Τα μέλη του ΕΚ υιοθέτησαν την οδηγία σε ψηφοφορία στην ολομέλεια με 348 ψήφους υπέρ, 274 κατά και 36 αποχές. Με αυτό τον τρόπο ολοκληρώθηκε η νομοθετική διαδικασία για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, η οποία ξεκίνησε το 2016. Τα κράτη μέλη της ΕΕ θα πρέπει τώρα να εγκρίνουν την απόφαση του ΕΚ τις προσεχείς εβδομάδες. Αν τα κράτη μέλη εγκρίνουν το κείμενο που υιοθέτησε το Κοινοβούλιο, οι νέοι κανόνες θα τεθούν σε ισχύ μετά τη δημοσίευσή τους στην επίσημη εφημερίδα της ΕΕ, ενώ θα μεσολαβήσει διάστημα 2 χρόνων για την εφαρμογή τους.

Η οδηγία, η οποία συμφωνήθηκε μεταξύ των διαπραγματευτών του ΕΚ και του Συμβουλίου, έχει στόχο να εξασφαλίσει ότι τα δικαιώματα και οι υποχρεώσεις περί πνευματικής ιδιοκτησίας εφαρμόζονται και στο διαδίκτυο. Το YouTube, το Facebook και το Google News είναι μεταξύ των πιο γνωστών υπηρεσιών που θα επηρεαστούν άμεσα από τη νέα νομοθεσία.

Η οδηγία επίσης κάνει βήματα για να εξασφαλίσει ότι το διαδίκτυο θα παραμείνει χώρος ανοιχτός στην ελευθερία της έκφρασης.

Οι τεχνολογικοί γίγαντες θα μοιράζονται τα έσοδά τους με τους καλλιτέχνες και τους δημοσιογράφους

Η συμφωνία αποσκοπεί στην ενίσχυση της δυνατότητας των κατόχων πνευματικών δικαιωμάτων, κυρίως των δημιουργών όπως οι μουσικοί, οι ερμηνευτές και οι σεναριογράφοι, καθώς και των εκδοτών ειδήσεων και των δημοσιογράφων, να διαπραγματευτούν καλύτερες συμβάσεις για τη χρήση των έργων τους που εμφανίζονται σε διαδικτυακές πλατφόρμες. Αυτό επιτυγχάνεται καθιστώντας τις διαδικτυακές πλατφόρμες απευθείας υπόλογες για το περιεχόμενο που αναρτάται σε αυτές και παρέχοντας αυτόματα το δικαίωμα στους εκδότες ειδήσεων να διαπραγματευθούν συμφωνίες εκ μέρους των δημοσιογράφων τους για τα άρθρα που χρησιμοποιούν οι κόμβοι αναμετάδοσης ειδήσεων.

Εξασφάλιση της ελευθερίας της έκφρασης

Σημαντικός αριθμός των μέτρων είναι σχεδιασμένος ειδικά για να διασφαλιστεί ότι το διαδίκτυο θα παραμείνει χώρος ανοιχτός στην ελευθερία της έκφρασης.

Καθώς η διαμοίραση αποκομμάτων ειδησεογραφικών άρθρων εξαιρείται ρητώς από την εφαρμογή της οδηγίας, αυτή η πρακτική μπορεί να συνεχιστεί ακριβώς όπως στο παρελθόν. Ωστόσο, η οδηγία περιέχει επίσης μέτρα εναντίον των κόμβων αναμετάδοσης ειδήσεων που κάνουν κατάχρηση αυτού του δικαιώματος. Τα αποκόμματα θα μπορούν λοιπόν να συνεχίσουν να εμφανίζονται στις σελίδες του Google News, για παράδειγμα, ή όταν ένα άρθρο μοιράζεται στο Facebook, με την προϋπόθεση ότι αυτά θα είναι «πολύ σύντομα».

Η ανάρτηση προστατευόμενων έργων για λόγους παράθεσης, κριτικής, εξέτασης, διακωμώδησης, παρωδίας ή σάτιρας προστατεύεται, διασφαλίζοντας ότι τα «memes» και τα αρχεία GIF θα συνεχίσουν να είναι διαθέσιμα και διαμοιράσιμα σε διαδικτυακές πλατφόρμες.

Πολλές διαδικτυακές πλατφόρμες δε θα επηρεαστούν

Το κείμενο διευκρινίζει επίσης ότι η ανάρτηση έργων σε διαδικτυακές εγκυκλοπαίδειες με μη εμπορικό τρόπο, όπως για παράδειγμα στη Wikipedia, ή πλατφόρμες ανοιχτού («open source») λογισμικού, όπως το GitHub, θα εξαιρούνται αυτόματα. Οι καινοφυείς πλατφόρμες θα υπόκεινται σε ελαφρύτερες υποχρεώσεις από αυτές που θα έχουν οι πιο γνωστές.

Ισχυρότερα διαπραγματευτικά δικαιώματα για δημιουργούς και ερμηνευτές

Οι δημιουργοί και οι ερμηνευτές θα μπορούν να διεκδικήσουν πρόσθετες αμοιβές από τους διανομείς που εκμεταλλεύονται τα δικαιώματά τους όταν η ανταμοιβή που συμφωνήθηκε αρχικά είναι δυσανάλογα χαμηλότερη από τα κέρδη που αποκομίζει ο διανομέας.

Στήριξη της έρευνας σε τεχνολογίες αιχμής και προστασία της παράδοσης

Η συμφωνία στοχεύει να διευκολύνει τη χρήση υλικού που προστατεύεται από δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας για ερευνητική χρήση μέσω εξόρυξης κειμένου και δεδομένων, καταργώντας έτσι ένα σημαντικό ανταγωνιστικό μειονέκτημα που αντιμετωπίζουν οι Ευρωπαίοι ερευνητές. Τονίζεται δε ότι οι περιορισμοί χρήσης πνευματικής ιδιοκτησίας δεν θα εφαρμόζονται όσον αφορά υλικό που χρησιμοποιείται για εκπαιδευτικούς σκοπούς.

Τέλος, η οδηγία επιτρέπει επίσης τη δωρεάν χρήση προστατευόμενου περιεχομένου για την προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς. Έργα που δεν είναι πλέον διαθέσιμα στο εμπόριο μπορούν να χρησιμοποιηθούν ελεύθερα σε περίπτωση που δεν υφίσταται κάποιος οργανισμός για τη συλλογική διαχείρισή τους για να εκδοθεί σχετική άδεια.

Πώς αυτή η συμφωνία αλλάζει την υπάρχουσα κατάσταση

Προς το παρόν, οι εταιρείες του διαδικτύου έχουν ελάχιστα κίνητρα να υπογράψουν δίκαιες συμβάσεις με τους κατόχους πνευματικών δικαιωμάτων, καθώς δεν θεωρούνται υπεύθυνες για το περιεχόμενο που αναρτούν οι χρήστες τους. Η μόνη τους υποχρέωση είναι να αφαιρούν περιεχόμενο που καταπατά πνευματικά δικαιώματα όταν ο κάτοχός τους το ζητήσει. Αυτή η πρακτική ωστόσο είναι επίπονη για τους κατόχους πνευματικών δικαιωμάτων και δεν τους εγγυάται δίκαιη ανταμοιβή. Καθιστώντας τις εταιρείες του διαδικτύου υπεύθυνες, θα ενισχυθεί η δυνατότητα των κατόχων πνευματικών δικαιωμάτων (κυρίως μουσικών, ερμηνευτών και σεναριογράφων, καθώς και εκδοτών ειδήσεων και δημοσιογράφων) να διεκδικήσουν δίκαιες συμβάσεις και κατά συνέπεια δίκαιες αμοιβές για την ψηφιακή εκμετάλλευση του υλικού τους.

Δήλωση του εισηγητή Axel Voss (ΕΛΚ, Γερμανία)

«Αυτή η οδηγία είναι ένα σημαντικό βήμα για την επανόρθωση μιας κατάστασης που έχει επιτρέψει σε ένα μικρό αριθμό εταιρειών να αποκομίσουν τεράστια ποσά χωρίς να ανταμείψουν όπως πρέπει τους χιλιάδες δημιουργούς και δημοσιογράφους στη δουλειά των οποίων στηρίζονται.

Ταυτόχρονα, το κείμενο που υιοθετήθηκε περιέχει μεγάλο αριθμό διατάξεων που εγγυώνται ότι το διαδίκτυο θα παραμείνει χώρος ελεύθερης έκφρασης. Αυτές οι διατάξεις δεν ήταν από μόνες τους αναγκαίες γιατί η οδηγία δε θα δημιουργήσει καινούρια δικαιώματα για τους κατόχους πνευματικών δικαιωμάτων. Αφουγκραστήκαμε ωστόσο τις ανησυχίες που εκφράστηκαν και επιλέξαμε να εγγυηθούμε εκ νέου την ελευθερία της έκφρασης. Tα ‘memes’, τα ‘GIFs’, τα ‘αποκόμματα’ προστατεύονται τώρα περισσότερο από ποτέ.

Είμαι επίσης χαρούμενος που το σημερινό κείμενο της συμφωνίας δίνει ιδιαίτερη σημασία στην προστασία των καινοφυών επιχειρήσεων. Οι κορυφαίες εταιρείες του αύριο είναι οι καινοφυείς επιχειρήσεις του σήμερα και η ποικιλομορφία που χρειαζόμαστε για αυτό στηρίζεται σε μια μεγάλη δεξαμενή καινοτόμων, δυναμικών, νεανικών επιχειρήσεων.

Έχουμε μια οδηγία που προστατεύει το βιοπορισμό των ανθρώπων, διασφαλίζει τη δημοκρατία υπερασπιζόμενη ένα ποικίλο τοπίο μέσων ενημέρωσης, εδραιώνει την ελευθερία της έκφρασης και ενθαρρύνει τις καινοφυείς επιχειρήσεις και την τεχνολογική ανάπτυξη. Βοηθά έτσι να ετοιμάσουμε το διαδίκτυο του μέλλοντος, ένα χώρο που ωφελεί όλους, όχι μόνο λίγους ισχυρούς.»

Τι ψήφισαν οι Έλληνες ευρωβουλευτές

Με την απουσία των ευρωβουλευτών του ΣΥΡΙΖΑ, Δημήτρη Παπαδημούλη, Στέλιου Κούλογλου και Κωνσταντίνας Κούνεβα σημαδεύτηκε η ψηφοφορία στην ευρωβουλή για την Οδηγία για τα πνευματικά δικαιώματα στον ψηφιακό κόσμο από ελληνικής σκοπιάς. Σημειώνεται πως η Κ. Κούνεβα είχε υπογράψει την τροπολογία της ευρωομάδας της Αριστεράς για την κατάργηση του άρθρου 13 (νυν 17), ενώ ο Δ. Παπαδημούλης δήλωνε την Δευτέρα πως θα καταψηφίσει στην περίπτωση που αυτή δεν γίνει αποδεκτή. Έτεροι, μαζί με τον τρίτο της ομάδας του ΣΥΡΙΖΑ, δεν εμφανίστηκαν τελικά κατά την ψηφοφορία.

Σχεδόν σύσσωμη απουσίαζε και η ομάδα των ευρωβουλευτών της Νέας Δημοκρατίας, με εξαίρεση την Μαρία Σπυράκη που ψήφισε θετικά. Συγκεκριμένα, στην αναλυτική λίστα των ψήφων των ευρωβουλευτών δεν περιλαμβάνονται τα ονόματα του Μανώλη Κεφαλογιάννη, του Γιώργου Κύρτσου, της Ελίζας Βόζενμπεργκ, καθώς και του Θοδωρή Ζαγοράκη.

Την θετική τους ψήφο έδωσαν ακόμη οι ευρωβουλευτές του Ποταμιού, Γιώργος Γραμματικάκης και Μιλτιάδης Κύρκος, ενώ παρών δήλωσαν ο ευρωβουλευτής της Ελιάς, Νίκος Ανδρουλάκης και ο ευρωβουλευτής του ΚΚΕ, Κωνσταντίνος Παπαδάκης. Την ίδια ώρα, η Εύα Καϊλή και ο Σωτήριος Ζαριανόπουλος, από την Ελιά και το ΚΚΕ αντίστοιχα, απουσίαζαν από την ψηφοφορία.

Σημειώνεται πως ο ευρωβουλευτής της Λαϊκής Ενότητας, Νίκος Χουντής και η ανεξάρτητη, Σοφία Σακοράφα, καταψήφισαν την Οδηγία, όπως είχαν δεσμευθεί τις προηγούμενες ημέρες, όντας οι μόνοι ευρωβουλευτές που κινητοποιήθηκαν για την ενημέρωση του κόσμου, και την ώρα που υπήρξε γενική συσκότιση για την προωθούμενη Οδηγία.

Αξίζει τέλος να σημειωθεί πως θετική ψήφο έδωσε και ο χρυσαυγίτης ευρωβουλευτής, Λάμπρος Φουντούλης, όσο και οι δύο πρώην χρυσαυγίτες, Γιώργος Επιτήδειος και Ελευθέριος Συναδινός, θετικά ψήφισε και ο ανεξάρτητος, Κωνσταντίνος Χρυσόγονος, ενώ απουσίαζε από την ψηφοφορία ο ανεξάρτητος ευρωβουλευτής, Νότης Μαριάς.

Πηγή: europa.eu / euronews.com / thepressproject.gr