Βασικές παράμετροι κατασκευαστικού τομέα Βελγίου

Ο κατασκευαστικός τομέας αντιπροσωπεύει το 4,7% του ΑΕΠ της χώρας και η παραγωγή του εκτιμάται σε απόλυτες τιμές περί τα 26,3 δις ευρώ (2022). Το μέγεθος του κατασκευαστικού τομέα στο Βέλγιο εκτιμάται σε 103,4 δις ευρώ (2022).

Ο κατασκευαστικός τομέας του Βελγίου διέρχεται περίοδο κρίσης. Η πορεία του έχει επηρεαστεί από τα υψηλά επιτόκια, τον υψηλό πληθωρισμό και την γενικότερη αβεβαιότητα που συνεπάγεται ο πόλεμος στην Ουκρανία. Σε γενικές γραμμές όλα τα ανωτέρω έχουν αυξήσει τις τιμές των κατασκευαστικών προϊόντων και υλικών (ειδικά στις κατασκευές οικιών) και έχουν διαταράξει τις αλυσίδες εφοδιασμού, ενώ η πολιτική της τιμαριθμικής αναπροσαρμογής των μισθών που εφαρμόζεται στο Βέλγιο έχει αυξήσει το εργατικό κόστος στον κλάδο.

Ο κλάδος χαρακτηρίζεται από υψηλή εξάρτηση από τον τραπεζικό δανεισμό, ενώ σε έξαρση βρίσκονται φαινόμενα πτώχευσης ή αδυναμίας/μετάθεσης πληρωμής υποχρεώσεων. Επίσης, ως αποτέλεσμα των ανωτέρω παραγόντων και του εξαιρετικά ανταγωνιστικού διεθνούς περιβάλλοντος, έχουν συμπιεσθεί αρκετά τα περιθώρια κέρδους.
Σε σχέση με το 2015 (έτος αναφοράς) ο τομέας των κατασκευών εμφανίζει τον Αύγουστο 2023 συρρίκνωση 2,3% (εποχιακά σταθμισμένος δείκτης). Τον Αύγουστο 2023 ο ίδιος δείκτης εμφανίζει μείωση 4,9% σε σχέση με τον προηγούμενο μήνα. Οι αντίστοιχοι ημερολογιακά σταθμισμένοι δείκτες είναι -7,8% και -6,4%.

Η παραγωγή του κλάδου, ως αξία, συρρικνώθηκε κατά 2% το 2022, ενώ αναμένεται στασιμότητα κατά το 2023. Υπάρχουν εκτιμήσεις ότι εάν δεν προχωρήσουν απρόσκοπτα τα προγράμματα του Ταμείου Ανάκαμψης, ο κατασκευαστικός τομέας ενδέχεται να καταγράψει αρνητικές επιδόσεις βραχυ-μεσοπρόθεμα. Το 2022 η κατασκευή νέων οικιών παρουσίασε αύξηση 2,2%, αλλά το 2023 προβλέπεται εν προκειμένω να κλείσει με αρνητικό πρόσημο λόγω του μειωμένου αριθμού αδειών κατασκευής (βλ. πίνακα). Η ανακατασκευή/συντήρηση παλαιών κτισμάτων παρουσίαση αύξηση 4,3%, κυρίως λόγω της αποκατάστασης των ζημιών των καταστροφικών πλημμύρων του 2021 στη Βαλλονία. Εξίσου καλές επιδόσεις κατέγραψαν οι ανακατασκευές και ανακαινίσεις μη οικιακών κατασκευών (3,2%) ενώ για το 2023 αναμένεται ασθενής αύξηση της τάξης του 1,6%. Σημειώνεται ότι η συγκεκριμένη δραστηριότητα έχει τονωθεί λόγω της μείωσης του ΦΠΑ σε 12%. Επίσης οι κατασκευή δημόσιων έργων που υποστηρίζονται από δημόσιες επενδύσεις (κυρίως ενεργειακά έργα και υποδομές) αναμένεται καταγράψει θετική πορεία κατά το 2023 (περίπου +3%). Ο τομέας που έχει υποφέρει περισσότερο από τις εξελίξεις είναι εκείνος της κατασκευής νέων μη οικιστικών κατασκευών, ο οποίος το 2022 κατέγραψε κάμψη 6% και το 2023 αναμένεται να συρρικνωθεί κατά 10%.

Συνοψίζοντας τα ανωτέρω οι εργασίες ανακατασκευής και συντήρησης, καθώς και τα δημόσια έργα διέσωσαν τον κατασκευαστικό τομέα του Βελγίου.

Σε γενικές γραμμές όμως η μακροπρόθεσμη προοπτική (μετά το 2025) για τον κλάδο είναι θετική λόγω των ενεργειακών και περιβαλλοντικών ανησυχιών και στόχων της ενεργειακής μετάβασης (ενεργειακά ουδέτερη Ευρώπη μέχρι το 2025, στόχος για κάλυψη του 17,2% των συνολικών ενεργειακών αναγκών του Βελγίου από ΑΠΕ μέχρι 2030). Επίσης η κλιματική αλλαγή ενδέχεται να αυξήσει στο Βέλγιο τη ζήτηση για προϊόντα και τεχνολογίες μείωσης των εσωτερικών και εξωτερικών θερμοκρασιών.

Σημαντικός δείκτης της πορείας των κατασκευών οικιών είναι εκείνος των αδειών κατασκευής ο οποίος εξελίσσεται ως ακολούθως και εν πολλοίς αντικατοπτρίζει τα όσα αναφέρθηκαν ανωτέρω.

Αναφορικά με την εξέλιξη των τιμών, σε σχέση με τις αρχές του 2020 το τσιμέντο είναι ακριβότερο κατά 96% , σίδηρος/χάλυβας 92%, ξυλεία 62% και πίσσα 44%.

Η πορεία των επενδύσεων στον κλάδο φαίνεται στον ακόλουθο πίνακα:

Σε ό,τι αφορά τις τάσεις στις κατασκευές καταγράφονται οι ακόλουθες:
• Ενεργειακή και περιβαλλοντική αποτελεσματικότητα των κατασκευών
• Ψηφιακή επάρκεια
• Χρήση προκατασκευασμένων τμημάτων
• Ανακαίνιση και νέα χρήση παλαιών κτισμάτων
• Επανάχρηση και ανακύκλωση υλικών
• Νέες τεχνολογίες (πχ 3D εκτύπωση, χρήση drones και ρομποτικής κλπ)

Οι σημαντικότερες κατασκευαστικές στο Βέλγιο είναι: Jan De Nul Group, BESIX Group SA, Denys NV, Stadsbader NV, Metito Holdings Ltd, ενώ οι σημαντικότερες συμβουλευτικές εταιρείες του κλάδου είναι Sweco AB, Arcadis NV, Engie SA, Arup Group Ltd, John Wood Group Plc.

Πηγή: Γραφείο ΟΕΥ Βρυξελλών