Δύο σπουδαία μεσαιωνικά χειρόγραφα περιέρχονται στην κατοχή της Μπριζ

Η φλαμανδική κυβέρνηση αγόρασε πρόσφατα δύο μεσαιωνικά χειρόγραφα με πλούσια εικονογράφηση, τα οποία αποτελούν πλέον μέρος της Συλλογής της Φλαμανδικής Κοινότητας. Η συντήρησή τους έχει ανατεθεί στην πόλη της Μπριζ (Δυτική Φλάνδρα), όπου θα βρίσκονται υπό τη μόνιμη διαχείριση της Δημόσιας Βιβλιοθήκης, αλλά θα εκτίθενται τακτικά σε μουσεία. Ένα από αυτά τα χειρόγραφα είναι ένα μικρό ψαλτήρι που ανήκε στη Μαργαρίτα Β” της Φλάνδρας. Βασίλεψε τον 13ο αιώνα για σχεδόν 40 χρόνια στη Φλάνδρα και το Ενό (Hainaut). Τα δύο χειρόγραφα βρίσκονται σε θέα μέχρι την 1η Απριλίου στο Μουσείο Gruuthuse στη Μπριζ και στη συνέχεια θα φυλαχτούν σε ειδικούς χώρους για περαιτέρω ανάλυση.

Γεννημένη γύρω στο 1202, η Μαργαρίτα της Κωνσταντινούπολης ή Μαργαρίτα Β” της Φλάνδρας ήταν η μικρότερη κόρη του Βαλδουίνου Α”, κόμη της Φλάνδρας και του Hainaut, τότε Λατίνου Αυτοκράτορα της Κωνσταντινούπολης, και της Μαρίας της Καμπανίας (Marie de Champagne). Βασίλεψε από το 1244 έως το 1280 στη Φλάνδρα και το Ενό – καθιστώντας την μια από τις κοντέσσες με τη μεγαλύτερη διάρκεια βασιλείας στη Φλάνδρα.

«Είναι μια πολύ ενδιαφέρουσα προσωπικότητα, που κυβέρνησε χωρίς σύζυγο για μεγάλο χρονικό διάστημα. Για σχεδόν 40 χρόνια, είχε καθοριστική επιρροή στη Φλάνδρα, κάνοντας διάφορες επενδύσεις και λαμβάνοντας πολιτικές αποφάσεις», λέει το Μουσείο Gruuthuse. «Γνωρίζουμε ότι το ψαλτήρι της ανήκε στην πραγματικότητα χάρη στη διακόσμησή του. Πολλές γυναικείες φιγούρες αναπαρίστανται εκεί. Υπάρχουν όμως και συγκεκριμένες ενδείξεις: ο προστάτης άγιος και το οικόσημό της απεικονίζονται ξεκάθαρα εκεί. Όταν εκδόθηκε η μικρή συλλογή, η Μαργαρίτα Β” της Φλάνδρας ήταν η μόνη που είχε το δικαίωμα να χρησιμοποιήσει αυτά τα δύο οικόσημα».

Έκθεση στο Μουσείο Gruuthuse στη Μπριζ

Τα δύο μεσαιωνικά χειρόγραφα θα παραμείνουν για λίγο ακόμα -μέχρι την 1η Απριλίου- σε κοινή θέα στο Μουσείο Gruuthuse στη Μπριζ, προτού φυλαχτούν για περαιτέρω ανάλυση. «Δεν μπορούμε να τα εκθέσουμε άλλο λόγω της ευθραυστότητάς τους. Η περγαμηνή στην οποία γράφτηκαν είναι 500 έως 700 ετών και πολύ ευαίσθητη στο φως, που την καταστρέφει. Μετά την εβδομάδα της έκθεσης, τα δύο χειρόγραφα θα διατηρηθούν σε θερμοκρασία και το επίπεδο υγρασίας που τους ταιριάζει καλύτερα».

Το μεγαλύτερο χειρόγραφο είναι ένα βιβλίο που χρονολογείται από τον 15ο αιώνα και περιέχει προσευχές, κείμενα από τη Βίβλο, ύμνους και ψαλμούς που προορίζονταν να διαβαστούν ιδιωτικά. Αυτό το πολυτελές έργο κατασκευάστηκε στη Μπριζ το 1430 και διακοσμήθηκε από μια κολεκτίβα μινιατουριστών που συνέβαλαν στη φήμη της Μπριζ ως διεθνούς κέντρου παραγωγής βιβλίων τον 15ο αιώνα. Δώδεκα μεγάλες, πολύχρωμες μινιατούρες εικονογραφούν σκηνές από τη ζωή της Μαρίας και του Χριστού.

Όσο για το ψαλτήρι του 13ου αιώνα, φιλοτεχνήθηκε από τους Δασκάλους του Οίκου του Νταμπιέρ γύρω στο 1250-1280. Η διακόσμηση στα περιθώρια γύρω από το κείμενο δείχνει ανθρώπους από την καθημερινή ζωή, όπως κυνηγούς, ιππότες, μουσικούς και ακροβάτες. Αλλά και φανταστικές και χιουμοριστικές φιγούρες. Αν και το βιβλίο είναι μικρό, είναι ένα πραγματικό στολίδι. Τα δύο χειρόγραφα επιστρέφουν έτσι στη Μπριζ, την πρώην πρωτεύουσα των κόμηδων της Φλάνδρας.