Τουρισμός στα άκρα: Τα μέρη της Ευρώπης που «λυγίζουν» από τους επισκέπτες

Ο μαζικός τουρισμός έχει μετατραπεί σε δίκοπο μαχαίρι για πολλές περιοχές της Ευρώπης. Από τη μία πλευρά, προσφέρει έσοδα και προβολή, από την άλλη όμως διαλύει τις αντοχές των τοπικών κοινωνιών και οικοσυστημάτων. Νέα ανάλυση από το βρετανικό καταναλωτικό περιοδικό Which?, βασισμένη σε στοιχεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για το 2023, αποκαλύπτει τις περιοχές που υποφέρουν περισσότερο. Ανάμεσα τους, η Ελλάδα κατέχει πρωταγωνιστικό ρόλο – κι όχι με καλό τρόπο.

Η Ελλάδα στον κόκκινο συναγερμό
Πρώτη στη λίστα με τη μεγαλύτερη τουριστική πίεση βρίσκεται η Ζάκυνθος, όπου αναλογούν σχεδόν 150 διανυκτερεύσεις ανά κάτοικο. Με πληθυσμό περίπου 40.000 και 6 εκατομμύρια τουρίστες ετησίως, το νησί δεν αντέχει άλλο. Η παραλία Ναυάγιο, σύμβολο του νησιού, δέχεται συνεχές φωτογραφικό «πολιορκητικό κριό».

Ακολουθούν τα Δωδεκάνησα με 113,79 διανυκτερεύσεις ανά κάτοικο, με δημοφιλή νησιά όπως η Ρόδος και η Κως. Η ελληνική κυβέρνηση ήδη σχεδιάζει μέτρα, όπως χρήση θαλασσινού νερού σε πισίνες και αύξηση τελών αποβίβασης κρουαζιερόπλοιων.

Οι Κυκλάδες δεν πάνε πίσω, με 104,15 διανυκτερεύσεις. Η Σαντορίνη μόνη της υποδέχεται 3,4 εκατομμύρια τουρίστες ετησίως, αριθμός που ίσως μειωθεί μετά τον σεισμό και τις καταστροφικές πλημμύρες του Μαρτίου 2025 σε Πάρο, Σύρο και Μύκονο.

Στη λίστα και η Κέρκυρα, με πάνω από 100 διανυκτερεύσεις ανά κάτοικο, ιδιαίτερα δημοφιλής στους λάτρεις του ιστιοπλοϊκού τουρισμού. Οι ντόπιοι, ωστόσο, κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου, ζητώντας αλλαγές.

Η μοναδική ελληνική περιοχή στον αντίποδα είναι ο Δυτικός Τομέας Αθηνών, ανάμεσα στις λιγότερο τουριστικές περιοχές της Ευρώπης, με μόλις 20 διανυκτερεύσεις ανά 1.000 κατοίκους.

Και οι υπόλοιποι “πρωταθλητές” της πίεσης
Η Ίστρια στην Κροατία (133,46 διανυκτερεύσεις) ακολουθεί τη Ζάκυνθο, με γραφικά χωριά όπως το Ροβίνιο να δέχονται τεράστια ροή επισκεπτών. Η Φουερτεβεντούρα και το Λανθαρότε, αμφότερα στις Κανάριες Νήσους, έχουν γίνει σημείο αναφοράς τόσο για φυσιολάτρες όσο και για τους Ευρωπαίους που αναζητούν ήλιο τον χειμώνα. Ενδεικτικό είναι ότι στο Λανθαρότε, κάτοικοι φτάνουν στο σημείο να τρομάζουν τουρίστες με φήμες για κινδύνους που δεν υπάρχουν, ώστε να μειωθεί η πίεση.

Στην Αυστρία, τρεις περιοχές βρίσκονται επίσης στη δεκάδα: το Tiroler Oberland, το Pinzgau-Pongau και το Außerfern, όλες με έντονη χειμερινή αλλά και θερινή τουριστική δραστηριότητα. Οι τοπικές αρχές εφαρμόζουν τουριστικό φόρο, αλλά η συζήτηση για επιπλέον περιορισμούς φουντώνει.

Συμπεράσματα και εναλλακτικές
Ο Rory Boland, συντάκτης του Which? Travel, δήλωσε πως «τα δεδομένα δείχνουν ότι ο υπερτουρισμός έχει κατακλύσει τα πιο δημοφιλή μέρη της Ευρώπης». Παροτρύνει τους ταξιδιώτες να προτιμούν λιγότερο κορεσμένους προορισμούς, όπως η Εσθονία ή η ισπανική Μούρθια.

Μόνο η Μαγιόρκα είχε 51 εκατομμύρια διανυκτερεύσεις το 2023, ενώ η Αθήνα κατατάσσεται δεύτερη στην Ευρώπη σε τουρίστες ανά τετραγωνικό χιλιόμετρο, μετά το Παρίσι.

Κατακλείδα
Τα ελληνικά νησιά εξακολουθούν να αποτελούν μαγνήτη για εκατομμύρια επισκέπτες, όμως η φέρουσα ικανότητά τους φτάνει στα όριά της. Η αναδιανομή του τουριστικού ρεύματος και η υπεύθυνη ταξιδιωτική συμπεριφορά δεν είναι πια πολυτέλειες· είναι αναγκαιότητες. Για να συνεχίσουν οι ομορφιές αυτές να υπάρχουν και να τις απολαμβάνουμε όλοι, χρειάζονται ριζικές αλλαγές — τώρα.