Πάνω από 680 χάρτες του Μουσείου Mercator στο Saint-Nicolas θα είναι πλέον διαθέσιμοι σε ψηφιακή μορφή

Τουλάχιστον 682 γεωγραφικοί χάρτες που χρονολογούνται από τον 16ο έως τον 20ο αιώνα και ανήκουν στο Μουσείο Mercator στο Saint-Nicolas της Ανατολικής Φλάνδρας, φωτογραφήθηκαν και σκαναρίστηκαν πρόσφατα ούτως ώστε να μεταφερθούν σε ψηφιακά αρχεία. Είναι έτσι διαθέσιμα σε ιστορικούς, επιστήμονες ή ερευνητές, αλλά και στο ευρύ κοινό. «Είναι σημαντικό για τη μετάδοση της ιστορίας μας, γιατί αυτοί οι χάρτες λένε την ιστορία μας», τονίζει ο επιμελητής του μουσείου Ward Bohé. Το Μουσείο παρακολουθεί ιδιαίτερα τη ζωή και το έργο του Gérard De Cremer (Rupelmonde 1512 – Duisburg 1594), του διάσημου χαρτογράφου και γεωγράφου, πιο γνωστού με το όνομα Μερκάτορ.

«Είμαι ευχαριστημένος που ολοκληρώθηκε η ψηφιοποίηση, καθώς ορισμένοι από τους 682 χάρτες είναι εύθραυστοι και σε κακή κατάσταση», δήλωσε ο επιμελητής Ward Bohé. «Ήμασταν πέντε από εμάς που εργαζόμασταν σε αυτό για μια ολόκληρη εβδομάδα. Έπρεπε πρώτα να καθαρίσουμε τις κάρτες, μετά να τις μετρήσουμε, να τις κάνουμε απογραφή και στο τέλος να τις φωτογραφίσουμε σε υψηλή ανάλυση». Δεν πρέπει να υποτιμάται η σημασία αυτής της ψηφιοποίησης των ιστορικών χαρτών, τονίζει o επιμελητής. «Οι χάρτες είναι κομβικά χρονικά έγγραφα και επομένως είναι σημαντικό να μπορούν όλοι να τους συμβουλεύονται».

«Δεν τραβήχτηκαν μόνο για την οριοθέτηση των συνόρων, αλλά και για να πουν την ιστορία. Μπορούμε να τα συγκρίνουμε με τα σύγχρονα ρεπορτάζ πολέμου στη Γάζα ή την Ουκρανία. Αυτό υπήρχε ήδη στο παρελθόν, αλλά με τη βοήθεια γεωγραφικών χαρτών». Το Μουσείο Mercator έχει πολλούς χάρτες που απεικονίζουν τη μάχη του Kallo το 1638, όταν η Βόρεια Ολλανδία επιχείρησε να κατακτήσει την Αμβέρσα.

Μερκάτορ, ο εφευρέτης της χαρτογραφικής προβολής

Το Μουσείο Mercator στο Saint-Nicolas προσφέρει μια χρονολογική ιστορία της χαρτογραφίας, από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα, ενώ διατηρεί μια ιδιαίτερη θέση για τη ζωή και το έργο του Gérard De Cremer, του διάσημου χαρτογράφου που γεννήθηκε το 1512 στο Rupelmonde, στην κομητεία της Φλάνδρας. Είναι πιο γνωστός ως Γεράρδος Μερκάτορ (Gerard Mercator), αυτός ο μαθηματικός και γεωγράφος σπούδασε στο Πανεπιστήμιο της Λουβένης το 1530, υπό την καθοδήγηση του αστρονόμου Φρίσιους, ο οποίος τον μύησε στην κατασκευή και την αναπαράσταση της υδρογείου.

Το 1538 δημοσίευσε τον πρώτο του χάρτη του κόσμου. Από το 1552 δίδαξε κοσμογραφία στο Πανεπιστήμιο του Ντούισμπουργκ (στη σημερινή Γερμανία) και εργάστηκε για την ανάπτυξη μιας προβολής της Γης που τον οδήγησε να δημοσιεύσει το 1569 τα 18 φύλλα της «Μερκατορικής Προβολής» που τελικά παρείχε στους πλοηγούς μια πραγματική περιγραφή των περιγραμμάτων της γης. «Κάθε πλοίο έχει ακόμα χάρτες επί του σκάφους που βασίζονται στη διάσημη προβολή του. Ακόμη και η κατανομή των χαρτών στο GPS προέρχεται από την προβολή του Μερκάτορ», λέει το Μουσείο.

Η πολύ σπάνια επίγεια σφαίρα (1541) και η ουράνια σφαίρα (1551) του Μερκάτορ είναι μέρος της συλλογής του μουσείου, αλλά και του «Topstukkenlijst», αυτού του φλαμανδικού καταλόγου με έργα τέχνης και επιστημονικά και ιστορικά αντικείμενα. Άλλα σημαντικότερα σημεία του μουσείου περιλαμβάνουν την πλούσια συλλογή άτλαντων, συμπεριλαμβανομένης της πρώτης έκδοσης του Πτολεμαίου από το 1584. Τα γραφήματα, οι αναφορές βίντεο και οι διαδραστικές οθόνες αφής σε όλο το μουσείο τοποθετούν τους χάρτες, τους άτλαντες και τις υδρογείους του Μερκάτορ σε ένα σύγχρονο πλαίσιο που σίγουρα προκαλεί την έκπληξη.

Το μουσείο… κινείται

Ωστόσο, για να δείτε αυτούς τους διάσημους γεωγραφικούς χάρτες σε πραγματικό μέγεθος, θα πρέπει να περιμένετε λίγο. Το μουσείο στην πραγματικότητα είναι κλειστό από τον Απρίλιο του 2023 και θα παραμείνει έτσι μέχρι τον επόμενο Ιούνιο, λόγω μετακόμισης. Η πόλη Sint-Niklaas προετοιμάζεται αυτή τη στιγμή για την επαναλειτουργία του σε ένα άλλο κτίριο του δημοτικού μουσείου SteM, που βρίσκεται στην περιοχή Zwijgershoek. Μια κίνηση για την οποία έλαβε επιδότηση 500.000 ευρώ από τη φλαμανδική κυβέρνηση.

Μερικοί από τους χάρτες σε αυτή τη νέα ψηφιακή έκδοση θα είναι διαθέσιμοι όταν το Μουσείο ανοίξει ξανά τον Ιούνιο του 2025, στο νέο χώρο. «Στην παρούσα φάση, μελετάμε πώς να παρουσιάσουμε αυτούς τους χάρτες στους επισκέπτες. Αλλά θα εργαστούμε με προβολές και οθόνες αφής ούτως ή άλλως. Τα υπόλοιπα θα μπορούν απλά να τα συμβουλευτούν online», εξηγεί ο επιμελητής, Ward Bohé.