Το FACES συναντά την Σταυρούλα Γάτσου

Με τον γνωστό ειλικρινή και πληθωρικό της τρόπο, μας μιλάει για την Ποίηση, για τις Βρυξέλλες, τις συνεργασίες της με αγαπημένα πρόσωπα καθώς και για τον ρόλο των Τεχνών στη δύσκολη περίοδο που διανύει η Ελλάδα.

Συνέντευξη: Γεωργίου Μαρία
__________________

Κυρία Γάτσου με τις σπουδές και την εργασιακή σας εμπειρία να αφορούν τον τομέα τον επιχειρήσεων θα θέλαμε να μας πείτε ποιο ήταν το ερέθισμα για να ξεκινήσετε να ασχολείστε με την ποίηση;

Οι σπουδές και η εργασιακή μου εμπειρία σχετιζόταν με δυο μεγάλες μου αγάπες που είναι τα μαθηματικά και η οικονομία ως κοινωνική επιστήμη. Tο μάρκετινγκ προέκυψε στη συνέχεια ως εξειδίκευση, σίγουρα από την βαθιά ανάγκη μου για επικοινωνία. Είθισται σήμερα να κάνουμε αναφορά σε ανθρώπους του λόγου και της Τέχνης μέσα από το βλέμμα των φιλολογικών σπουδών, όμως εάν σκύψει κανείς και κοιτάξει και λίγο παραπάνω, πολλοί από τους μεγάλους ποιητές και καλλιτέχνες δεν είχανε καμία σχέση με την φιλολογία σε επίπεδο σπουδών. Ο Ελύτης για παράδειγμα δεν αποφοίτησε καν από το πανεπιστήμιο καταπιανόμενος με σπουδές «εκτός αντικειμένου». Η δημιουργία είναι μια πράξη που δεν ορίζεται από τον καλλιτέχνη αλλά του δίδεται. Σε όποιο χώρο και εάν κινείται, εάν τολμά και είναι αληθινός, εκείνη θα τον βρει. Όσο με αφορά, η εν βάθος ενασχόληση με την ποίηση και τη συστηματική γραφή ξεκίνησε το 2001 όταν επέστρεψα στην Ελλάδα μετά από τις σπουδές μου στη Γαλλία. Έκτοτε η ποίηση είναι για μένα αντικείμενο μελέτης, δημιουργίας και μονόδρομος.

Γνωρίζουμε πως τα τελευταία χρόνια ζείτε και εργάζεστε στις Βρυξέλλες. Γιατί προτιμήσατε τις Βρυξέλλες; Αποτελεί η πόλη των Βρυξελλών τόπο έμπνευσης και δημιουργίας; Ο λόγος που «προσγειώθηκα» στις Βρυξέλλες ήταν προσωπικός. Έκτοτε βρήκα πράγματα, ανθρώπους και καταστάσεις που αγαπώ πολύ και πλέον η διαμονή είναι προσωπική επιλογή μου. Στη συνέχεια έμαθα ότι εξέχουσες προσωπικότητες και πράγματα που σχετίζονται με την ελληνική Τέχνη, την οποία κυρίως μελετώ, έγιναν σε αυτήν την πόλη. Εδώ στις Βρυξέλλες έγραψε ο Μάνος Χατζιδάκις την μουσική για τις Όρνιθες, εδώ πρωτοεκδόθηκε το Μονόγραμμα του Ελύτη σε λίγα αντίτυπα, ενώ πολλοί καλλιτέχνες τους οποίους εκτιμώ και αγαπώ ιδιαιτέρως όπως ο Θάνος Μικρούτσικος, ο Γιάννης Ψυχοπαίδης έχουνε ζήσει και δημιουργήσει στην πρωτεύουσα του Βελγίου. Οι Βρυξέλλες ήταν πάντα μια πόλη που φιλοξένησε εξόριστους διανοούμενους και κατά την εποχή της δικτατορίας. Αρχίζω να ανακαλύπτω ότι αυτή η πόλη έχει έναν γλυκό τρόπο να κάνει τα φαινομενικά αντίθετα να συναντιούνται και να μάχεται για το σεβασμό της διαφορετικότητας. Τόσοι λαοί και γλώσσες έχουν βρει καταφύγιο εδώ και προσπαθούν να συνυπάρξουν. Είναι πλέον μια σύγχρονη Βαβέλ που προσπαθεί να μονιάσει και να δημιουργήσει για τόσα έθνη και πολίτες. Όλα αυτά μάλλον κάτι θα πρέπει να μας κάνουν να καταλάβουμε όλοι μας.

Σε όσους παρευρέθηκαν στην διάλεξή σας, στο Φιλοσοφικό Καφενείο μοιράσατε αντίτυπα του έργου που προέκυψε από την συνεργασίας σας με την κυρία Πουλατζά. Δυο λόγια και τα συναισθήματά σας για την συνεργασία αυτή. Είχα την χαρά να γνωρίσω την κα Πουλαντζά στις πρώτες παρουσιάσεις δουλειάς που έκανε στις Βρυξέλλες και ιδιαίτερα κατά την προσωπική της έκθεση “Invasion – Flânerie” που έγινε το 2009 στην γκαλερί ArtBeat. Με συγκίνησε με την δουλειά της και στη συνέχεια ανακάλυψα και εκτίμησα ιδιαίτερα έναν καλλιτέχνη με ουσιώδη αντίληψη της καλής αισθητικής, με γενναία προσωπική άποψη στην Τέχνη μέσα από τις δουλειές της, καθώς και έναν άνθρωπο με εξαιρετικό ήθος. H Νατάσα με έχει βοηθήσει πολύ τα τελευταία χρόνια με την αυστηρή κριτική και με τις πολλαπλές της γνώσεις. Με έχει βοηθήσει να νοήσω και να μάθω για τα εικαστικά, την ζωγραφική την οποία υπερασπίζεται με πάθος, αλλά και την Τέχνη γενικότερα. Όταν της μίλησα και της έδειξα τη δουλειά που κάνω στο crossart αλλά και την ποίησή μου, νιώθω ευτυχής που με άκουσε με προσοχή και με βοήθησε να εξελίξω την σκέψη μου γιατί για να είμαστε ειλικρινείς στην αρχή δεν μου έδινε σημασία και πολύς κόσμος. Πιστεύω ότι οι αναγνωρισμένοι καλλιτέχνες οι οποίοι δίδουν την ευκαιρία σε νέους να εκφράσουν τη σκέψη τους και να γεννήσουν νέες προσεγγίσεις είναι αυτοί οι πραγματικοί άνθρωποι της Τέχνης. Γιατί η καλή Τέχνη και τα μηνύματά της είναι βαθιά δημοκρατικά κι έτσι πρέπει να μεταφέρονται από γενιά σε γενιά, και η μία πρέπει να παραδίδει στην άλλη, κι η άλλη να παίρνει με αγάπη και σεβασμό. Τοποθετώ την κα Πουλαντζά ανάμεσα στους δασκάλους μου. Με βοήθησε ιδιαίτερα στην διάλεξη γιατί χρειαζόμουν να επιβεβαιώσω και να πάρω πληροφορίες για τα εικαστικά, μιας και κανείς δεν μπορεί να τα ξέρει όλα. Το έργο που μοιράστηκε είναι νομίζω το δώρο της και η καλή της ευχή για αυτή την προσπάθειά μου, για εκείνη την Κυριακή και με τιμά ιδιαίτερα.

Ακούσαμε στην παρουσίαση σας να αναφέρεστε στα προβλήματα που αντιμετωπίζει η Ελλάδα. Πολλοί λένε ότι αυτό που χρειάζεται η Ελλάδα αυτή την στιγμή είναι ριζική αλλαγή νοοτροπίας. Ποια είναι η άποψή σας και τι ρόλο πιστεύετε πως μπορούν να παίξουν οι τέχνες και ειδικότερα η ποίηση; Νομίζω πλέον συμφωνούμε όλοι ότι τις τελευταίες δεκαετίες στην Ελλάδα αλλά και σε παγκόσμιο επίπεδο στο δυτικό κόσμο εκφράστηκε μαζικά ένα μοντέλο όπου η ουσία και η αξία παραγκωνίσθηκαν χάριν του περιτυλίγματος. Από αυτό δεν εξαιρείται η καλλιτεχνική έκφραση. Την περίοδο των Ολυμπιακών Αγώνων στην Αθήνα και γενικότερα την δεκαετία του 90, η αγορά επιβράβευσε χρηματικά κάποια έργα Τέχνης, με υπερβολικό αντίτιμο σε σχέση με την ποιότητά τους, όλα αυτά που δονούν δηλαδή την πραγματική καλλιτεχνική αξία: την πρωτοπορία, το μήνυμα που μεταφέρουν, την ευφυΐα και την συστηματική εργασία. Όμως ήδη βλέπουμε από τη νεότερη γενιά να αναδύονται αυτή τη στιγμή ενδιαφέροντα πράγματα και αναφέρομαι ιδιαίτερα σε αυτά που είναι πρωτίστως εμφανή στο ευρύτερο κοινό όπως είναι στον κινηματογράφο πχ “Ο κυνόδοντας”, “Η Στρέλλα” και στην μουσική πχ η Μόνικα, ο MonsieurMinimal, ο Κωστής Μαραβέγιας. Αυτό πρέπει να μας κάνει να είμαστε αρκετά αισιόδοξοι ότι τελικά το καλό επιβραβεύεται. Κι αυτό για μένα σημαίνει ότι η μάχη κερδίζεται. Εύχομαι το ίδιο να γίνει στις υπόλοιπες μορφές έκφρασης και στην ποίηση. Ο Ρίτσος έχει πει ότι οι ποιητές είναι οι αρχιτέκτονες του κοινωνικού αισθήματος, του κοινωνικού γίγνεσθαι, και γι αυτό η Τέχνη κατά τη γνώμη μου είναι το πρώτο πεδίο που έχει τη δυνατότητα τόσο άμεσα και γρήγορα να γίνεται ο πραγματικός καθρέφτης μιας κοινωνίας. Ας ελπίσουμε ότι το ωραίο που έχει αρχίσει να αναδεικνύεται μέσα από την Τέχνη θα συμπαρασύρει και όλους τους άλλους τομείς της καθημερινότητάς μας. Άλλωστε όλοι την ίδια μάχη δίνουμε, ο καθένας στο πόστο του. Οι ποιητές έχουν και παλεύουν με τις λέξεις, και όλοι οι καλλιτέχνες με το πνεύμα. Ελπίζουμε οι μεγαλύτεροι να δώσουν το χέρι στη νέα γενιά που έρχεται και να στηρίξουν την αξία και την ομορφιά που έχει χρέος η Τέχνη και οι άνθρωποι να δίδουν στον κόσμο.

Παρακολουθήσαμε το video, το οποίο δημιουργήθηκε από την crossart συνεργασία σας με τον κ. Μηλιαρά, «Λάδι σε καμβά». Πως προέκυψε αυτή η συνεργασία και τι ήταν εκείνο το οποίο θα «κρατήσετε» από αυτήν; Θεωρώ τη συνεργασία αυτή ως την πιο ειλικρινή crossart δουλειά που έχω κάνει, γιατί η προσέγγιση δεν αφορά μόνο το έργο, την συνεργεία των μέσων καλλιτεχνικής έκφρασης και καλλιτεχνών στο τελικό αποτέλεσμα, αλλά και την συνδιάλεξη, τη διάδραση στα πλαίσια της υλοποίησής της. Πιστεύω στη διαχρονικότητα αυτού του έργου και κρατάω τα σχόλια που έχω ακούσει ότι είναι κάτι το πολύ όμορφο, ακόμη και αν η βιομηχανία της Τέχνης δεν μας επιβράβευσε σε αυτή μας την προσπάθεια όσο θα θέλαμε. Ίσως ήταν πολύ νωρίς για να διακριθεί, νομίζω όμως ότι όσο περνάει ο καιρός οι αποδέκτες το εκτιμούν όλο και πιο πολύ. Είμαι περήφανη για το «Λάδι σε καμβά» και έτσι το παρουσιάζω πάντα. Ευχαριστώ τον Μηνά για την εμπιστοσύνη που μου έδειξε και το αποτέλεσμα νομίζω είναι μια στάλα κάλλους. Κρατώ μια αίσθηση ευγνωμοσύνης και νομίζω αυτό είναι πολύ μεγάλο. Και κέρδισα και έναν φίλο. Και είναι και αυτό πολύ.

Έχετε ήδη μια ενεργή καλλιτεχνική πορεία, ποια είναι τα σχέδιά σας για το μέλλον; Επιθυμώ να συνεχίσω τη δουλειά και τις συνεργασίες σε επίπεδο crossart και με διαφορετικές μορφές καλλιτεχνικής έκφρασης όπως είναι το performance, την μουσική παράσταση και άλλα είδη, οπουδήποτε συναντώ ανθρώπους που πρεσβεύουν την ποιότητα και το κάλλος. Δεν νομίζω ότι υπάρχει όριο στην καλλιτεχνική έκφραση και η ποίηση χωράει παντού. Παράλληλα, προσπαθώ να προχωρήσω σε περαιτέρω έντυπη δημοσίευση των κειμένων μου, τα οποία βρίσκονται αυτή τη στιγμή κυρίως στο ίντερνετ, καθώς και την παρουσίαση και προώθηση με μορφή διαλέξεων έργων και πνευματικών ανθρώπων που εκτιμώ και αγαπώ ιδιαίτερα όπως είναι ο Κωστής Παλαμάς, ο Γιώργος Σαραντάρης.

Μια ευχή για το μέλλον και ειδικότερα τους νέους ανθρώπους που θα θέλανε να ασχοληθούν με τον χώρο της Τέχνης. Προσωπικά πιστεύω ότι η Τέχνη απαιτεί βίωμα και ήθος. Μέσα μας ξέρουμε όλοι στ’ αλήθεια, νέοι, μικρότεροι και πιο μεγάλοι ότι μια τέτοια καθημερινότητα και μια τέτοια κοινωνία αγάπης και ειρήνης μας πρέπει. Εάν καταφέρνουμε να την νοούμε τότε ας αρχίσουμε να την κάνουμε πράξη. Γιατί η ελευθερία είναι καταρχήν ένας προσωπικός αγώνας και μια πραγματική επανάσταση. Είναι μια μάχη που πρέπει να κερδίσουμε μαχόμενοι με την αλαζονεία, την ματαιοδοξία, το μίσος, το ψεύδος, καταρχήν σε προσωπικό επίπεδο. Εάν κάνουμε τη ζωή μας πρώτα έτσι, τότε γινόμαστε όλοι καλοί τεχνίτες σε ό,τι κάνουμε. Με ομόνοια, δουλειά και εμπιστοσύνη στο πραγματικά ωραίο που έχει ο κάθε άνθρωπος μέσα του, μπορούμε όλοι μαζί να τα καταφέρουμε. Για όσους, λοιπόν, αγαπούν και συγκινούνται από την Τέχνη και οι μούσες τους καλούν: καθαρή καρδιά, πολύ μελέτη, ανοιχτό μυαλό και σαν ευχή παραπέμπω στα Ανοιχτά Χαρτιά του Ελύτη: Τέχνη, τύχη,τόλμη.