Βούλα Καγιάσα: «Η προσωπική πρόκληση είναι να καταφέρω να επικοινωνήσω το δικό μου όραμα σε συνδυασμό με την ομαδική προσπάθεια»

Kristina Grigaité

Την πρώτη μέρα του εορταστικού τριημέρου για τα 40 χρόνια της λειτουργίας του Ελληνικού θεατρικού Εργαστηρίου το θεατρόφιλο κοινό της πόλης των Βρυξελλών είχε τη χαρά να παρακολουθήσει και να χειροκροτήσει τέσσερις συμμετοχές σε μία βραδιά αφιερωμένη στο θεατρικό αναλόγιο.
Όπως σωστά μας υπενθύμισε στον πρόλογο του ο Τάσος Νυχάς, λίγο πριν ανοίξει η αυλαία στη θεατρική σκηνή του Joli-Bois, το θεατρικό αναλόγιο, η σκηνοθετημένη ανάγνωση πρωτότυπων θεατρικών κειμένων, είναι κάτι που «θα δείξει τον παλμό της πόλης των Βρυξελλών στα θεατρικά δρώμενα» και όχι μία παράσταση που θα μείνει αξέχαστη στο κοινό.
Παρ΄όλα αυτά οι συμμετέχοντες κατάφεραν να κερδίσουν, ο καθένας με τον τρόπο του, τους θεατές.
Το έργο που ξεχώρισε τόσο με το έξυπνο και καλογραμμένο κείμενο, όσο και με την σκηνοθεσία και ερμηνεία των ηθοποιών ήταν αυτό της θεατρικής ομάδας Nota Theatale με τίτλο «Σαν βγεις να οδηγήσεις στις Βρυξέλλες», σε κείμενο και σκηνοθεσία της Βούλας Καγιάσα*, με πρωταγωνιστές τους τους Ιωακείμ Δρόσο και Αντρέα Στεμπίλη ενώ συμμετείχαν η Κοραλία Κοντού και η Kristina Grigaité.

«Σαν βγεις να οδηγήσεις στις Βρυξέλλες… θα εύχεσαι να μην το είχες επιχειρήσει!»

Σε λίγο περισσότερο από 20 λεπτά, οι απολαυστικοί Αντρέας Στεμπίλης και Ιωακείμ Δρόσος μας μετέφεραν στους δρόμους των Βρυξελλών, στο δύσκολο άθλημα της αυτοκίνησης στη βελγική πρωτεύουσα, όπου με έντονα κωμικά και καυστικά στοιχεία μάς θύμισαν όλες τις παράξενες και κωμικοτραγικές στιγμές που καθημερινά ζούμε και αντιμετωπίζουμε στο τιμόνι του αμαξιού μας και όχι μόνο! Στην έξυπνη σκηνοθεσία του έργου βοήθησαν τα μέγιστα οι γνωστές μας, από το τελευταίο θεατρικό έργο της Nota Theatrale το Toc-Toc (2023), Κοραλία Κοντού και Kristina Grigaité.
Στην σημερινή μας συνέντευξη φιλοξενούμε την σκηνοθέτη και συγγραφέα του «Σαν βγεις να οδηγήσεις στις Βρυξέλλες» Βούλα Kαγιάσα. Μαζί της συζητάμε τον θεσμικό πλέον χαρακτήρα του αναλογίου στα θεατρικά δρώμενα της πόλης μας, για την διαδικασία συγγραφής θεατρικού κειμένου, για το φετινό αναλόγιο που παρουσίασε, την επιλογή των ηθοποιών που επιλέχθηκαν αλλά και για τις σκέψεις που γεννιούνται από τα 40 χρόνια λειτουργίας του θεατρικού Εργαστηρίου.

Kristina Grigaité, Κοραλία Κοντού, Ιωακείμ Δρόσος

Κυρία Καγιάσα, συγχαρητήρια για την συμμετοχή της θεατρικής ομάδας Nota Théâtrale στον τριήμερο εορτασμό των 40 χρόνων παρουσίας του Ελληνικού θεατρικού Εργαστηρίου (ΕΘΕ) στα θεατρικά δρώμενα της πόλης μας.

Πώς εξελίχθηκε το εορταστικό τριήμερο στο Joli Bois και τι συναισθήματα γεννούν σε εσάς τα 40 χρόνια λειτουργίας μιας αντίστοιχης με την δική σας ομογενειακής θεατρικής ομάδας;

Ευχαριστώ πολύ. Θεωρώ τιμή μου που συμμετείχα με την Nota Théâtrale στο θεατρικό Αναλόγιο που έγινε στο πλαίσιο του εορτασμού των 40 χρόνων θεατρικής παρουσίας του ΕΘΕ στις Βρυξέλλες. Ήταν μια ευκαιρία να γιορτάσουμε σε ένα κατάμεστο από κόσμο θέατρο, την αγάπη μας για το θέατρο και τη δημιουργικότητα που ενώνει τις ομάδες. Θέλω να ευχαριστήσω και από εδώ τον Τάσο Νυχά για την πρόταση και την τιμή. Όπως το θεατρόφιλο κοινό των Βρυξελλών γνωρίζει, ο Τάσος Νυχάς δεν είναι μόνο η ψυχή του ΕΘΕ. Είναι επίσης εμπνευστής και κεντρικός διοργανωτής εκδηλώσεων που φέρνουν μαζί τις θεατρικές ομάδες της πόλης. Μιλάω φυσικά για την Παγκόσμια Ημέρα Θεάτρου που φέτος έγινε για τέταρτη φορά και για το θεατρικό Αναλόγιο που είναι η δεύτερη.

Τα 40 χρόνια λειτουργίας μιας θεατρικής ομάδας είναι μια μοναδική επιτυχία και μπράβο σε όσους την κρατούν ζωντανή! Αυτόματα κάνω μια σύγκριση με τη δική μας ομάδα, που φέτος γίνεται 11 χρονών. Το θέατρο είναι απαιτητικό αλλά και γενναιόδωρο. Πολλές ώρες δουλειάς, άγχος και αγωνία, όμως και μεγάλη ικανοποίηση και χαρά με την αποδοχή του κοινού. Μετά το τέλος κάθε παράστασης, με τελευταία πριν από λίγους μήνες το Toc Toc του Laurent Baffie, το αποτέλεσμα μας επιβραβεύει και είναι αυτό που ύπουλα μας δεσμεύει και υπόσχεται μια συνέχιση. Δεν μπορώ βέβαια να σκεφτώ μακροπρόθεσμα!

Αντρέας Στεμπίλης

Η βραδιά του Θεατρικού Αναλογίου δείχνει να κερδίζει μια θεσμική θέση στις δράσεις των θεατρικών ομάδων. Ποια τα οφέλη για τους συγγραφείς, για τις θεατρικές ομάδες και ποια για το θεατρόφιλο κοινό;

Μακάρι να γίνει θεσμός το Θεατρικό Αναλόγιο καθώς δίνει την ευκαιρία σε όσους καταπιάνονται με τη συγγραφή, να επικοινωνήσουν το έργο τους και τελικά να αφουγκραστούν την απήχηση που μπορεί να έχει στο κοινό. Πιστεύω ότι δεν είναι εύκολο για τον καθένα να πάρει πρωτοβουλία και να παρουσιάσει τη δουλειά του μόνος του, επομένως το πλαίσιο αυτό βοηθάει και παρακινεί και άλλους να τολμήσουν.

Για το θεατρόφιλο κοινό, η βραδιά του Θεατρικού Αναλογίου προσφέρει τη δυνατότητα να ανακαλύψει νέα και ανεξερεύνητα θεατρικά έργα και να απολαύσει μια ποικιλία παραστάσεων από διαφορετικές ομάδες με τη δική της δυναμική και φιλοσοφία η καθεμία. Τέτοιες δράσεις έχουν πολλαπλή επίδραση από όποια θέση κι αν συμμετέχει κανείς. Το θέατρο, είτε παίζεις ή σκηνοθετείς, είτε παρακολουθείς, σε καθιστά αυτόματα μέρος μιας αρμονικής εξίσωσης. Ερχόμαστε πιο κοντά ο ένας με τον άλλο, δίνουμε ψυχή και αγάπη και εισπράττουμε ακριβώς αυτό.

Ιωακείμ Δρόσος

«Σαν βγεις να οδηγήσεις στις Βρυξέλλες»: Πείτε μας δύο λόγια για την έμπνευση και την επιλογή του κειμένου αυτού στην συμμετοχή σας στο φετινό θεατρικό Αναλόγιο.

Ζούμε και μετά γράφουμε. Εγώ λοιπόν οδήγησα στις Βρυξέλλες και, αφού επέζησα, μετά έγραψα! Φυσικά και δε λείπουν από το κείμενο αναφορές στην Ελλάδα και την εκεί οδηγική συμπεριφορά μας! Τα σκηνικά που αναφέρω τα έχω βιώσει η ίδια και όταν αγανακτισμένη
επέστρεφα σπίτι, τα ανέβαζα σε ποστ στο fb περιγράφοντάς τα κάπως κυνικά! Κάποια στιγμή μαζεύτηκαν πολλές ιστορίες και λέω γιατί να
χαθούν στον τοίχο μου! Έτσι τα κατέγραψα παραδοσιακά, στο χαρτί. Όταν μου έγινε πρόταση για το θεατρικό Αναλόγιο, το ανέσυρα από διάφορες σημειώσεις που κρατώ κατά καιρούς, με αποτέλεσμα να πάρει σάρκα και οστά στη σκηνή του Joli Bois, όπου με μεγάλη χαρά
διαπίστωσα από το αβίαστο γέλιο του κοινού την ώρα της παράστασης, ότι οι θεατές πραγματικά ταυτίστηκαν. Μάλιστα στο φουαγιέ αργότερα μου διηγούνταν δικές τους παρόμοιες ιστορίες για γέλια… αλλά και για κλάματα!

Ποιες ήταν οι προσωπικές προκλήσεις στη φετινή βραδιά του θεατρικού αναλογίου;

Η προσωπική πρόκληση είναι πάντα η ίδια. Να καταφέρω να επικοινωνήσω το δικό μου όραμα σε συνδυασμό με την ομαδική προσπάθειά μας, με το κοινό, να του δώσουμε ένα αντίδωρο που να αξίζει τον χρόνο και τη διάθεση που έχουν οι άνθρωποι που έρχονται να μας τιμήσουν με την παρουσία τους. Κάθε φορά η αγωνία εστιάζεται στο αισθητικό αποτέλεσμα που θα προκύψει από την αισθητική μου παρέμβαση. Αυτή τη φορά το άγχος αφορούσε και στο κείμενο καθώς ήταν δικό μου. Και το αίσθημα αυτό δεν περιορίζεται μόνο στο δικό μας έργο. Σε μία κοινή εκδήλωση αυτό που ενδιαφέρει είναι η τελική γεύση που θα πάρει ο θεατής από όλη τη βραδιά.

Kristina Grigaité, Κοραλία Κοντού

Αν και ενταγμένο στο θέατρο του Παραλόγου το «Παντόφλες και ψάρια», το δικό σας πρωτότυπο κείμενο με το οποίο συμμετείχατε στην Παγκόσμια Ημέρα θεάτρου 2023 έβγαλε και αυτό αυθόρμητο γέλιο. Φέτος ακόμα μία φορά επιλέξατε το κωμικό- καυστικό στοιχείο στο κείμενό σας. Είναι μία προσωπική επιλογή ή μία ανάγκη του κοινού που έχετε ανιχνεύσει;

Τελικά ποιες οι δυσκολίες και οι απαιτήσεις στη συγγραφή ενός κειμένου που έχει σαν στόχο να βγάλει γέλιο;

Είναι καταρχήν προσωπική επιλογή, ένας δικός μου τρόπος να βλέπω τα πράγματα και να εκφράζομαι ακόμη και μέσα από δύσκολες καταστάσεις. Γενικότερα αυτοσαρκάζομαι, χρησιμοποιώντας το χιούμορ μου για να καταδείξω ή να ξορκίσω τις αδυναμίες μου, συνεπώς είμαι και δέκτης του καλού αστείου. Καλό εννοώ αυτό που δεν προσβάλλει και δεν έχει ως δεύτερη ανάγνωση την αποκάλυψη μιας πικρής αλήθειας σε προσωπικό επίπεδο. Ωστόσο για θέματα καθημερινά που απασχολούν όλους μας σε κοινωνικοπολιτικό επίπεδο μπορεί να γίνω και καυστική έχοντας μια πιο δυναμική αλλά ειλικρινή προσέγγιση των πραγμάτων, που μπορεί να προκαλέσει αντίδραση σε κάποιον με αντίθετη άποψη. Μέσα από το χιούμορ μπορούμε να περάσουμε και σοβαρά μηνύματα. Οι θεατές πολλές φορές έχουν ανάγκη να ακούσουν αυτό που ήδη μπορεί να ξέρουν και ίσως σκέφτονται, αλλά δεν το έχουν βάλει οι ίδιοι σε λέξεις ή σε πλαίσιο κατάλληλο να διερευνηθεί από ορισμένη οπτική. Εκείνο είναι και το σημείο της ΄συνάντησης΄ του έργου με το κοινό, που είναι και το ζητούμενο.

Λέγεται ότι η κωμωδία είναι πιο δύσκολη, το να μπορεί δηλαδή ένα σύνολο ανθρώπων με διαφορετικές προσλαμβάνουσες και αντίληψη να γελάσει με το ίδιο αστείο. Επίσης πρέπει να είναι επίκαιρη. Όμως εγώ λειτουργώ όταν γράφω πιο εγωιστικά, γράφω για μένα και τους φίλους μου, δεν είμαι επαγγελματίας ώστε να πρέπει να ανταποκριθώ σε ένα κοινό που θέλει ή πρέπει να το κάνω να γελάσει ή να κλάψει. Αυτό με απασχολεί περισσότερο σκηνοθετικά και αυτό για να υπηρετήσω ή αυτό που επιτάσσει το κείμενο ή η σκηνοθετική προσέγγιση.

Κοραλία Κοντού, Αντρέας Στεμπίλης

Ποια ήταν τα κριτήρια για τις επιλογές των ηθοποιών που είδαμε επί σκηνής στο Joli-Bois και τι κλήθηκαν, από εσάς, να κάνουν;

Εγώ τους επέλεξα; Μπορεί να φαίνεται έτσι, αλλά νομίζω ότι αυτοί με επέλεξαν τελικά…άλλωστε εκείνοι εκτίθενται πρώτοι! Το λέω με την έννοια της εμπιστοσύνης που μου δείχνουν πάντα και τους ευχαριστώ για αυτό. Είχα την ευκαιρία να συνεργαστώ ξανά και με τους τέσσερις ηθοποιούς και ομολογώ πως είναι ιδιαίτερα τιμητικό το να σέβονται κάποιοι την ιδέα σου, το πάθος και το όραμά σου. Νιώθω τυχερή που έχω δίπλα μου ανθρώπους με όμορφη ψυχή, χιούμορ, όρεξη και υπομονή. Μετέφεραν αυτή τη φορά στους θεατές τις δικές μου προσωπικές σκέψεις με μεγάλη επιτυχία, αφού πρόσφεραν γέλιο στο κοινό και με έκαναν υπερήφανη. Διότι, τι καλούνται να κάνουν τελικά οι ηθοποιοί; Κάτι ιδιαίτερα δύσκολο και μάλιστα όταν δεν είναι και επαγγελματίες. Να καταθέσουν μια αρμονική πρόταση, ένα ολοκληρωμένο και δεμένο αποτέλεσμα μέσα από τη μικρή χρονικά συνύπαρξή τους και όντας πολλές φορές άγνωστοι και μεταξύ τους αλλά και με αυτόν που τους καθοδηγεί σκηνοθετικά. Και όμως κάτι μαγικό συμβαίνει κάθε φορά και με απίστευτη δεξιοτεχνία και προσήλωση το καταφέρνουν επιβεβαιώνοντας τη ρήση του Ευκλείδη «το όλον του μέρους μείζον». Το σύνολο λοιπόν με ένα μαγικό τρόπο προ – ηγείται του μέρους, αφού είναι το πιο σημαντικό!

Κοραλία Κοντού, Ιωακείμ Δρόσος, Kristina Grigaité

Μετά το τέλος μίας παράστασης αναλογίζεστε τι πήγε-δεν πήγε καλά ή τι θα μπορούσε να πάει καλύτερα;

Μετά το τέλος κάθε παράστασης νιώθω χαρά, ικανοποίηση και συγκίνηση. Όχι, δεν κάνω απολογισμό. Πάντα και κάτι θα μπορούσε να είχε πάει καλύτερα, αλλά η ευκαιρία για βελτίωση δίνεται μόνο κατά τη διάρκεια των προβών. Το μυαλό λοιπόν μπαίνει σε μια τέτοια διαδικασία από τη στιγμή που θα αρχίσει να ετοιμάζεται μια επόμενη παράσταση!

Αντρέας Στεμπίλης

Στο ψηφιακό σκηνικό της παράστασης είδαμε με χαρά το σκηνικό του TROUBLEx της θεατρικής παράστασης που απολαύσαμε από την Nota Théâtrale τον Μάιο του 2019. Μήπως πρέπει να περιμένουμε ένα δεύτερο μέρος της ομολογουμένως επιτυχημένης αυτής θεατρικής παράστασης; Ποια τα επόμενα σχέδια της Nota Théâtrale;

Το TROUBLEx, για όσους δεν το έχουν παρακολουθήσει, ήταν ένα θεατρικό σόου σε σύλληψη δική μου. Πρόκειται για ένα σκηνικό που μας μεταφέρει σε παρόμοιο περιβάλλον με μια διάλεξη TEDx, όπου 8 χαρακτήρες παρουσιάζουν το προσωπικό τους πρόβλημα. Στη νέα παράσταση «Σαν βγεις να οδηγήσεις στις Βρυξέλλες» δύο ήρωες περιγράφουν διάφορα προβλήματα από την οδηγική τους εμπειρία στις Βρυξέλλες και έτσι ενέταξα και αυτούς στη συνθήκη του TROUBLEx. Επίσης το είδα σαν μια καλή ευκαιρία να το θυμηθεί ξανά το κοινό, επειδή έχω σκοπό να διοργανώσουμε στο άμεσο μέλλον ως Nota Théâtrale κάτι αντίστοιχο!

Προς το παρόν ετοιμαζόμαστε πυρετωδώς για την επόμενη παραγωγή της ΝΟΤΑ που είναι η συναυλία με τον Νίκο Πορτοκάλογλου στις 25 Απριλίου στο W:halll.

*Η Βούλα Καγιάσα κατάγεται από την Καβάλα. Αποφοίτησε το 2003 από το Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης (ΔΠΘ) και με την άφιξή της στις Βρυξέλλες το 2007, ως αποσπασμένη εκπαιδευτικός, έκανε μεταπτυχιακές σπουδές στην Τέχνη του ζωντανού θεάματος (Master en Arts du spectacle) στο τμήμα Επιστημών Πληροφορίας και Επικοινωνίας (ULB).

Από το 2011 εργάζεται στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Είναι σκηνοθέτης και ιδρυτικό μέλος της θεατρικής ομάδας Nόta Théâtrale, η οποία ξεκίνησε να δραστηριοποιείται στις Βρυξέλλες το 2013 ανεβάζοντας την κωμωδία Φούστα Μπλούζα των Ρέππα-Παπαθανασίου. Ακολούθησε το Πώς να ληστέψετε μια τράπεζα του Sami Fayad, η Αντιγόνη του Jean Anouilh, που ταξίδεψε και στην Καβάλα στο θέατρο Αντιγόνη Βαλάκου αλλά και στην Ιεράπετρα με συμμετοχή στο Πανελλήνιο φεστιβάλ, το θεατρικό show TROUBLEx σε σύλληψη της Βούλας Καγιάσα και το TOC TOC του Laurent Baffie. Στις εκδηλώσεις για την Παγκόσμια Ημέρα Θεάτρου στις Βρυξέλλες, συμμετείχε με το Τίποτα του Ευδόκιμου Τσολακίδη, τον μονόλογο από το Crave της Sarah Kane και το Παντόφλες και Ψάρια της Βούλας Καγιάσα. Από το 2011 συνεργάζεται επίσης με την ειδησεογραφική ιστοσελίδα Newsville.be για την πολιτιστική ατζέντα.

Επόμενη δράση της Nόta Théâtrale είναι η μεγάλη συναυλία του Νίκου Πορτοκάλογλου στις Βρυξέλλες, στις 25 Απριλίου 2024. 

«Σαν βγεις να οδηγήσεις στις Βρυξέλλες…» της Βούλας Καγιάσα

Σκηνοθεσία: Βούλα Καγιάσα
Παίζουν: Ιωακείμ Δρόσος, Αντρέας Στεμπίλης
Μαζί τους: Kristina Grigaité, Κοραλία Κοντού
Απαγγελία : Γιάννης Δελής

Φωτογραφίες: Αλεξ. Μιχαηλίδης / Newsville.be