Musical Instrument Museum

Καθημερινά ακούμε ήχους. Πολλούς και διάφορους. Το σπάσιμο ενός ποτηριού. Το σύρσιμο μιας καρέκλας. Η κόρνα του αυτοκινήτου. Το φωτοτυπικό. Το δυνατό κλείσιμο της πόρτας. Τα πάντα τριγύρω παράγουν κάποιον ήχο. Πολλοί έχουν την ικανότητα να φανταστούν πως ο ήχος που παράγεται από ένα απλό υλικό μπορεί κάλλιστα να μετατραπεί σε μελωδία. Για παράδειγμα, ένα σπιρτόκουτο και μερικά λαστιχάκια. Όποιος  βρει τον χρόνο και ασχοληθεί μαζί του θα καταφέρει να βγάλει την ομορφότερη μελωδία.. Ναι .. από ένα σπιρτόκουτο.

Κάπως έτσι φαντάζομαι να ξεκίνησε η δημιουργία μουσικών οργάνων, και λέω φαντάζομαι, διότι είναι άγνωστο το πότε κατασκευάστηκε το πρώτο μουσικό όργανο. Από τα πρώτα κιόλας βήματα του ανθρώπινου γένους, πιστεύεται ότι είχαν εμφανιστεί μουσικά όργανα. Το αρχαιότερα μουσικά ευρήματα πλησιάζουν τις σημερινές φλογέρες, και χρονολογούνται 37.000 χρόνια πριν. Αυτό όμως δε σημαίνει ότι ήταν και τα πρώτα όργανα. Τα μουσικά όργανα, θεωρητικά, είναι κατασκευές που σκοπό έχουν  την παραγωγή μουσικών ήχων, που αποτελούν το αποτέλεσμα του διαφορετικού μηχανισμού και τεχνικής του κάθε μουσικού οργάνου. Αρχικά, η ανακάλυψη του ήχου, η μετάβαση του ήχου σε ρυθμό, του ρυθμού σε κίνηση, με αποτέλεσμα η αναζήτηση για ακόμα περισσότερους και διαφορετικούς ήχους να αυξάνεται στο πέρασμα του χρόνου.

Με την πάροδο των ετών, η ποικιλία μουσικών οργάνων ολοένα και αυξανόταν. Πνευστά, έγχορδα, κρουστά.. Οι άνθρωποι χρησιμοποιούσαν τα μουσικά όργανα και σε χαρές αλλά και σε λύπες.. κάτι που συνεχίζεται ακόμα και σήμερα. Ο Φρήντρικ Νίτσε υποστήριζε πως χωρίς μουσική η ζωή θα ήταν ένα λάθος..

Εφόσον βρισκόμαστε στις Βρυξέλλες και μιλάμε για ήχους, μελωδίες και μουσικά όργανα, το θέμα δε θα μπορούσε να ήταν άλλο από το Μουσείο Μουσικών Οργάνων. Πίσω από το Κεντρικό σιδηροδρομικό σταθμό και κοντά στην Grand Place το φημισμένο MIM, Musical Instrument Museum, αποτελεί μέρος του Μουσείου Βασιλικής Τέχνης και θεωρείται ένα αρχιτεκτονικό στολίδι σε στυλ art nouveau. Το μουσείο χρονολογείται από το 1877, όπου δημιουργήθηκε για να λειτουργεί ως βασιλικό ωδείο ενώ στις μέρες μας βρίσκεται στη συλλογή του, ένας μεγάλος αριθμός σπάνιων αυθεντικών παραδοσιακών μουσικών οργάνων, πάνω από 7000 μουσικά όργανα, από όλες τις ηπείρους και από όλες τις περιόδους. Συγκαταλέγονται επίσης μουσικά όργανα των Βρυξελλών από τον 16ο αιώνα μέχρι και τη πιο σύγχρονη ηλεκτρική κιθάρα στη Ρωσία του 21ο αιώνα.

Πράγματι, το να επισκεφθεί κάποιος το μουσείο Μουσικών Οργάνων είναι κάτι πολύ συνηθισμένο. Πόσοι όμως έχουν πάει; Δεν είναι δυνατό να βρίσκεται κάποιος στις Βρυξέλλες και να μην έχει επισκεφθεί το μουσείο. Μια πολύ καλή αφορμή είναι το υπέροχο Café Du Mim στο ρετιρέ του, με την απολαυστική θέα πάνω από το ιστορικό κέντρο της πόλης. Και με την ευκαιρία της επίσκεψής σας δείτε και το μουσείο…

Με αρχιτεκτονική .. Art nouveau
Το μουσείο των μουσικών οργάνων ή όπως είναι γνωστό ως MIM, εγκαινιάστηκε τον 19ο αιώνα, και το πολυτελές αυτό κτήριο είναι γνωστό για την αρχιτεκτονική ιδιαιτερότητά του. Η κύρια είσοδος είναι ένα πραγματικό στολίδι, κάτι που ζηλεύουν αρχιτέκτονες και διακοσμητές.  Το ύφος του art nouveau, που έχει επηρεάσει τη μεταγενέστερη τάση στη μοντέρνα τέχνη, δίνει μία αριστοκρατική αίσθηση, βασισμένη στα σύμβολα, στη γοτθική τέχνη και σε συνδυασμό με την τέλεια αρμονία του νεοκλασικού ύφους απογειώνουν το αποτέλεσμα της εμφάνισης του κτηρίου.

Μπορείς να τα ακούσεις..
Όπως αναφέραμε προηγουμένως το MIM στη συλλογή του έχει πάνω από 7000 σπάνια μουσικά όργανα. Πριν την είσοδο στο μουσείο δίνονται στον επισκέπτη ακουστικά Sennheiser ώστε να μπορέσει να ακούσει μέσω του ηχοτοπίου 194 μουσικά κομμάτια. Τα μουσικά αυτά κομμάτια έχουν συνολική διάρκεια μουσικής 4 ωρών. Μπροστά από ορισμένα μουσικά όργανα υπάρχει εγκατάσταση που δίνει τη δυνατότητα στον ενδιαφερόμενο να ακούσει τη μουσική που παράγει το μουσικό όργανο που βλέπει. Πολλοί από τους ήχους καταγράφηκαν επαγγελματικά για τον σκοπό αυτό. Κάποιοι άλλοι ήχοι έχουν καταγραφεί από τα ίδια τα μουσικά εκθέματα.

Από τα 7000 μουσικά όργανα..
Πιάνο του 18ου αιώνα, καμπάνες, componium από το 1821, κιθάρες, ηλεκτρονικό βιολόφωνο, τρομπέτες, αρμόνιο, φλογέρες, κρουστά αφρικανικής καταγωγής, Zhu, Se, Yu μουσικά όργανα που ήρθαν από την Κίνα, Loetoeng, Sanjo ajaeng από την Κορέα, τρομπέτες από την Γουϊνέα, Glazen trompet από την Βαλονία, Dvojnice, Cironda, Clacicy thorium 251ετών, βιόλες, Geigenwerk, Kabinetorgel είναι μόνο μερικά από τα μουσικά όργανα του μουσείου.

Τα εκθέματα εμφανίζονται σε τέσσερα διαφορετικά πατώματα, όπου συναντήσαμε ένα ευρύ φάσμα μουσικών οργάνων από όλες τις περιόδους και τις περιοχές του κόσμου. Στο πρώτο πάτωμα παρουσιάζεται η τέχνη της μουσικής. Στο δεύτερο πάτωμα εκτίθενται τα παραδοσιακά όργανα. Ο τρίτος όροφος είναι αφιερωμένος στα μηχανικά μουσικά όργανα και το τελευταίο πάτωμα στα έγχορδα μουσικά όργανα.

Στα διαφορετικά αυτά επίπεδα,
..γίνεται ένα ταξίδι στον χρόνο των μουσικών οργάνων από διάφορες περιοχές όπου συναντάμε.. μουσικά όργανα από το Βέλγιο, την Αίγυπτο, Μεξικό, συνεχίζουμε μέχρι Κορέα και καταλήγουμε στην Ελλάδα, όπου υπάρχει η παραδοσιακή λύρα από την Κάρπαθο. Δεν περνάει απαρατήρητος ο τεράστιος αριθμός από φλογέρες από όλον τον κόσμο αλλά και γκάιντες, το παραδοσιακό μουσικό όργανο των Σκοτσέζων και όχι μόνο. Στον τομέα που βρίσκονται οι γκάιντες, περιλαμβάνεται και μία ελληνική γκάιντα από την περιοχή του Ολύμπου φτιαγμένη από κατσικίσιο δέρμα. Στα μηχανικά μουσικά όργανα, αυτό που τραβάει τα βλέμματα είναι το γιγαντιαίο και παλιό componium, που πολύ πιθανώς να είναι ένα από τα μοναδικά δείγματα που υπάρχουν αυτή τη στιγμή στον κόσμο. Ένας τεράστιος χώρος από βιολιά, με διαφορετική ιστορία το καθένα στο τόπο του, αναγνωρίζοντας παράλληλα πως διαφορετικό σεβασμό έχουν τα βιολιά στη Δύση και διαφορετικό στην Κορεά του 18ου αιώνα.

Μέσα στα εκθέματα του μουσείου δεν διαφεύγουν της προσοχής μας δύο εργαστήρια. Στο πρώτο κατασκευάζονται βιολιά και στο δεύτερο ένα πιάνο. Τα πάντα θυμίζουν  αληθινό εργαστήριο. Από την πένσα και τα γυαλιά του μάστορα, τα παξιμάδια και τα κομμάτια ξύλου στα ράφια, μέχρι πριονίδια στο πάτωμα.

Ο επισκέπτης παρατηρεί ωστόσο πως η διαφορά της κοινωνικής τάξης έχει επηρεάσει τον τρόπο κατασκευής των μουσικών οργάνων. Από διαφορετικό υλικό κατασκευάζονταν ένα πιάνο για μία πλούσια οικογένεια και από διαφορετικό για ένα μπαρ σε μια φτωχογειτονιά.

Πολλά από τα μουσικά όργανα διαθέτουν λεπτομέρειες με κάποια γραμματοσειρά είτε απεικονίζουν εικόνες. Πολλές φορές είναι ένα πολύχρωμο λουλούδι, ή είναι σκαλισμένη πάνω σε μία καμπάνα μία εικόνα θρησκευτικού περιεχομένου. Εντυπωσιακά είναι τα πιάνο που κοσμούσαν τα μεγάλα σαλόνια των εύπορων ιδιοκτητών, όπου παρατηρούνται στιγμιότυπα από τη ζωή των ίδιων αλλά και από απλούς ανθρώπους σε μία πόλη. Για παράδειγμα σε μία αναπαράσταση φαίνεται χαρακτηριστικά μία κυρία της υψηλής τάξης, ενώ παραδίπλα οι αρχές της πόλης συλλαμβάνουν έναν ληστή. Από τη  συλλογή δεν θα μπορούσαν να λείπουν οι τρομπέτες, τα σαξόφωνα, τα βιολοντσέλα, παραδοσιακά μουσικά όργανα από την Κίνα και την Αφρική σκαλισμένα με λεπτομέρειες της εποχής. Σε ένα αφρικανικό τύμπανο βλέπουμε χαραγμένο έναν αγρότη.

Το MIM προνοεί για μικρούς και μεγάλους
Το μουσείο συχνά διοργανώνει events για μικρούς και μεγάλους. Όταν το πρόγραμμα απευθύνεται στους ενήλικες, οι υπεύθυνοι του μουσείου διοργανώνουν συναυλίες ή διαλέξεις με θέμα την ιστορία των μουσικών οργάνων όπου η συζήτησή τους ειδικεύεται σε πιο συγκεκριμένο θέμα. Για τα παιδιά οργανώνονται δραστηριότητες σκοπός των οποίων είναι το παιδί να πλησιάζει το αντικείμενο.

The MIM, Musical Instruments Museum
Tuesday – Friday: 9.30 a.m. – 5.00 p.m.
Saturday & Sunday: 10.00 a.m. – 5.00 p.m.

Rue Montagne de la Cour 2,
1000 Brussels.
T.02.545.01.30