuel de gestion des migrations prévu par le Pacte européen sur la migration et l’asile.
Le document, couvrant la période juillet 2024 – juin 2025, dresse un bilan globalement positif, signalant une baisse de 35 % des passages irréguliers tout en soulignant des tensions persistantes dans certains États membres.

Pressions accrues dans le Sud : la Grèce, Chypre, l’Italie et l’Espagne en première ligne

La Grèce, Chypre, l’Italie et l’Espagne demeurent les plus exposées aux flux migratoires, du fait du nombre disproportionné d’arrivées et des opérations de sauvetage en mer.
Ces pays seront les premiers à bénéficier du nouveau “Réservoir de solidarité”, un mécanisme européen d’assistance destiné à soutenir les États soumis à une pression migratoire aiguë.
Le dispositif, qui entrera en vigueur mi-2026, permettra de mieux répartir les responsabilités et les ressources entre les États membres.

Le cas de la Belgique : un pays “à risque de pression migratoire”

La Belgique, tout comme l’Allemagne, la France, l’Irlande, les Pays-Bas et la Pologne, figure parmi les États considérés comme “à risque de pression migratoire”.
Selon la Commission, ces pays ne connaissent pas les volumes d’arrivées du Sud de l’Europe, mais font face à des capacités d’accueil saturées et à des risques de politisation du dossier migratoire.
Ils pourraient ainsi bénéficier du “toolbox” du Pacte européen, un ensemble d’outils de soutien financier et technique visant à renforcer la résilience de leurs systèmes d’accueil.

Vers une solidarité européenne plus équilibrée

Le “Réservoir de solidarité” sera défini par le Conseil de l’Union européenne, qui fixera le montant global et les formes de contribution.
Chaque État pourra choisir entre une solidarité humaine (relocalisation de demandeurs d’asile), une contribution financière, ou des mesures alternatives.
Cette approche flexible vise à instaurer un modèle européen plus équitable et durable, capable de répondre collectivement aux défis migratoires à venir.