Extreme Day Tripping: Η νέα μανία των αυθημερόν αεροπορικών ταξιδιών

Αν νομίζεις ότι τα ταξίδια απαιτούν τουλάχιστον μία διανυκτέρευση, ξανασκέψου το. Η νέα ταξιδιωτική τάση που ακούει στο όνομα extreme day tripping ή αλλιώς «υπερβολική αυθημερόν απόδραση», γνωρίζει ολοένα και μεγαλύτερη άνθηση, ιδίως σε χώρες όπως η Αγγλία και το Βέλγιο. Πρόκειται για ταξίδια όπου κάποιος αναχωρεί νωρίς το πρωί, επισκέπτεται για λίγες ώρες πόλεις όπως η Ρώμη, η Βαρκελώνη ή το Δουβλίνο, και επιστρέφει το ίδιο βράδυ για ύπνο στο σπίτι του.

Η υπόσχεση του extremedaytrips.com

Στον ιστότοπο extremedaytrips.com, παρουσιάζονται προορισμοί όπως η Μάλαγα, η Λισαβόνα και το Δουβλίνο ως «πόλεις της ημέρας». Ο διευθυντής της πλατφόρμας, Rick Blyth, περιγράφει τη διαδικασία: «Την ίδια μέρα, παίρνεις την πρώτη πτήση από το κοντινότερο αεροδρόμιο, περνάς 8 έως 12 ώρες στον προορισμό και επιστρέφεις με την τελευταία πτήση, ώστε να κοιμηθείς στο ίδιο σου το σπίτι».

Η τάση ευνοείται από τη διάδοση των low-cost πτήσεων και από την αυξανόμενη ανάγκη των ταξιδιωτών για σύντομες, έντονες εμπειρίες με χαμηλό κόστος.

Από ένα σούπερ μάρκετ στην Πολωνία έως shopping στη Βενετία

Ο Cédric Maillaert, καθηγητής βιώσιμου τουρισμού στο Ephec, αναφέρει χαρακτηριστικά: «Υπάρχουν άνθρωποι που ταξιδεύουν στην Πολωνία για να κάνουν τα ψώνια τους, επειδή τους κοστίζει λιγότερο. Άλλοι αφιερώνουν μια ημέρα για αγορές στο Μιλάνο ή κάνουν μια βόλτα με φθηνό εισιτήριο μέχρι τη Βενετία». Το φαινόμενο αφορά κυρίως:

• Ζευγάρια και φίλους με περιορισμένο χρόνο,

• Συνταξιούχους με ευελιξία,

• Φοιτητές με μικρό budget που αναζητούν περιπέτειες.

Οι περισσότεροι περιμένουν προσφορές της τελευταίας στιγμής για να κάνουν την κίνησή τους – ένα «σαφάρι ευκαιριών» με εισιτήρια που ενίοτε κοστίζουν όσο μια πίτσα.

Ταχύτητα και εμπειρίες: η λογική της υπερκατανάλωσης

Η Jean-Michel Decroly, καθηγητής γεωγραφίας και τουρισμού στο ULB, εξηγεί πως αυτό το είδος ταξιδιού ενσαρκώνει τη σύγχρονη εμμονή με την πολυεμπειρία σε λίγο χρόνο. Το κοινωνικό στάτους πλέον αποτυπώνεται και στις… αυθημερόν αποδράσεις. Οι αναρτήσεις στα social media, οι φωτογραφίες «check-in» και η επιθυμία για μοναδικότητα ενισχύουν το φαινόμενο, που, κατά τον καθηγητή, συνδέεται με την κοινωνική ανταγωνιστικότητα και την πίεση για διαρκή διάκριση.

Μηδενικό όφελος για την τοπική οικονομία

Ωστόσο, όπως και στην περίπτωση των κρουαζιερόπλοιων, αυτοί οι «τουρίστες αστραπή» δεν αφήνουν χρήματα στις τοπικές κοινωνίες. Δεν διανυκτερεύουν, συνήθως αποφεύγουν τα μεγάλα γεύματα και επιδιώκουν το ελάχιστο κόστος. «Η τοπική οικονομία δεν επωφελείται – το μόνο που κερδίζει είναι ο ταξιδιώτης», λέει ο Maillaert. Για τον ίδιο λόγο, δεν υπάρχουν στρατηγικές έλξης τέτοιων επισκεπτών, καθώς δεν αποτελούν σταθερή ή προσοδοφόρα τουριστική πελατεία.

Αντιδράσεις και περιορισμοί

Κάποιες πόλεις έχουν ήδη αρχίσει να λαμβάνουν μέτρα. Το 2024, η Βενετία επέβαλε εισιτήριο εισόδου 5 ευρώ για επισκέπτες ημερήσιας παραμονής τις μέρες αιχμής – ένα συμβολικό αλλά ενδεικτικό μέτρο για την πίεση που ασκεί ο τουρισμός στις υποδομές και το περιβάλλον.

Ο Jean-François Defour, εκπρόσωπος της Union professionnelle des agences de voyage (Upav), δηλώνει ξεκάθαρα: «Αυτός ο τύπος ταξιδιών είναι εντελώς αντίθετος προς κάθε οικολογική λογική. Αντί να ταξιδεύει κανείς συχνά και για λίγο, είναι προτιμότερο να κάνει λιγότερα αλλά πιο ποιοτικά και μακράς διάρκειας ταξίδια».

Το περιβαλλοντικό αποτύπωμα

Το αεροπορικό ταξίδι ευθύνεται για το 2% των παγκόσμιων εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία. Στο πλαίσιο των προσπαθειών για κλιματική ουδετερότητα ως το 2050, η Ευρωπαϊκή Ένωση και κράτη όπως το Βέλγιο λαμβάνουν δράση.

Από το καλοκαίρι του 2025, η φορολογία των αεροπορικών εισιτηρίων στο Βέλγιο ανεβαίνει: η ελάχιστη τιμή φτάνει τα 5 ευρώ ανά εισιτήριο, από 2,40 έως 10 ευρώ σήμερα. «Η εποχή που μπορούσες να πετάξεις με κόστος όσο μια πίτσα έχει τελειώσει», συνοψίζει καυστικά ο Defour.

Ο καθηγητής τουριστικής οικονομίας στο UNamur, Alain Decrop, θεωρεί πάντως ότι το φαινόμενο δεν θα εξαπλωθεί μαζικά στο Βέλγιο, καθώς οι πολίτες δείχνουν αυξημένη ευαισθησία στις περιβαλλοντικές συνέπειες των μετακινήσεών τους.

Τουρίστες ή… εκδρομείς;

Ακόμη και ο όρος «τουρισμός» τίθεται υπό αμφισβήτηση. Σύμφωνα με τον ορισμό του ΟΗΕ, ένας ταξιδιώτης θεωρείται τουρίστας μόνο αν διανυκτερεύσει στον προορισμό του. Διαφορετικά, χαρακτηρίζεται ως ημερήσιος επισκέπτης ή εκδρομέας.

Το extreme day tripping μπορεί να προσφέρει στιγμιαίες αποδράσεις, αλλά θέτει σοβαρά ερωτήματα για το μέλλον του τουρισμού: προς τα πού πηγαίνουμε, πόσο συχνά και με ποιο κόστος – όχι μόνο χρηματικό, αλλά και κοινωνικό και περιβαλλοντικό.