Το Μουσείο Hof van Busleyden στο Mechelen ανοίγει ξανά με τους Ιππότες του Χρυσόμαλλου Δέρατος και τη σύγχρονη τέχνη

«Στο σπίτι, στο Βουργουνδικό Mechelen» είναι το σύνθημα του ανακαινισμένου Μουσείου Hof van Busleyden στο Mechelen, το οποίο μόλις άνοιξε ξανά μετά από μεγάλη αναστήλωση. Το μουσείο παρουσιάζει ιστορική και σύγχρονη τέχνη καθώς και μια λαμπρή έκθεση που προσελκύει τη φαντασία όλων μας: τους Ιππότες του Χρυσόμαλλου Δέρατος.

Το Μουσείο Hof van Busleyden άνοιξε για πρώτη φορά πριν από πέντε χρόνια, αλλά αποδείχθηκε απαραίτητη περαιτέρω αποκατάσταση στέγης και παραθύρων. Oι εργασίες έχουν πλέον ολοκληρωθεί, μαζί με τη νέα διαμόρφωση του χώρου, για να «οξύνει την αφήγηση», όπως λέει η διευθύντρια, Kristl Strubbe.

Το Hof van Busleyden χρονολογείται από τις αρχές του 16ου αιώνα, όταν το Mechelen ήταν η πρωτεύουσα για τις Βουργουνδικές Κάτω Χώρες. Η Μαργαρίτα της Αυστρίας, κυβερνήτρια των Αψβουργικών Κάτω Χωρών, διέμενε στην πόλη και λίγους δρόμους πιο πέρα, ο ανθρωπιστής Hieronymus van Busleyden ζούσε στο παλάτι της πόλης.

Το μουσείο Hof van Busleyden διαθέτει δικούς του καλλιτεχνικούς θησαυρούς: πίνακες ζωγραφικής, ανάγλυφα από αλάβαστρο, ένα μοναδικό Βιβλίο Χορωδίας με μουσικά χειρόγραφα, τις λεγόμενες «κλειστές αυλές», αναδιπλούμενες μινιατούρες που δημιουργήθηκαν από καλόγριες.

Επιπλέον, όλα τα είδη έργων τέχνης θα εκτίθενται στο Mechelen χάρη σε μακροπρόθεσμα δάνεια, από το Prado στη Μαδρίτη ή το Rijksmuseum στο Άμστερνταμ. «Έχουμε δημιουργήσει αρκετή εμπιστοσύνη με αυτά τα ιδρύματα για να συμβεί αυτό τώρα», εξηγεί η Kristl Strubbe.

Η Hannah Thijs, επικεφαλής συλλογών και εκθέσεων του μουσείου, έχει ένα αγαπημένο έργο: τον τεράστιο πίνακα του Jan Coessaet που απεικονίζει το Μεγάλο Συμβούλιο, το Κοινοβούλιο του Mechelen, του 1474.

«Έχει αναγνωριστεί ως φλαμανδικό αριστούργημα. Η αποκατάσταση κράτησε ενάμιση χρόνο. Το αποτέλεσμα είναι θαυμάσιο. Ξαφνικά περιέχει πολύ περισσότερο χρώμα και οι κάπως γκροτέσκες φιγούρες έχουν πλέον περισσότερο χαρακτήρα. Περαιτέρω έρευνα ίσως μας αποκαλύψει εάν είναι πορτρέτα πραγματικών ανθρώπων».

Ο πίνακας του κοινοβουλίου δείχνει μόνο μία γυναίκα ανάμεσα στους πολλούς άνδρες. Οι επισκέπτες μπορούν να μάθουν περισσότερα για αυτήν χρησιμοποιώντας τον ακουστικό οδηγό. Όλο το μουσείο δίνει μεγάλη σημασία σε κάθε είδους ανθρώπους στο περιθώριο, στις λεγόμενες «Κρυμμένες Φωνές».

«Η ιστορία λέει συχνά την ιστορία των ηγεμόνων και των νικητών· θέλουμε να απεικονίσουμε και τα διαφορετικά στρώματα του πληθυσμού», λέει η Thijs.

Η μεγάλη υπόγεια αίθουσα του Μουσείου Hof van Busleyden φιλοξενεί την προσωρινή έκθεση «Ιππότες του Χρυσόμαλλου Δέρατος. Ένας λαμπρός μύθος που ξετυλίγεται». Όλα τα βλέμματα στρέφονται αμέσως σε μια πομπή από δεκάδες πολύχρωμα οικόσημα.

Η επιμελήτρια αρχαίας τέχνης Hannah Iterbeke, μας μεταφέρει πίσω στο 1491.

«Τα οικόσημα κατασκευάστηκαν ειδικά για μια μεγάλη γιορτή πριν από 533 χρόνια. Τότε ήταν που συγκεντρώθηκαν οι ιππότες του Χρυσόμαλλου Δέρατος στο Mechelen. Κάθε ένα από αυτά τα πάνελ απεικονίζει το οικόσημο ενός ιππότη. Ήταν ένα είδος «πινακίδας» που υποδεικνύεται πού πρέπει να πάρουν τις θέσεις τους οι ιππότες». Τα οικόσημα της Βουργουνδίας ήταν κρεμασμένα στον καθεδρικό ναό του St Rombouts, αλλά ήταν σε κακή κατάσταση, ωστόσο μια ομάδα 14 έμπειρων ειδικών τα αποκατέστησε, δουλεύοντας πυρετωδώς τα τελευταία χρόνια.

Το Τάγμα του Χρυσόμαλλου Δέρατος ήταν επινόηση του τρίτου Δούκα της Βουργουνδίας, Φιλίππου του Καλού. Βρήκε έμπνευση σε έναν θρύλο από την αρχαία Ελλάδα, ο οποίος παρουσιάστηκε πρόσφατα στην έκθεση Europalia στις Βρυξέλλες, από όπου λέγεται ότι προέρχεται το περίφημο «χρυσόμαλλο δέρας».

Στο Mechelen, εκτός από τα οικόσημα, υπάρχουν πίνακες ζωγραφικής, χειρόγραφα, αντικείμενα που σχετίζονται με τους Ιππότες του ΧρυσόμαλλουΔέρατος, καθώς και μια γιγάντια ταπισερί των Βρυξελλών που απεικονίζει ένα τουρνουά, όπως ακριβώς έγινε στο Mechelen το 1491.

Αυτή η προσωρινή έκθεση παρουσιάζει επίσης σύγχρονη τέχνη από εγχώριους και ξένους καλλιτέχνες, από τη Marina Abramovic έως τον Mous Lamrabat, από σημαίες μέχρι ένα γιγάντιο μεγάφωνο.

Το Χρυσόμαλλο Δέρας έχει να κάνει με την εξουσία. Αυτό έκανε την επιμελήτρια Magali Elali να σκεφτεί: ποια είναι τα στερεότυπα, πώς είναι σε άλλους πολιτισμούς; Βλέπει ξεκάθαρες συνδέσεις με τους σημερινούς υπερήρωες. «Στη σύγχρονη εικαστική κουλτούρα, συνάντησα πολλούς ιππότες».

Η έκθεση προσφέρει μια κριτική ματιά στην εικόνα και τη δημιουργία του μύθου του Τάγματος, καταλήγει η Kristl Strubbe. «Πώς δούλευε η μηχανή δημοσίων σχέσεων των δουκών της Βουργουνδίας; Πώς ανέπτυξαν μεγάλες ταπετσαρίες, συμπόσια και ιπποτικά τουρνουά για να αυξήσουν τη δύναμή τους;»

Θα βρείτε τις απαντήσεις στο Μουσείο Hof van Busleyden. Και παρεμπιπτόντως: το ιπποτικό τάγμα εξακολουθεί να υπάρχει. Ο Φίλιππος, βασιλιάς των Βελγών, είναι μόνο ένα από τα μέλη του.

Το Μουσείο Hof van Busleyden στο Mechelen άνοιξε ξανά στις 24 Φεβρουαρίου 2024. Μπορείτε να επισκεφθείτε την προσωρινή έκθεση «Ιππότες του Χρυσόμαλλου Δέρατος. Ένας λαμπρός μύθος που ξετυλίγεται» έως τις 2 Ιουνίου 2024.