Αερομεταφορές: το Βέλγιο επανεξετάζει τους κανόνες για τον έλεγχο των προσωπικών δεδομένων

Ο Βελγικός Φορέας Ελέγχου Αστυνομικών Πληροφοριών προτρέπει τις αρχές να επανεκτιμήσουν την αποτελεσματικότητα του συστήματος ελέγχου των επιβατών στις αεροπορικές μεταφορές, μετά από μια σειρά προβλημάτων και ερωτημάτων που προέκυψαν, μετά από έρευνα.

Έλεγχος επιβατών

Διακυβεύεται η αποτελεσματικότητα και η αναλογικότητα του ελέγχου των επιβατών αεροπορικών μεταφορών, σύμφωνα με τον Εποπτικό Φορέα Αστυνομικών Πληροφοριών στο Βέλγιο. Το Εποπτικό όργανο είναι το αυτόνομο ομοσπονδιακό κοινοβουλευτικό όργανο που είναι υπεύθυνο για την παρακολούθηση της διαχείρισης των αστυνομικών πληροφοριών και επίσης ο υπεύθυνος επεξεργασίας προσωπικών δεδομένων για την ολοκληρωμένη αστυνομική υπηρεσία, τη μονάδα πληροφοριών επιβατών (PUI) και τη Γενική Επιθεώρηση της Ομοσπονδιακής και Τοπικής Αστυνομίας.

Από το 2018, πάνω από 50 εκατομμύρια επιβάτες έχουν ελεγχθεί στα αεροδρόμια του Βελγίου για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας και του οργανωμένου εγκλήματος. Μεταξύ άλλων, τα ονόματα, οι διευθύνσεις, τα τραπεζικά στοιχεία, οι ημερομηνίες γέννησης και οι αριθμοί διαβατηρίων των επιβατών καταγράφονται από τη «Μονάδα Πληροφοριών Επιβατών» (PIE). Η μονάδα στεγάζεται στην Ομοσπονδιακή Δημόσια Υπηρεσία Εσωτερικών Υποθέσεων και περιλαμβάνει επίσης εμπειρογνώμονες από την ομοσπονδιακή αστυνομία, την κρατική ασφάλεια, τη στρατιωτική υπηρεσία πληροφοριών και τα τελωνεία.

Treating every traveller as a criminal goes against #FundamentalRights – unfortunately, CJEU ignored this when taking the latest ’s Passenger Name Record Directive decision.

Find the details regarding this decision in the latest #EDRigram: https://t.co/z8aiEA8pkY pic.twitter.com/GvC7gC8ThY

— EDRi (@edri) February 21, 2022

Ελλείψεις

Ωστόσο, μια νέα έκθεση από το Εποπτικό Όργανο Αστυνομικών Πληροφοριών αποκαλύπτει ότι η διαδικασία ελέγχου ταλανίζεται από σοβαρά προβλήματα, όπως λανθασμένα δεδομένα που διαβιβάζονται κατά καιρούς, λήψη πληροφοριών αρκετά ετεροχρονισμένα ή μηδενική δράση, και αδικαιολόγητη πολλές φορές αντιμετώπιση των επιβατών από πλευράς τελωνειακών ή αστυνομικών αρχών του αεροδρομίου.

Νομικά προβλήματα προέκυψαν επίσης κατά τη διάρκεια της έρευνας του Εποπτικού Οργάνου, το οποίο ισχυρίζεται ότι το PIE κάνει περισσότερα από όσα επιτρέπει ο νόμος. Ο έλεγχος όλων των επιβατών αεροπορικών μεταφορών που φεύγουν, φτάνουν ή διέρχονται από το Βέλγιο, είναι μια «επεξεργασία δεδομένων μεγάλης κλίμακας» και μια «μεγάλη παρέμβαση στο προσωπικό απόρρητο», λέει το Εποπτικό Σώμα, το οποίο επιβλέπει όλα τα ζητήματα απορρήτου στην αστυνομία.

Νομοθεσία της ΕΕ

Το όργανο παρακολούθησης κατέληξε στο συμπέρασμα στην έκθεσή του ότι υπάρχει ανάγκη για πολιτική αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας της βάσης δεδομένων επιβατών, που είναι νομικά γνωστή ως «Μητρώο ονομάτων επιβατών». Το Εποπτικό όργανο επισημαίνει ότι απαιτείται ενδελεχής επανεξέταση των κανόνων του Βελγίου για τον έλεγχο των δεδομένων των επιβατών καθώς το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο εξέδωσε μια σημαντική απόφαση στις 21 Ιουνίου ως απάντηση σε προκαταρκτικές ερωτήσεις του Συνταγματικού Δικαστηρίου του Βελγίου.

Σύμφωνα με το Δικαστήριο, η ευρωπαϊκή οδηγία για το «Μητρώο ονομάτων επιβατών» μπορεί να χρησιμοποιηθεί από υπηρεσίες ασφαλείας μόνο εάν είναι απολύτως απαραίτητο. Η οδηγία, που ισχύει από το 2016, προβλέπει ότι οι εθνικές αρχές επιβολής του νόμου διαχειρίζονται τα άτομα που τελούν υπό παρακολούθηση. Η οδηγία ισχύει για όλες τις πτήσεις που εισέρχονται, εξέρχονται ή ταξιδεύουν μεταξύ χωρών της ΕΕ και οι κανόνες συμπεριλήφθηκαν επίσης στη Συμφωνία Εμπορίου και Συνεργασίας μεταξύ του Ηνωμένου Βασιλείου και της ΕΕ μετά το Brexit.

Λόγω του παρεμβατικού χαρακτήρα της οδηγίας και του τεράστιου πεδίου εφαρμογής της —που καλύπτει σχεδόν κάθε άτομο που ταξιδεύει αεροπορικώς εντός της ΕΕ, εκτός από πτήσεις εντός μίας χώρας— η έγκρισή της ήταν εξαιρετικά αμφιλεγόμενη, με τους επικριτές να την αποκαλούν «ταξιδιωτική επιτήρηση». Μετά την έναρξη ισχύος της, σχηματίστηκαν εις βάρος της οδηγίας διάφορες νομικές αγωγές.