«Τα τέσσερα πόδια του τραπεζιού», του Ιάκωβου Καμπανέλλη, από τον ΘΕΣΠΙ

Η θεατρική ομάδα του ΘΕΣΠΙ Βρυξελλών και ο Αριστείδης Λαυρέντζος ανεβάζουν το έργο του Ιάκωβου Καμπανέλλη «Τα τέσσερα πόδια του τραπεζιού» (του 1978), που πρωτανέβηκε στις Βρυξέλλες το μακρινό 1991.

Η παράσταση είναι αφιερωμένη στους δημιουργούς του θεάτρου:

ΓΙΑΝΝΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΔΗ, που το σκηνοθέτησε για πρώτη φορά στις Βρυξέλλες το 1991, και ήταν η αρχή της σκηνοθετικής του καριέρας
ΙΑΚΩΒΟ ΚΑΜΠΑΝΕΛΛΗ, τον πατριάρχη της νεοελληνικής δραματουργίας, για τα 100 χρόνια από τη γέννησή του, και
ΒΑΣΟ ΑΝΔΡΟΝΙΔΗ, που τον γνωρίσαμε στην παράσταση του 1991 και έγινε έκτοτε μια από τις κύριες θεατρικές μορφές που μας έδειξαν το δρόμο.

Σκηνοθεσία: Αριστείδης Λαυρέντζος
Σκηνογραφία: Άντα Σωτηροπούλου
Ηθοποιοί (με σειρά εμφάνισης): Τίνα Χατζηθωμά, Τάσος Φιλιππίδης, Δήμος Αγγελούσης, Σαββίνα Σινωπίδου, Βασίλης Μάγνης, Καντιάνα Πετρή, Γιώργος Μαγκλής, Κωστής Γεραρής, Πάρις Κακλαμάνος, Λαμπρινή Γαρμπή, Δέσποινα Σαλτουρίδου, Γεώργιος Καταλαγαριανάκης.

Αθήνα 1978. Οι τέσσερις γιοί και οι τρεις κόρες του βιομήχανου οινοποιίας Ασημάκη Καβαλά, 99 χρονών, διαρκώς παρόντος στη σκηνή αλλά βουβού, έχουν έρθει να τον δουν, κάποιοι από πολύ μακριά, και ίσως για τελευταία φορά. Μέσα από τις δολοπλοκίες και τις συγκρούσεις για την κληρονομιά παρουσιάζεται ανάγλυφα και ευρηματικά η οικονομική και κοινωνική κατάσταση της Ελλάδας εδώ και 45 χρόνια. Η κλαψοκουρούνα Αλίκη (Τίνα Χατζηθωμά), ο παμπόνηρος πρωτότοκος «τενεκές» Κώστας (Τάσος Φιλιππίδης/Γιώργης Καταλαγαριανάκης), ο σκληρός ανατρεπτικός Τώνης (Βασίλης Μάγνης), η φαρμακόγλωσση δυναμική διαζευγμένη Μαίρη (Καντιάνα Πετρή), η ξενόφερτη Ειρήνη (Λαμπρινή Γαρμπή), ο καλόκαρδος θορυβώδης γλεντζές Γιώργος (Γιώργος Μαγκλής), ο ύπουλος και σκοτεινός Μάνος (Κωστής Γεραρής/Πάρις Κακλαμάνος), η 93χρονη αγαθιάρα, εικόνα τριών γενεών, θεία (Δέσποινα Σαλτουρίδου), ο πατέρας-άθυρμα των σκαμπανεβασμάτων του Χρηματιστηρίου (Δήμος Αγγελούσης), η καθωσπρέπει νεαρή νοσοκόμα (Σαββίνα Σινωπίδου), θα σας διασκεδάσουν από την αρχή ως το τέλος. Αντίστοιχοί τους στην παράσταση του 1991 οι Μαρία Πατακιά, Ράνια Σαραφίδου, Γιώργος Ανδρονίδης, Άρτεμις Μενούνου, Πέτρος Πιπιλής, Αριστείδης Λαυρέντζος, Εύη Οικονομίδη, Λίλη Λαμπρέλλη, Απόστολος Ιωακειμίδης και στη μέση ο «πατέρας» Γιώργος Στρογγύλης.

Η παράσταση του 1991 από το Ελληνικό Θεατρικό Εργαστήρι Ε.Κ., σε σκηνοθεσία Γιάννη Οικονομίδη, αποτέλεσε σταθμό: Πρώτον, ανέδειξε για πρώτη φορά τον προαναφερόμενο σκηνοθέτη. Δεύτερον, έκανε για πρώτη φορά γνωστό στο ελληνικό κοινό των Βρυξελλών τον Ιάκωβο Καμπανέλλη και τον ηθοποιό και δάσκαλό μας Βάσο Ανδρονίδη. Τρίτον, οι διαφωνίες μετά τη λήξη των παραστάσεων έδωσαν την αφορμή να δημιουργηθεί ήδη τότε ο δεύτερος ενεργός μέχρι σήμερα εδώ ελληνικός θίασος, το Ελληνικό Θέατρο Βελγίου – θρυαλλίδα που προκάλεσε τη μοναδική στον κόσμο έκρηξη στις Βρυξέλλες, με 8 και πλέον θιάσους σε ξένη πόλη και πολλές μετακλήσεις παραστάσεων από Ελλάδα και αλλού.
Η μαεστρία όμως του Καμπανέλλη έγκειται στο να μας διασκεδάζει αφενός ζωηρά και να διεισδύει αφετέρου βαθιά στις παθογένειες της ελληνικής κοινωνίας: παρά τα όσα έχουν γραφτεί, τα τέσσερα πόδια του τραπεζιού δεν είναι οι τέσσερις γιοι. Είναι τα σαθρά θεμέλια με τα οποία έμπαινε η Ελλάδα στη νέα εποχή: μονομερής ανάγνωση της ιστορίας, κουλτούρα κολλημένη στο τσάμικο του «Μπιρμπίλη», αξιακό σύστημα με γνωρίσματα τις μυστικές παρακολουθήσεις και το μίσος προς τον εργάτη, οικονομία της συσσώρευσης χωρίς προοπτική και της απόρριψης των αμφισβητήσεων των νέων. Η τάβλα του τραπεζιού θα μπορούσε να είναι ο βουβός πλέον πατέρας, με όσα συμβολίζει και κυρίως την έλλειψη μέλλοντος. Πώς να σταθεί το τραπέζι με τόσο στραβά, κοντά και άνισα πόδια;

Με αυτή τη σατιρική πολιτική αλληγορία, όπως τη χαρακτήρισε ο μεγάλος κριτικός του ελληνικού θεάτρου Κ. Γεωργουσόπουλος, γραμμένη και πρωτοπαιγμένη το 1978 από το Θέατρο Τέχνης Καρόλου Κουν, εποχή που η Ελλάδα έμπαινε στη φάση της ενσωμάτωσής της στην Ευρωπαϊκή Ένωση, ο Ιάκωβος Καμπανέλλης καταφέρνει από τη μια να διασκεδάσει με πολύ γέλιο και από την άλλη να μας κάνει να σκεφτούμε σοβαρά όλες τις παθογένειες της κοινωνίας της πατρίδας μας, κυρίως γύρω από το χρήμα και τις οικογενειακές σχέσεις, όπου τέσσερα αγόρια («τα τέσσερα πόδια του τραπεζιού») και τρεις κόρες μιας εύπορης οικογένειας επιχειρηματιών, με πρωτεργάτη τον τώρα 99χρονο και βουβό επί σκηνής καθ’ όλη τη διάρκεια του έργου πατέρα («η τάβλα του τραπεζιού» – η Τράπεζα), συνωμοτούν εναντίον αλλήλων εν όψει της αναμενόμενης κληρονομιάς, και διατυπώνουν τις σκέψεις τους για την Ιστορία, την οικονομία και την πολιτική. Θα διασκεδάσετε με την αφελή, εξωτερικά άγια αλλά και υποκρίτρια Αλίκη, τον πρωτότοκο Κώστα – πιστό αντίγραφο του επαρχιώτη πατέρα, τον ανατρεπτικό Τώνη, τη φαρμακόγλωσση δυναμική ζωντοχήρα Μαίρη, τη στυλιζαρισμένη Ειρήνη, τον ωμό, αυθόρμητο και θορυβώδη γλεντζέ Γιώργο, τον ύπουλο-σκοτεινό μούτρο Μάνο, την 93χρονη θεία που συνδυάζει αγαθοσύνη, άνοια αλλά και πονηριά, τον πατέρα-ερείπιο των σκαμπανεβασμάτων του Χρηματιστηρίου, την καθωσπρέπει νεαρή νοσοκόμα.

Βετεράνος της ποιότητας ο Καμπανέλλης, μας διασκεδάζει με τα ίδια μας ελαττώματα – διότι σε πολλά από αυτά αναγνωρίζουμε τους εαυτούς μας –, όπως ο Μολιέρος στις καλύτερες κωμωδίες του. Ο Καθηγητής Γιώργος Πεφάνης, Πρόεδρος του Τμήματος Θεατρικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Αθηνών και θεατρικός κριτικός, στο πρόσφατο βιβλίο του Οι Μυκήνες δεν ήταν το παν, Καμπανελλικά Ανάλεκτα, Κάπα Εκδοτική, Αθήνα 2022, αφιερώνει ολόκληρο κεφάλαιο στο έργο μας: «Από την οικονομία της μελαγχολίας στη μελαγχολία της οικονομίας. Εξουσία, χρήμσα και ηθική στη δραματική αφήγηση: Τα τέσσερα πόδια του τραπεζιού» (σελ. 270-285). Γλώσσα: ελληνικά, με αγγλικούς και γαλλικούς υπέρτιτλους.

Ημερομηνία: 25, 26, 27 και 28 Μαΐου 2023

Comédie Royale Claude Volter, Av. des Frères Legrain 98, 1150 Bruxelles
Διοργάνωση: Θίασος ΘΕΣΠΙΣ Βρυξελλών

Εισιτήρια μέσω VIVA, εδώ

Οι συνοδευτικές φωτογραφίες είναι από την παράσταση του 1991, του Ελληνικού Θεατρικού Εργαστηριού Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων, σε σκηνοθεσία Γιάννη Οικονομίδη.
Στην ασπρόμαυρη διακρίνονται μεταξύ άλλων οι: (αρχίζοντας από επάνω): Γιάννης Οικονομίδης, Θανάσης Πλιάσας, Πέτρος Πιπιλής, Άρτεμις Μενούνου, Μαρία Πατακιά, Αριστείδης Λαυρέντζος, Εύη Οικονομίδη, Γιώργος Χιμάρας, Γιώργος Ανδρονίδης, Ράνια Σαραφίδου, Γιώργος Στρογγύλης. Στην έγχρωμη: Εύη Οικονομίδη, Αριστείδης Λαυρέντζος, Απόστολος Ιωακειμίδης, Άρτεμις Μενούνου, Γιώργος Ανδρονίδης, Ράνια Σαραφίδου.