Σαράντα χρόνια μετά την τελευταία επίθεση της διαβόητης συμμορίας που συγκλόνισε το Βέλγιο, οι σφαγές της Βραβάνδης παραμένουν ανεξιχνίαστες, αλλά οι δράστες μπορούν πλέον να διωχθούν ποινικά χάρη σε νέα νομοθεσία που καταργεί τη γενική παραγραφή για εγκλήματα που έχουν προκαλέσει σοβαρή βλάβη στην ανθρωπότητα. Κανονικά, τα εγκλήματα παραγράφονται μετά από 40 χρόνια, ωστόσο μία διάταξη του 2024 εισήγαγε εξαίρεση για τέτοια σοβαρά εγκλήματα.

Οι επιθέσεις έλαβαν χώρα στις αρχές της δεκαετίας του 1980, κυρίως σε σούπερ μάρκετ, και στοίχισαν τη ζωή σε συνολικά 28 ανθρώπους, ενώ τραυματίστηκαν άλλοι 22. Οι ένοπλες ληστείες αποδίδονται σε μία ομάδα ανδρών που εμφανίζονταν σε διαφορετικά καταστήματα με τον ίδιο τρόπο δράσης.

Η Irena Palsterman, μία από τις επιζήσασσες της ιδιαίτερα φρικιαστικής επίθεσης στο Delhaize στις 9 Νοεμβρίου 1985, θυμάται: «Περιμέναμε τέσσερις ώρες μέσα στο κατάστημα πριν μάθουμε γύρω στα μεσάνυχτα ότι ο πατέρας μου ήταν ανάμεσα στα θύματα – λίγο αργότερα πέθανε στο νοσοκομείο, επίσημα στις 10 Νοεμβρίου». Εκείνη και ο 12χρονος αδελφός της είχαν κρυφτεί πίσω από ένα ράφι, όταν οι ληστές άνοιξαν πυρ.

Μαρτυρίες από τα θύματα βοήθησαν τις αρχές να συνδέσουν τις επιθέσεις στα καταστήματα Delhaize σε Braine-l’Alleud και Overijse τον Σεπτέμβριο του 1985. Οι αυτόπτες μάρτυρες περιέγραψαν τρεις δράστες με ίδιο ύψος, ρούχα και όχημα, χρησιμοποιώντας τα ίδια όπλα και δίνοντας εντολές άλλοτε στα γαλλικά και άλλοτε στα ολλανδικά, γεγονός που δυσκόλευε τον προσδιορισμό της γλωσσικής ταυτότητας.

Παρά τον εντοπισμό πολλών υπόπτων και κάποιων που είχαν κατηγορηθεί, δεν υπήρξε ποτέ επαρκές στοιχείο για να οδηγηθεί η υπόθεση στο δικαστήριο. Η Ομοσπονδιακή Εισαγγελία εκτιμά ότι όλες οι επιλογές έχουν εξεταστεί και, χωρίς νέα στοιχεία, η έρευνα πρέπει να κλείσει.

Ωστόσο, για επιζώντες όπως η Palsterman, η κατάργηση της παραγραφής για τους δράστες αποτελεί μία νίκη που αξίζει να σημειωθεί. Όπως εξηγεί, η ίδια και τρεις ακόμη επιζώντες προσέγγισαν τα πολιτικά κόμματα για να περάσει η νομοθεσία, η οποία εγκρίθηκε το 2024. «Η συνείδησή μου είναι καθαρή, γιατί όπως καταδικάζουμε σε μια ζωή πένθους για την απώλεια των αγαπημένων μας, έτσι και αυτοί πλέον δεν θα έχουν ποτέ ησυχία», σημειώνει.

Αναμνήσεις και τιμή στα θύματα στο Aalst

Στο πλαίσιο της 40ής επετείου, πραγματοποιήθηκε μνημόσυνο στο Delhaize του Aalst για να τιμηθούν τα θύματα της επίθεσης. Ο δήμαρχος Christophe D’Haese (N-VA) μίλησε για τη σημασία της ημέρας και για τη συνεχιζόμενη έλλειψη δικαιοσύνης: «Οι Brabant Killers δεν ήταν μόνο μια σειρά ληστειών· ήταν επίθεση κατά του κράτους δικαίου», τόνισε, χαρακτηρίζοντας την ημέρα «πολύ σκοτεινή».

Ο D’Haese υπενθύμισε ότι στις 9 Νοεμβρίου 1985, στη συγκεκριμένη επίθεση, έχασαν τη ζωή τους οκτώ άνθρωποι, κάτοικοι του Aalst που δεν είχαν κάνει τίποτα άλλο παρά να βρίσκονται στο λάθος μέρος τη λάθος στιγμή. «Σαράντα χρόνια μετά, οι συγγενείς δεν έχουν απαντήσεις», είπε, προσθέτοντας ότι η πόλη συνεχίζει να κρατά ζωντανή τη μνήμη των θυμάτων. Περίπου εκατό άτομα συμμετείχαν στην τελετή, αφήνοντας λουλούδια στο μνημείο, ενώ αργότερα έγινε και ξεχωριστή ανθοδέσμη στο νεκροταφείο.

Ο δήμαρχος εξέφρασε απογοήτευση για το προσωρινό κλείσιμο της έρευνας τον Ιούνιο του προηγούμενου έτους και τόνισε ότι η δικαιοσύνη καθυστερεί, ενώ οι μνήμες των θυμάτων παραμένουν ανεπούλωτες: «Ο χρόνος δεν αποκάλυψε τα ονόματα των δραστών, αλλά μεγάλωσε το χάσμα μεταξύ νόμου και δικαιοσύνης».

40 ans après les tueries du Brabant : non résolues mais toujours punissables

La mémoire des victimes perdure et la législation offre un nouvel espoir de justice

Quarante ans après la dernière attaque de la célèbre bande qui a bouleversé la Belgique, les tueries du Brabant restent non élucidées, mais les auteurs peuvent désormais être poursuivis grâce à une nouvelle loi supprimant la prescription pour les crimes ayant causé un préjudice grave à l’humanité. Normalement, les crimes sont prescrits après 40 ans, mais une disposition de 2024 a introduit cette exception.

Les attaques du Brabant ont eu lieu au début des années 1980, principalement dans des supermarchés, et ont coûté la vie à 28 personnes, tandis que 22 autres ont été blessées. Les braquages armés sont attribués à un groupe d’hommes agissant toujours de la même manière.

Irena Palsterman, survivante de l’attaque particulièrement brutale du Delhaize à Aalst le 9 novembre 1985, se souvient : « Nous avons attendu quatre heures dans le magasin avant d’apprendre vers minuit que mon père faisait partie des victimes – il est décédé peu après à l’hôpital, officiellement le 10 novembre ». Elle et son frère de 12 ans s’étaient cachés derrière une étagère lorsque les assaillants ont ouvert le feu.

Les témoignages ont permis aux enquêteurs de relier les attaques des Delhaize de Braine-l’Alleud et d’Overijse en septembre 1985. Les témoins ont décrit trois auteurs avec la même taille, les mêmes vêtements et le même véhicule, utilisant les mêmes armes et donnant des ordres en français ou en néerlandais, compliquant l’identification linguistique.

Malgré l’identification de plusieurs suspects et de quelques inculpés, il n’y a jamais eu de preuves suffisantes pour mener l’affaire au tribunal. Le bureau du procureur fédéral estime que toutes les options ont été explorées et, sans nouvelles preuves, l’enquête doit être close.

Pour les survivants comme Palsterman, la suppression de la prescription constitue une victoire importante. Elle explique que quatre survivants ont approché les partis politiques pour faire passer la loi, votée en 2024. « Ma conscience est claire, car tout comme nous sommes condamnés à une vie de deuil pour la perte de nos proches, eux ne connaîtront jamais la paix », affirme-t-elle.

Commémoration et mémoire des victimes à Aalst

À l’occasion du 40e anniversaire, une commémoration a eu lieu au Delhaize d’Aalst pour honorer les victimes. Le maire Christophe D’Haese (N-VA) a prononcé un discours sur l’importance de la journée et sur l’absence continue de justice : « Les Brabant Killers n’étaient pas seulement une série de vols ; c’était une attaque contre l’État de droit », a-t-il souligné, qualifiant la journée de « très sombre ».

D’Haese a rappelé que le 9 novembre 1985, lors de cette attaque, huit personnes ont perdu la vie, des habitants d’Aalst qui n’avaient rien fait d’autre que d’être au mauvais endroit au mauvais moment. « Quarante ans plus tard, les familles n’ont pas de réponses », a-t-il déclaré, ajoutant que la ville continue de garder vivante la mémoire des victimes. Environ cent personnes ont assisté à la cérémonie, déposant des fleurs au monument, puis un hommage floral séparé a eu lieu au cimetière.

Le maire a exprimé sa déception face à la fermeture temporaire de l’enquête en juin de l’année dernière et a souligné que la justice prend du retard tandis que les souvenirs des victimes restent intacts : « Le temps n’a pas révélé les noms des auteurs, mais il a creusé le fossé entre la loi et la justice ».