«Οι Βρυξέλλες χρειάζονται οδική πολιτική, πολεοδομικούς κανόνες και νέες θεσμικές μεταρρυθμίσεις»

Ο ΟΟΣΑ, ο Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης, εξέτασε τι θα μπορούσε να βελτιωθεί στις Βρυξέλλες. Ο οργανισμός που εκπροσωπεί τις πλουσιότερες χώρες του κόσμου ζητά περισσότερη δέσμευση στη στέγαση, την κινητικότητα και τις θεσμικές μεταρρυθμίσεις, με τη φλαμανδική κοινοτική επιτροπή που ασχολείται με θέματα όπως η εκπαίδευση και ο πολιτισμός στην πρωτεύουσα και τους δήμους της, να συγχωνεύονται στην Περιφέρεια.

Με αυξανόμενο πληθυσμό, υψηλή ανισότητα και ισχυρό πολιτικό κατακερματισμό, οι Βρυξέλλες αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα στέγασης, κινητικότητας και τοπικής αυτοδιοίκησης. Μετά από αίτημα του πρώην υπουργού Εξωτερικών των Βρυξελλών Pascal Smet (Φλαμανδός σοσιαλιστής) εμπειρογνώμονες από τον ΟΟΣΑ – μια συνεργασία μεταξύ 38 χωρών – μελέτησαν τη θεσμική δομή της περιοχής, τα θέματα κινητικότητας, τη χρηματοδότηση και τις πολιτικές στέγασης. Τέσσερις συστάσεις έχουν προκύψει από την εν λόγω μελέτη.

Στέγαση

Η προσιτή στέγαση είναι μια από τις πιο πιεστικές ανάγκες. Οι πιο γρήγορες και καλύτερες διαδικασίες θα μπορούσαν να το λύσουν αυτό, για παράδειγμα με τη μεταφορά όλων των διαδικασιών που συνδέουν μια οικοδομική άδεια στην Περιφέρεια, ενώ τώρα για μικρότερα έργα αρμόδιος ακόμα είναι ο δήμος. Επιπλέον, οι κανονισμοί αποτρέπουν πλέον και την περαιτέρω πυκνοποίηση της πόλης, όταν αυτό ακριβώς χρειάζεται, σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ. Θα πρέπει επίσης να αυξηθεί η προσφορά κοινωνικής κατοικίας ή κοινωνικής ενοικίασης. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί παρέχοντας φορολογικές ελαφρύνσεις στους προγραμματιστές έργων που επενδύουν σε αυτά. Είναι ενδιαφέρον ότι ο ΟΟΣΑ υποστηρίζει επίσης τη νομιμοποίηση των ενοικίων, κάτι που είναι ήδη στα σκαριά.

Δημόσια συγκοινωνία

Ο ΟΟΣΑ επαινεί το εκτεταμένο σύστημα δημόσιων συγκοινωνιών των Βρυξελλών: το 95% των κατοίκων των Βρυξελλών ζει μέσα σε 10 λεπτά από μια στάση λεωφορείου, τραμ ή μετρό. Την ίδια στιγμή, το 30% των κατοίκων των Βρυξελλών μετακινείται με αυτοκίνητο. Αυτός είναι λιγότερος από τον αριθμό των ανθρώπων που περπατούν (36%) αλλά περισσότερο από εκείνους που χρησιμοποιούν τα μέσα μαζικής μεταφοράς (22%). Και μετά, φυσικά, υπάρχουν μετακινούμενοι έξω από τις Βρυξέλλες, τα τρία τέταρτα των οποίων έρχονται με αυτοκίνητο.

Ο ΟΟΣΑ βλέπει τα εταιρικά αυτοκίνητα ως τη μεγαλύτερη αιτία μόνιμης συμφόρησης στις Βρυξέλλες, αλλά σημειώνει επίσης ότι οι Βρυξέλλες συγκαταλέγονται στις πρωτεύουσες συμφόρησης παγκοσμίως. Το 75% των μετακινούμενων έρχονται στις Βρυξέλλες με αυτοκίνητο. Ο φόρος χρήστη (SmartMove) προσφέρει μια λύση, αλλά η καλύτερη χωροθέτηση νέων (κοινωνικών) πολυκατοικιών, δίπλα σε έναν κόμβο δημόσιων συγκοινωνιών, προσφέρει εξίσου μεγάλη λύση. Οι γειτονιές θα πρέπει επίσης να έχουν καλύτερη σύνδεση μεταξύ τους, κι όχι μόνο με το κέντρο της πόλης.

Καλύτερη διακυβέρνηση

Ένα άλλο ακανθώδες ζήτημα είναι το διοικητικό «χάος» της τοπικής αυτοδιοίκησης στις Βρυξέλλες. Ο ΟΟΣΑ προτείνει τον εξορθολογισμό της θεσμικής δομής καταργώντας τη Φλαμανδική Κοινοτική Επιτροπή (VGC), τη Γαλλόφωνη Κοινοτική Επιτροπή (COCOF) και την Κοινή Κοινοτική Επιτροπή (GGC) και την ανάθεση των εξουσιών τους εξ ολοκλήρου στην Περιφέρεια των Βρυξελλών. Η ασαφής και μερικές φορές αλληλοεπικαλυπτόμενη κατανομή των εξουσιών μεταξύ Περιφέρειας και δήμων προκαλεί επίσης εκνευρισμό. Ό,τι σχετίζεται με την κινητικότητα, τη στάθμευση και τον πολεοδομικό σχεδιασμό πρέπει να είναι ευθύνη της Περιφέρειας.

«Αυτό θα τερματίσει τη διοικητική επικάλυψη και θα αυξήσει τη συνοχή. Οι Βρυξέλλες θα μπορούσαν να ακολουθήσουν το μοντέλο της Αμβέρσας ή του Παρισιού, όπου οι περιφέρειες ή τα διαμερίσματα έχουν περιορισμένες διοικητικές εξουσίες και η κύρια εξουσία ανήκει στην κεντρική διοίκηση». Μια ιδέα που αποδίδει ο ΟΟΣΑ στους Βέλγους ερευνητές Wouter Van Dooren (UA) και Dave Sinardet (VUB). «Αυτό θα πρέπει να παρέχει μια ισορροπία μεταξύ της εγγύτητας και της συνεκτικής διακυβέρνησης», αναφέρει η έκθεση.

Μολονότι ο στόχος είναι μια άμεση και σαφής κατανομή των εξουσιών, στην πράξη θα πρέπει να υπάρξει συνεργασία. Τα συμβουλευτικά όργανα που εξορθολογίζουν την πολιτική, όπως η Διάσκεψη των Δημάρχων, είναι θετικά, αλλά θα πρέπει να επισημοποιηθούν και κατά προτίμηση να ενταχθούν στο Brulocalis, την ένωση των δήμων των Βρυξελλών. Τώρα οι αποφάσεις του συνεδρίου δεν είναι διαφανείς. Οι συγχωνεύσεις δήμων, σημειώνει ο ΟΟΣΑ, είναι επίσης μια επιλογή.

Τα χρήματα ρέουν

Τέλος, είναι κρίσιμο να ενισχυθούν τα οικονομικά της περιφέρειας της πρωτεύουσας των Βρυξελλών. Μετά το 2024, οι ροές αλληλεγγύης προς την Περιφέρεια των Βρυξελλών μειώνονται και αυτό θα είναι πρόβλημα επειδή οι Βρυξέλλες έχουν ήδη πολλά χρέη. Μια ομοσπονδιακή διάσκεψη για την πρόσθετη χρηματοδότηση για τις Βρυξέλλες πρέπει να βρει μια μακροπρόθεσμη λύση για τη βελγική και τη φλαμανδική πρωτεύουσα.