Ο Σεπτέμβριος στις γλώσσες της Ευρώπης

Συντάκτης:
Εκτυπώστε το άρθρο

Ο Σεπτέμβριος είναι ο πρώτος μήνας του φθινοπώρου. Επισήμως δηλαδή, γιατί με την κλιματική αλλαγή -στην Ελλάδα τουλάχιστον- ακόμα καλοκαίρι θεωρείται. Κατά σειρά είναι ο ένατος μήνας, παρόλο που το όνομα του, από το λατινικό septem, σημαίνει επτά. Γιατί όμως;
Η απάντηση είναι ότι το Ρωμαϊκό ημερολόγιο ξεκινούσε από τον μήνα Μάρτιο. Συνεπώς ο Σεπτέμβριος ήταν όντως ο έβδομος μήνας στην σειρά. Όταν όμως προστέθηκαν στην αρχή Ιανουάριος και Φεβρουάριος, τότε ανέβηκε δυο θέσεις και έγινε πλέον ο ένατος μήνας. Η ίδια ανακολουθία αφορά και τους επόμενους, αφού Οκτώβρης (8), Νοέμβρης (9) και Δεκέμβρης (10) είναι αντιστοίχως ο δέκατος, ενδέκατος και δωδέκατος μήνας.

Στον χάρτη που ετοίμασε ο γλωσσολόγος και μπλόγκερ, Jakub Marian, εμφανίζεται η ονομασία του μήνα Σεπτέμβρη στις γλώσσες της Ευρώπης. Με το κόκκινο χρώμα είναι αυτές οι ονομασίες που προκύπτουν από το λατινικό Septem, που όπως παρατηρεί κανείς είναι η συντριπτική πλειοψηφία.

september-european-languages

Ας ρίξουμε όμως μια ματιά σε ορισμένες εξαιρέσεις.

Το πολωνικό wrzesień προκύπτει από την λέξη wrzos, το φυτό ερείκη ή ρείκι, που φυτρώνει τον Σεπτέμβρη. Κατά τον ίδιο τρόπο, το ουκρανικό véresen’ προέρχεται από το véres ενώ το λευκορωσικό vjérasjen’ από το vjeras, που είναι το ίδιο φυτό στις αντίστοιχες γλώσσες. Το τσέχικο září πιθανολογείται ότι προκύπτει από το za říje, που δηλώνει την αναπαραγωγική περίοδο των ζώων. Στα κροατικά, το rujan βγαίνει από το ruj, που είναι το μπαχαρικό σουμάκ.

Το φινλανδικό syyskuu, καθώς και οι διάφορες εκδοχές του σε διαλέκτους της περιοχής (πχ. syvyskuusüküskuusüguz’ku ή čakčamánnu), μεταφράζονται κυριολεκτικά σαν «Μήνας του Φθινοπώρου».

Στα ιρλανδικά ο Σεπτέμβριος είναι Meán Fómhair, δηλαδή «εν μέσω συγκομιδής», ή «εν μέσω φθινοπώρου».  Παρόμοια και το ουαλικό medi που σημαίνει «θερισμός».

Στα τούρκικα, η λέξη eylül προκύπτει από μια παλαιότερη αραμαϊκή που σημαίνει τον «μήνα που ραντίζουμε τη σπορά» (μέσω αραβικού δανείου).

Η αλβανική λέξη shtator είναι ουσιαστικά μετάφραση του «Σεπτέμβρη» στα αλβανικά. μιας και το λατινικής αρχής septem έχει αντικατασταθεί από το αλβανικό shtatë, που είναι το επτά στα αλβανικά. Αξίζει βέβαια να σημειωθεί, πως και αυτή η λέξη έχει την ίδια ρίζα με το septem. Και οι δύο δηλαδή προέρχονται από την ίδια πρωτο-ινδοευρωπαϊκή ρίζα που δήλωνε τον αριθμό «επτά».

Τέλος, το λιθουανικό rugsėjis προέρχεται από την λέξη rugiai (κριθάρι) και sėti (σπορά).

 

Πηγή: jakubmarian.com
Κεντρική φώτο: Σεπτέμβρης, του Γιάννη Τσαρούχη (1972)

Δεν υπάρχουν σχόλια για το άρθρο "Ο Σεπτέμβριος στις γλώσσες της Ευρώπης"

    Αφήστε το σχόλιο σας


    *