Ο Grecothérapeute Φανούρης Τρικίλης μιλά στο FACES!

Από τον Γιάννη Δήμα
Φωτογραφίες: Oleg Degtiarov/ Newsville.be

Πως καθορίζεις την επαγγελματική σου ταυτότητα;
Χορογράφος – Σκηνοθέτης – Καλλιτεχνικός Διευθυντής Με ενδιαφέρει να παρουσιάζω τον ελληνικό χορό σαν στοιχείο ζωντανό και αληθινό έχοντας υπόψη ότι δεν χορεύεται στο χώρο του αλλά όταν χρειάζεται προσπαθώ να δίνω αυτή τη διάσταση. Σε παρουσίαση προσπαθώ να χορογραφώ χωρίς να το μετατρέπω σε φολκλόρ δίνοντας καλλιτεχνική διάσταση αλλά κατά βάση μ' ενδιαφέρει ο ελληνικός χορός να αναδεικνύεται σε όλο του το μεγαλείο.

Πως διαχωρίζεις εσύ τις δύο έννοιες καλλιτέχνης και δάσκαλος; μπορεί το ταλέντο να οδηγεί αυτόματα και στη διδασκαλία;
Όχι βέβαια ! Ο δάσκαλος είναι αυτός που παραδίδει τις γνώσεις του με τη μεταδοτικότητά του και ο καλλιτέχνης είναι αυτός που εκφράζεται και μοιράζεται. Είναι και ανάλογα με τον τομέα της καλλιτεχνίας. Ο Έλληνας χορευτής έχει ανάγκη να μοιράζεται με τους ανθρώπους που αισθάνεται πως τους αγγίζει. Είναι αλληλένδετα αυτά τα δύο. Με εξαίρεση το ζεϊμπέκικο.

Πως ήρθες αρχικά σε επαφή με το χορό, το ρυθμό, την καλλιτεχνική δράση γενικότερα ; ποια είναι τα στοιχεία που επηρέασαν την απόφασή σου έτσι ώστε να ασχοληθείς με το χορό από μικρή ηλικία;
Από μικρός ακούς, σ' αρέσει, εκφράζεσαι. Βασικά αυτό που με ρωτάς είναι αν στο σπίτι χόρευαν.Σε πληροφορώ ότι χόρευαν όλοι και μιας και είμαι ο τελευταίος τους έβλεπα από πολύ μικρός. Ακριβώς επειδή μιλάς για παιδική ηλικία θα σου πω ότι τότε λειτουργούσα μόνο με το ένστικτο. Συγκεκριμένα σε μένα γεννήθηκε ο χορευτής, στην εφηβεία πολύ νωρίς γεννήθηκε ο δάσκαλος χορού σε ερασιτεχνική μορφή μιας αν και ο μικρότερος ήμουν ο αρχηγός του χορευτικού γκρουπ που δημιουργήσαμε τότε. Ο δάσκαλος, ο καλλιεργημένος ήρθε αργότερα στην ενηλικίωση όπου άρχισα να εκφράζομαι όχι πλέον σαν «καλός χορευτής» αλλά με τη βαρύτητα στην έκφραση που σου δίνει η ηλικία. Όλες αυτές οι επιρροές που δεν έχουν να κάνουν με το ελληνικό στοιχείο απλά αποτελούν εμπειρίες, ήταν η βάση σ' αυτό που ονομάζουμε τώρα καλλιτέχνης.

Πότε πήρες την απόφαση να ασχοληθείς επαγγελματικά με το χορό;
Δεν πήρα την απόφαση η ζωή τα έφερε έτσι. Το “επαγγελματίας” το κτίζεις μόνος σου γιατί χωρίς υποστήριξη τι να σου πω… Ειδικά στον τομέα το δικό μου, τον καλλιτεχνικό, υπάρχει τεράστια προσπάθεια από πίσω για να μπορούμε να μιλάμε για σοβαρή κι επαγγελματική δουλειά χωρίς κάποια οικονομική υποστήριξη. Να έχεις τα βασικά στοιχεία της δημιουργίας που είναι ο ζήλος, το πάθος, το ταλέντο, την αγάπη, να έχεις το ζωντανό υλικό υψηλών προδιαγραφών, όπως το αποκαλούν, που δουλεύει εντατικά όλη τη σεζόν, που ανεβάζει τον πήχυ συνέχεια και τελικά η αδυναμία υλοποίησης του στόχου -λόγω ανυπαρξίας επιδοτήσεων καλλιτεχνικού χαρακτήρα- να μπλοκάρει τον καλλιτέχνη να υφίσταται, να επιβιώνει, να δημιουργεί, να εξελίσσεται, να προοδεύει, να συμβάλει, να προβάλει, να εκπροσωπεί ουσιαστικά και καθοριστικά. Το «Επαγγελματικά» για μένα είναι η στιγμή που αναγνωρίζει ο κόσμος κι έρχεται τακτικά και μ' ακολουθεί μακροχρόνια και παρακολουθεί τη πορεία μου. Το γεγονός αυτό μ' έκανε να συνειδητοποιήσω ότι μ' αναγνώρισε ένα μεγάλο μέρος του Ελληνισμού του Charleroi απ' όπου κατάγομαι και αγκάλιασε αυτό που πρόσφερα.

Τι σημαίνουν για σένα οι παραδοσιακοί χοροί και πως διαφοροποιείς σαν διδάσκαλος τον παραδοσιακό χορό από το folklore;
Ο ελληνικός παραδοσιακός χορός είναι ζωντανός κι εξακολουθεί να υπάρχει σαν λόγος έκφρασης. Ο ελληνικός λαός συνεχίζει να εκφράζεται. Γιατί το 2012 η Ελλάδα χορεύει ελληνικά είτε παραδοσιακά στις μικρές κοινωνίες (πιο έντονα το συναντάς αυτό), είτε λαϊκά στις μεγάλες πόλεις όπου τα λαϊκά είναι η εξέλιξη του παραδοσιακού χορού στην αστική του μορφή. Οι φολκλορικοί χοροί είναι χοροί που τους συναντάμε σε εθνικές εκδηλώσεις, που ξεσκονίζονται σε συγκεκριμένες περιστάσεις.

Σε μια εποχή διαφορετική από αυτή που έζησες εσύ στα παιδικά σου χρόνια πως αντιλαμβάνονται τα νέα παιδιά που έρχονται να μαθητεύσουν κοντά σου την έννοια της ελληνικής παράδοσης;
Οι εποχές έχουν αλλάξει μεν αλλά εξακολουθεί ο Έλληνας όπως είπα και παραπάνω να χρειάζεται να εκφράζεται μέσα από αυτό που λέμε «λαϊκό πολιτισμό». Είτε ήρθε στο Βέλγιο πριν από 50 χρόνια είτε ήρθε χθες. Ανεξαρτήτου κοινωνικής τάξης. Όσον αφορά τα νέα παιδιά που λες υπάρχουν παιδιά νεοφερμένα από Ελλάδα με βιώματα δικά τους και άλλα παιδιά που αναζητούν τις ρίζες τους, με βιώματα περασμένα από τους Έλληνες γονείς τους έξω όμως από το ελληνικό στοιχείο που κυριαρχεί στην Ελλάδα. Θα ήθελα όμως και πρέπει οπωσδήποτε να αναφερθώ και σ' ένα άλλο κομμάτι ανθρώπων μικρών και μεγάλων που μαθαίνουν τους ελληνικού χορούς, που ούτε ελληνικής καταγωγής είναι, ούτε από μικτούς γάμους, ούτε ελληνικά μιλάνε αλλά βλέπεις πόσο ενδιαφέρονται και πόσο όμορφα αισθάνονται που χορεύουν ελληνικά. Σύμφωνα λοιπόν και ανάλογα με τον κόσμο που έχω διαμορφώνω και το μουσικοχορευτικό μου πρόγραμμα.

Από τη προσωπική σου εμπειρία όλα αυτά τα χρόνια πως αξιολογείς τη μέχρι σήμερα προσπάθεια διατήρησης του Ελληνισμού στο Βέλγιο; μπορείς να μας πεις πως βλέπεις το μέλλον του Ελληνισμού στο Βέλγιο; 
Όλες οι περιοχές της Ελλάδας εκπροσωπούνται από Συλλόγους. Αυτό κάτι σημαίνει. Από τη δεκαετία του '80 που άρχισε να έρχεται νέο κύμα Ελλήνων λόγω της Κοινότητας άρχισαν τα πράγματα να παίρνουν νέα μορφή, να πνέει νέος αέρας, να εμπλουτίζονται οι σύλλογοι με νέο ανθρώπινο υλικό, με αποτέλεσμα να έχουμε φτάσει σε μια εποχή που συνεργάζονται με κοινό στόχο την εξυπηρέτηση κι εκπροσώπηση του Ελληνισμού του σήμερα. Τώρα πιστεύω είμαστε σε μια μεταβατική περίοδο που θα φέρει τα επόμενα χρόνια μια άνθιση που θα είναι προσαρμοσμένη στα δεδομένα του Βελγίου.  Πιστεύω ότι είναι σημαντικό να μην αισθανόμαστε άσχημα στο ότι μπορούμε να έχουμε διπλή πολιτιστική ταυτότητα. Είναι μόνο πλούτος αυτό χωρίς να μας στερεί κάτι από την ελληνική μας ταυτότητα. Mε την ευκαιρία της ερώτησής σου λοιπόν θα ήθελα να σου ανακοινώσω κι αυτό που έχω στο μυαλό μου αρκετό καιρό τώρα και να το θέσω κιόλας μέσω του FACES και σαν πρόταση/πρόσκληση προς τους ελληνικούς συλλόγους του Βελγίου. Σκεφτόμουν λοιπόν τη δημιουργία μιας ετήσιας συνεύρεσης χορευτών, ένα ετήσιο ραντεβού-θεσμός να το πω, ένα φεστιβάλ να το ονομάσω ώστε να συμβάλλουμε όλοι μας στη διατήρηση του ελληνικού στοιχείου στο Βέλγιο.
Τι σε ενοχλεί στους ανθρώπους γύρω σου;
Το ότι ένα κλικ (στον υπολογιστή) σήμερα αντικαθιστά την ανθρώπινη επαφή με αποτέλεσμα να ζούμε αποκλειστικά και μόνο για το δικό μας μικρόκοσμο.

Δανείζομαι την έκφραση που εσύ λάνσαρες για πρώτη φορά στο Facebook : Grecothérapeute ! Πες μας τι σημαίνει για σένα.
Ήθελα με μια λέξη να δώσω την ερμηνεία του τι κάνω. Greco γιατί είμαι Έλληνας και Thérapeute (θεραπευτής) μιας και στη σχολή χορού μου μαθαίνουμε να συνυπάρχουμε, να συμπεριφερόμαστε όλοι σωστά για τη συνολική μας δουλειά. Είναι άγραφος κανόνας. Σκέψου ότι όταν θέλω να ανεβάσω μια παράσταση χρειάζομαι γύρω στα 100 άτομα σαν ενεργητικό. Για να εκφραστείς σωστά χρειάζεται να έχεις βρει τη θέση σου, πρέπει να είσαι καλά με τον εαυτό σου και με τους άλλους. Το κάθε μέλος έχει μια συγκεκριμένη θέση που την απέκτησε μόνο του και πράττει και συμπεριφέρεται κατάλληλα για να πετύχουμε το στόχο μας και να έχουμε το καλύτερο αποτέλεσμα. Αναζητώ ανά πάσα στιγμή το καλύτερο εαυτό του άλλου χωρίς να το λέω δίνοντας τη δύναμη που χρειάζεται για να ξεπεράσουν τους φόβους τους και τις ανασφάλειές τους.

Εξήγησε μας για την φράση του Φώτη Κόντογλου που εμφανίζεται στην ιστοσελίδα σου: «Όσοι απομείναμε πιστοί στην παράδοση, όσοι δεν αρνηθήκαμε το γάλα που βυζάξαμε, αγωνιζόμαστε, άλλος εδώ, άλλος εκεί, καταπάνω στη ψευτιά. Καταπάνω σ' αυτούς που θέλουνε την Ελλάδα ένα κουφάρι χωρίς ψυχή, ένα λουλούδι χωρίς μυρουδιά».
Ότι όλοι εμείς οι «βιαστικοί» Νεοέλληνες θα πρέπει να συνειδητοποιήσουμε ότι έχουμε ευθύνη αν θέλουμε να κρατήσουμε τη «μυρωδιά» της Ελλάδας. Όπως λέει και ο Σεφέρης «Σβήνοντας ένα κομμάτι από το παρελθόν είναι σαν να σβήνουμε κι ένα κομμάτι από το μέλλον». Κι εγώ δεν είμαι καθόλου παραδοσιακός στη νοοτροπία, μ' αρέσει η σύγχρονη τέχνη, η νέα τεχνολογία, οι εκθέσεις, η κλασική μουσική, έχω πολλά ενδιαφέροντα παρ' όλο που διδάσκω παραδοσιακούς χορούς. Θα έπρεπε να φοράω φουστανέλα ; Το ένα δεν αποκλείει το άλλο. Δεν μπορούμε ν' αρνηθούμε το ότι αυτό που είμαστε σήμερα από πίσω κρύβει μαντινάδες, ενδυμασίες, έθιμα, κάλαντα, δίστιχα. Έναν ολόκληρο θησαυρό που πρέπει όχι μόνο να τον κρατήσουμε αλλά και να τον παραδώσουμε στις επόμενες γενιές ώστε ο τόπος μας να μείνει ζωντανός και να μην χαθεί οτιδήποτε στη χοάνη της παγκοσμιοποίησης.

Χρειάζεται η εξωστρέφεια των ελληνικών συλλόγων σε πολιτιστικό επίπεδο στο Βέλγιο;
Ναι φυσικά ! Είναι καιρός ν' ασχοληθούμε λίγο με την ποιότητα και όχιμε τη ποσότητα. Θα χρειαστεί να βελτιώσουμε την εικόνα του ελληνικού στοιχείου παγκοσμίως και να δείξουμε ποιοι πραγματικά είμαστε. Να δοθεί μεγαλύτερη προσοχή στις λεπτομέρειες, να πολλαπλασιαστούν οι δράσεις των συλλόγων αλλά και να υπάρξει ποικιλία εκδηλώσεων. Θα μπορούσε μια οργανωμένη ομάδα να έχει τον ετήσιο προγραμματισμό όλων των συλλόγων με συγκεκριμένη πολιτική που να μπορεί να προτείνει ένα προγραμματισμό πολιτιστικών εκδηλώσεων ποικίλου ενδιαφέροντος. Την εξωστρέφεια την μεταφράζω με τη σημερινή λέξη «communication». Xωρίς communication δεν θ' ανοιχτούμε ποτέ. Η ενημέρωση των μελών δεν φτάνει. Για σωστή δουλειά θα πρέπει να επικοινωνούμε αποτελεσματικά και με το άλλο κοινό, με τους φιλέλληνες. Ιδαίτερα εμείς οι Έλληνες που φροντίζουμε για το ωραίο δεν είναι δυνατόν να μη πάρουμε το τραίνο της νέας τεχνολογίας που μας κάνει γνωστούς στο ευρύ κοινό.

Στο πρόγραμμα του Μαΐου βλέπουμε πολύ ενδιαφέρουσες εκδηλώσεις. Μίλησέ μας για το τι είναι και πως συνδυάζονται Greek Blues, Βυζάντιο και Μικρά Ασία.
Είναι τρεις εκδηλώσεις διαφορετικού χαρακτήρα κι ενδιαφέροντος και οι τρεις ποιοτικές αλλά δεν έχουν όλες σαν επίκεντρο τις Βρυξέλλες. Σίγουρα το ελληνικό στοιχείο στις Βρυξέλλες είναι πιο ζωντανό από οπουδήποτε αλλού στο Βέλγιο αλλά να επισκεπτόμαστε κάπου κάπου και τους Έλληνες που ζουν τόσο δίπλα και δεν τους ξέρουμε για να τους δείξουμε πως τους τιμάμε. Έτσι τους δίνουμε μεγάλη χαρά. Το GREEK BLUES είναι μια συναυλία με σκηνοθετικές παρεμβολές όπου ο θεατής θα μπορεί να απολαύσει ρεμπέτικα και αξέχαστα λαϊκά τραγούδια σε μια ατμόσφαιρα οικεία και όμορφη. To AX ΕΛΛΑΔΑ Σ' ΑΓΑΠΩ (Μ. Ασία) είναι το κάλεσμα για τους φίλους της σχολής χορού και των φίλων τους. Ένα ετήσιο ραντεβού που έχει γίνει πλέον θεσμός αγαπητός σε όλους με μια παρουσίαση από 50 χορευτές με παραδοσιακές στολές που μετά καταλήγει σε γλέντι για όλους με ζωντανή μουσική. Ένας συνδυασμός φαγητού και θεάματος. Μια καλή πρόταση εξόδου για ωραίες παρέες. To BYZANCE είναι ένα χορευτικό ταξίδι στο χρόνο, στις ρίζες και στις Μνήμες με αφιέρωμα στο Πόντο, στη Καππαδοκία και στην Ανατολική Ρωμυλία.

Μια ευχή για την Ελλάδα.
Άρωμα Ελλάδας, έμπνευση κι αισιοδοξία.