Τα Μπάσταρδα της Ρηνανίας

«Όταν πιάσαν τους Εβραίους δεν φώναξα διότι δεν ήμουν Εβραίος. Όταν πιάσαν του κουμουνιστές δεν φώναξα διότι δεν ήμουν κουμουνιστής.   Όταν πιάσαν εμένα φώναξα αλλά δεν υπήρχε κανείς να με ακούσει»*

* Νιμέγιερ

Οι βιολόγοι είναι κατηγορηματικοί: Στη φύση εφόσον δύο όντα του ζωικού βασιλείου μπορούν να αναπαραχθούν μαζί, χωρίς να έχουν στείρους απογόνους, ανήκουν στο ίδιο είδος. Παραδείγματος χάριν ένας Ινουίτ της Αλάσκας που παντρεύεται μια Βουσμάνα της ερήμου Καλαχάρι έχει όλες τις πιθανότητες να γίνει πατέρας και παππούς. Ωστόσο, ότι επιτρέπει η φύση, δεν το επιδοκιμάζει πάντα το κοινωνικό κατεστημένο. Ειδικά δε το πολιτικό κατεστημένο που παραδειγματικά το συναντήσαμε στην περίοδο του ναζιστικού ευγονισμού. Η αρχή του «Ζωή ανάξια ζωής» («Lebensunwertes Leben») κατηγοριοποίησε τους ανθρώπους και οδήγησε σε αποτρόπαιες πράξεις που ακόμη και σήμερα προκαλούν φρίκη. Παρά το ότι οι Ναζί έκαναν ποικιλοτρόπως και πολλαπλώς πράξη αυτή την αρχή τους, σήμερα έμεινε να έρχεται στο νου μας -από όλα όσα έκαναν- κυρίως το ολοκαύτωμα των Εβραίων (και δεν είναι του παρόντος να αναλύσουμε τους λόγους για τους οποίους επικράτησε αυτό). Υπάρχουν όμως τόσες πολλές εγκληματικές πράξεις που διαπράχθηκαν από το ναζιστικό καθεστός στο πλαίσιο αυτής της πολιτικής του περί «ευγονικής βιολογίας» που συχνά αδικούμε τα θύματα, «κατηγοριοποιώντας» κι εμείς με τη σειρά μας τα εγκλήματα.  Ένα από τα λιγότερο ίσως γνωστά εγκλήματα αυτής της κατηγορίας (και εποχής) είναι και η «εκκαθάριση» των αποκαλούμενων «Μπάσταρδων της Ρηνανίας». Ο όρος μπάσταρδος της Ρηνανίας (Rheinlandbastard) χρησιμοποιήθηκε από τους Ναζί για τα παιδιά που είχαν μικτή γερμανική και αφρικανική ή μελανησιακή καταγωγή (και ως εκ τούτου δεν ήταν καθαρόαιμα της λευκής φυλής). Σύμφωνα με τις φυλετικές θεωρίες του Ναζισμού, τα παιδιά αυτά θεωρήθηκαν κατώτερα απ' τους γνήσιους ¨άρειους» Γερμανούς. Όμως επειδή ένας εκ των γονέων τους ήταν Γερμανός δεν τα καταδίκασαν σε θάνατο αλλά επέλεξαν γι αυτά την οδό της στείρωσης.  

Η υπόθεση έχει ρίζες στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, το 1919, όταν στρατεύματα της συμμαχικής «Αντάντ» (γαλλικά κατά πλειοψηφία) έθεσαν υπό στρατιωτική κατοχή την γερμανική περιοχή της Ρηνανίας, μετά την ήττα των Γερμανών. Κάποια από αυτά τα στρατεύματα προέρχονταν από τις γαλλικές αποικίες της Αφρικής και οι στρατιώτες ήταν μαύροι. Για τους εθνικιστές Γερμανούς το γεγονός αυτό περιείχε διπλό εξευτελισμό. Αφ’ ενός ήταν ο εξευτελισμός της κατοχής της Γερμανίας και αφ’ ετέρου το ότι για την κατοχή αυτή, χρησιμοποιούνταν στρατιώτες «δεύτερης κατηγορίας». Αυτό ήταν που έκανε τον εξευτελισμό ακόμη πιο έντονο.  Παρ΄ όλα αυτά ορισμένες Γερμανίδες παντρεύτηκαν στρατιώτες των συγκεκριμένων δυνάμεων κατοχής και γέννησαν τα παιδιά τους, ενώ άλλες απέκτησαν εξώγαμα παιδιά απ' αυτούς (από εκεί και το υποτιμητικό επίθετο «μπάσταρδο»). Αμέσως οι Γερμανίδες αυτές και τα παιδιά τους (όσοι εξ αυτών παρέμειναν στη χώρα) τέθηκαν στο κοινωνικό περιθώριο και αποκαλούνταν ως «μαύρη ντροπή» της χώρας. Στην ίδια κατηγορία τοποθετήθηκαν και οι παλιννοστούντες Γερμανοί ή Γερμανίδες που ζούσαν σε αποικίες της χώρας στην Αφρική και στην Μελανησία (ανατολικός Ειρηνικός). Οι αποικίες έπαψαν να υφίστανται μετά την ήττα της Γερμανίας στον πόλεμο και έτσι πολλοί Γερμανοί που ζούσαν εκεί επέστρεψαν στην πατρίδα τους, φέρνοντας μαζί τους και τα μέλη των οικογενειών που είχαν αποκτήσει στις χώρες αυτές με ντόπιες ή ντόπιους. Κι αυτοί (με τις οικογένειές τους) τοποθετήθηκαν στο περιθώριο, ως «μαύρη ντροπή». 

Ανερχόμενοι στην εξουσία οι Ναζί μετά από χρόνια, εκμεταλλεύτηκαν τα αισθήματα των Γερμανών για τους συμπατριώτες τους που είχαν συνάψει μικτούς γάμους με έγχρωμους (και για τους απογόνους τους) και άρχισαν να στρέφονται εναντίον τους. Στο βιβλίο του «Ο Αγών μου» *, ο Χίτλερ χαρακτηρίζει τα παιδιά που προέκυψαν από τους γάμους ή τις σχέσεις αυτές σαν «προσβολή στη Γερμανία» και αποκαλεί τις μητέρες των παιδιών αυτών «πόρνες». Αν και ο αριθμός των (και) αφρικανικής ή μελανισιακής καταγωγής ατόμων στη Γερμανία την εποχή του Τρίτου Ράιχ ήταν μικρός, οι Ναζί αποφάσισαν να πάρουν μέτρα εναντίον τους.  Λόγω του ότι το φαινόμενο των «μαύρων» γερμανών αφορούσε και «καθαρούς» γερμανούς πολίτες, τα μέτρα δεν περιλάμβαναν παρόμοιες αποφάσεις (θανατώσεις) με αυτές που ελήφθησαν κατά των Εβραίων, των τσιγγάνων κ.λπ. Δημιουργήθηκε όμως μια ομάδα με την ονομασία «Επιτροπή Υπ' αριθμόν 3″ για να λύσει το «πρόβλημα» των «μπάσταρδων της Ρηνανίας» και των άλλων με κύριο σκοπό να τους εμποδίσει να αποκτήσουν απογόνους μέσα στη γερμανική κοινωνία. Η Επιτροπή οργανωμένη από τον Δρ. Έουγκεν Φίσερ του Ινστιτούτου ¨Κάιζερ Βίλελμ¨, Ανθρωπολογίας, Ανθρώπινης Κληρονομικότητας και Ευγονικής, αποφάσισε ότι τα παιδιά θα στειρώνονταν σε εφαρμογή του Νόμου για την Πρόληψη Απογόνων με Κληρονομικές Ασθένειες του 1933. Το πρόγραμμα ξεκίνησε το 1937, οπότε και ζητήθηκε από τους τοπικούς αρμόδιους να αναφέρουν όλα τα «μπάσταρδα της Ρηνανίας» και τις παρόμοιες περιπτώσεις που υπήρχαν στην περιοχή τους. Εκατοντάδες παιδιά και ενήλικες μεικτής καταγωγής συνελήφθησαν και στειρώθηκαν. Υπάρχουν και κάποιες αναφορές ότι δημιουργήθηκαν ακόμη και στρατόπεδα συγκέντρωσης για τις περιπτώσεις αυτές, όμως επίσημα αυτό δεν έχει αποδειχθεί.  Είναι επίσης χαρακτηριστικό ότι στο ευρύτερο έργο αυτής της Επιτροπής ήταν και η απαγόρευση κάθε ενέργειας που προωθούσε τις πολιτιστικές συνήθειες των μαύρων και για τον σκοπό αυτό στράφηκαν ακόμη και εναντίον της τζαζ μουσικής. Η απαγόρευση αυτή είναι εν πολλοίς και η αιτία για τη δημιουργία μιας περιθωριακής ¨underground¨ κίνησης νέων στην περίοδο της ναζιστικής Γερμανίας, κυρίως σε σχέση με το είδος της Σουίνγκ (Swing) τζαζ (της τζαζ του εύθυμου ρυθμού). Το κυνήγι και αυτών των νεαρών αποτελούσε τομέα δράσης της Επιτροπής.  

Σήμερα, οι Γερμανοί μη λευκού χρώματος επιδερμίδας, ζουν και βασιλεύουν στη Γερμανία. Καλλιτέχνες, δημοσιογράφοι, τηλεπερσόνες, αθλητές (με το εθνόσημο στο στήθος παρακαλώ), προσφέρουν στη χώρα τους και αντιμετωπίζονται ισότιμα. Καθόλου…μπάσταρδα. Κανένας δε από αυτούς δεν επιχείρησε να «εξαργυρώσει» ή να κεφαλαιοποιήσει το κυνήγι των ομοίων τους εκείνης της εποχής. Ίσως επειδή σκέφτηκαν πως θα υπήρχαν ελάχιστοι να τους προμοτάρουν…   

* Mein Kampf, Adolf Hitler, 1925. 

* Νιμέγιερ: www.wikipedia.org/wiki/Martin_Niem%C3%B6ller 

* First they came…: www.wikipedia.org/wiki/First_they_came.