Η εικονογραφημένη αφίσα γεννιέται στην Ευρώπη στα τέλη του 19ου αιώνα, αντανάκλαση της αυξημένης εμπορευματοποίησης του κόσμου και, αργότερα, αποτύπωση των αντιμαχόμενων πολιτικών ιδεολογιών. Χάρη στο μεγάλο τους μέγεθος και την εντυπωσιακή τους παρουσία, οι αφίσες κυριαρχούν στη δημόσια σφαίρα και σηματοδοτούν και αυτές με τη σειρά τους το αστικό τοπίο. Οι αφίσες είναι βεβαίως εφήμερες δημιουργίες, προϊόντα της στιγμής, αλλά πολλά στοιχεία τους ανακυκλώνονται και διατηρούνται ζωντανά στη συλλογική πολιτιστική μας μνήμη. Από την προπαγάνδα των δύο παγκόσμιων πολέμων και του ψυχρού πολέμου μέχρι την έκρηξη των πολιτιστικών ανταλλαγών, την εξάπλωση του τουρισμού και την ανάδειξη της πολυφωνίας των κοινωνικών κινημάτων μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, πολύπλευρες διαστρωματώσεις της ευρωπαϊκής διαίρεσης και ενότητας έρχονται στην επιφάνεια με την έκθεση «Όταν οι τοίχοι μιλούν» χάρη σε επιλεγμένες αφίσες από τη συλλογή του Σπιτιού της Ευρωπαϊκής Ιστορίας. Οι αφίσες αντανακλούν τη διαμόρφωση και την μετατροπή της δημόσιας σφαίρας στις ευρωπαϊκές πόλεις, αποτυπώνουν τα σημαντικά στάδια στην σχεδιαστική εξέλιξη της εικονογράφησης στην Ευρώπη, και αποτελούν απτή έκφραση διασυνοριακών παραλληλισμών, συσχετισμών, αλληλεπιδράσεων.
To περιεχόμενο της έκθεσης διαρθρώνεται σε πέντε ενότητες.
Η Εισαγωγή περιγράφει τον ρόλο που παίζουν οι αφίσες στην ευρωπαϊκή δημόσια ζωή και ενθαρρύνει τους επισκέπτες να αναρωτηθούν πάνω στους διάφορους τρόπους με τους οποίους μπορούμε να προσεγγίσουμε την ήπειρο, τόσο γεωγραφικά, όσο και εννοιολογικά.
Το τμήμα Οχλαγωγή και Ομόνοια ιχνηλατεί την αποστολή των αφισών, συνεργών και μαρτύρων στις ιδεολογικές ζυμώσεις και αντιπαραθέσεις που διαμόρφωσαν την ευρωπαϊκή ιστορία από τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο και έπειτα. Ο τίτλος παραπέμπει στις αντιπαλότητες και στις εντάσεις που χαρακτηρίζουν τις ιδεολογικές συγκρούσεις και τις ένοπλες συρράξεις στην Ευρώπη στη διάρκεια του 20ού αιώνα, αλλά, από την άλλη, μιλά επίσης και για τη βούληση συνεργασίας και προόδου μέσα από ειρηνικές και αμοιβαίες προσπάθειες.
Το επόμενο τμήμα, Φράγματα και Ζεύγματα, εξετάζει τον διττό χαρακτήρα των συνόρων, το γεγονός ότι μπορεί να είναι εξίσου υπαρκτά και νοητά, τεχνητά ή φυσικά εμπόδια. Η Ευρώπη βρίσκεται στο επίκεντρο των συνεχιζόμενων συζητήσεων περί μετανάστευσης και ανθρωπίνων δικαιωμάτων από τη μία, εθνικής κυριαρχίας και προστατευτισμού από την άλλη. Μπορεί κανείς να την δει και ως καταφύγιο για τα ανθρώπινα δικαιώματα, και ως άξενο φρούριο. Πολιτιστικά γεγονότα και αθλητικές εκδηλώσεις, φεστιβάλ και εκθέσεις θέλουν να αντικαθρεφτίσουν μια ιδεατή κοινωνία και να συμβάλουν στην οριοθέτηση του τι σημαίνει να είσαι Ευρωπαίος στην κοινωνική, πολιτισμική, οικονομική και ιδιωτική ζωή.
Στο τμήμα Κινητοποίηση και Διαμαρτυρία, οι αφίσες της εξέγερσης εξετάζονται ως εξιδανικευμένοι δίαυλοι έκφρασης πολιτικών αιτημάτων και ως πολύτιμοι μάρτυρες του αγώνα για τα ανθρώπινα δικαιώματα. Η συγκεχυμένη συνύπαρξη πολιτικών αιτημάτων ολοένα και μεγαλύτερης διαφοροποίησης, τα συγκρουόμενα συμφέροντα και οι αντιμαχόμενες ιδέες περί ισότητας στην μεταπολεμική Ευρώπη, όλα είναι αποτέλεσμα της πολυφωνίας και της πόλωσης που χαρακτηρίζουν τη σύγχρονη κοινωνία.
Το τελευταίο τμήμα της έκθεσης έχει τίτλο Και μετά την αφίσα; και διερωτάται πάνω στον ρόλο των αφισών σήμερα και στο μέλλον. Παρά τα ψηφιακά κατορθώματα του 21ου αιώνα, οι αφίσες εξακολουθούν να χρησιμοποιούνται για να επηρεάσουν τη συμπεριφορά και την ιδεολογική μας στράτευση. Η ενότητα αυτή περιλαμβάνει έργα τέχνης, διότι η τέχνη έχει συχνά την ικανότητα να μας προτρέπει να αναλογιστούμε τα της ύπαρξής μας, τόσο της δικής μας, όσο και των γύρω μας.
Χρήσιμες Πληροφορίες
Όταν οι τοίχοι μιλούν! / When Walls Talk!
Σπίτι της Ευρωπαϊκής Ιστορίας
Rue Belliard / Belliardstraat 135, 1000 Brussels
Διάρκεια έκθεσης: μέχρι τις 13 Νοεμβρίου 2022
Ώρες επισκέψεων
Δευτέρα 13:00 – 18:00
Τρίτη – Παρασκευή 09:00 – 18:00
Σάββατο – Κυριακή 10:00 – 18:00
Δεν υπάρχουν σχόλια για το άρθρο "Όταν οι τοίχοι μιλούν: περιοδική έκθεση στο Σπίτι της Ευρωπαϊκής Ιστορίας"