Lettre 141, 100 χρόνια Τέχνης σε μία ώρα

Η ιδέα ενός απλού διαλείμματος μπορεί να γυρίσει αναπάντεχα καλά. Ιδίως σε μία δύσκολη βρυξελλιώτικη βδομάδα γεμάτη με τρέξιμο, προβλήματα και μία ατελείωτη μετακόμιση.

Μέσα στο γραφείο από το πρωί γίνεται πανδαιμόνιο. Ο ένας πάνω στον άλλον, φωνές από παντού, τα τηλεφωνήματα πολλαπλασιάζουν την ένταση, η ατζέντα μεγαλώνει απελπιστικά τις υποχρεώσεις. Χτυπάει το κινητό. Η αναγνώριση κλήσης φέρνει μια μικρή ανακούφιση. Σε λίγα λεπτά είμαι στο δρόμο.

Έξω χιονίζει και η «λευκή» κατάβαση της avenue Louise, γίνεται με την σχετική προσοχή. Γρήγορο πάρκινγκ έξω από το Inno και σε λίγα δευτερόλεπτα βρισκόμαστε καθισμένοι στο ζεστό περιβάλλον του Mammy’s. Λέμε τα νέα μας τρώγοντας και η κουβέντα με τον Βασίλη, χωρίς ιδιαίτερη δυσκολία, γυρνάει στα εικαστικά, την ζωγραφική, τα δρώμενα της πόλης μας. “ Δύο vernissages Ελλήνων καλλιτεχνώντην ίδια μέρα [1], πως τα καταφέραμε πάλι;” αναρωτιόμαστε.
Μην έχοντας δει τα έργα του Κωστή Γεωργίου στην γκαλερί Bach, και αναγνωρίζοντας το χαμογελαστά ανήσυχο βλέμμα του Βασίλη, η συμφωνία για ένα γρήγορο πέρασμα από την Sablon, μας ντύνει εσπευσμένα με μπουφάν και κασκόλ.

Τα έργα του Κωστή Γεωργίου είναι επιβλητικά. Τόσο οι πίνακες με τις αφαιρετικές φιγούρες και τα πολύ έντονα χρώματα όσο και τα άπταιστα φινιρισμένα γιγάντια γλυπτά του, είναι σαν να έχουν βγει από έναν κόσμο αιθερικό. Ο τεράστιος σκαντζόχοιρος που πιάνει σχεδόν όλο τον πρώτο όροφο, μας κοιτάει με απάθειαενώ η γνωστή σειρά με τους ασπρόμαυρους πίνακες φαντάζουν εξίσου επιβλητικά. Κουβέντα στην κουβέντα, και δίχως να το έχουμε προγραμματίσει διόλου,λίγη ώρα μετά μπαίνουμε στο Μουσείο Καλών Τεχνών.

Οι αφίσες “De Delacroix à Kandinsky, Orientalisme en Europe” με κυνηγούσανε διακριτικά αρκετές μέρες, ενώ οι κριτικές μιλούσαν για μία πραγματικά εξαιρετική έκθεση.
Η αλήθεια είναι πως για πολλούς λόγους η επίσκεψη ενός μουσείου, μεσοβδόμαδα και με δουλειές να στριφογυρίζουν στο κεφάλι μου, πιο πολύ άγχος μου έδινε παρά κίνητρο για να κόψω εισιτήριο.
Οι πίνακες της συγκεκριμένης έκθεσης ακόμα και για κάποιον που δεν έχει κέφι για βόλτες σε μουσεία, είναι καθηλωτικοί. Το θέμα της Ανατολής είναι τόσο κοντά σε εμάς τους Έλληνες και η συγκεκριμένη περίοδος του 19ου αιώνα παρουσιάζεται στα ελληνικά μάτια σαν ξεφύλλισμα βιβλίου ιστορίας. Η έκθεση καλύπτει χρονικά όλη την περίοδο του 19ου αιώνα και μέσα από τους πίνακες ζωντανεύει η Οθωμανική αυτοκρατορία, χώρες που ιστορικά την συνόδευσαν στην άνοδο και την πτώση, καθώς και δεκάδες σκηνές που αποτελούν σχεδόν φωτογραφικά στιγμιότυπα της κοινωνικής ζωής της περιόδου αυτής χωρίς να παραλείπονται οι γνωστές σκηνές πολέμου και καταστροφής.

Περπατάμε με τον Βασίλη Οικονομίδη αργά, έτσι ώστε να έχουμε το χρόνο για σχόλια. Η βόλτα στο Μουσείο Καλών Τεχνών με έναν ζωγράφο είναι ξεχωριστή εμπειρία και συνάμα ερέθισμα για ερωτήσεις. Το πρώτο έργο που υποδέχεται τον θαυμασμό μας είναι το «Le Reve» του Fabio Fabbi. Η μισοναρκωμένη φιγούρα στον ανθρωπίνων διαστάσεων καμβά, μας κάνει να διστάσουμε. Απίστευτα αληθινός. Πλησιάζοντας νομίζει κανείς πως θα μυρίσει την απαγορευμένη ουσία που ταξιδεύει τον πρωταγωνιστή σε ένα γυναικείο χαμόγελο.

Λίγο πιο κάτω, η συμπόρευση μας στους « διαδρόμους » της Ανατολής μας κάνει να σταθούμε σε ένα έργο που γύρω του έχουν δικαίως μαζευτεί πολλοίεπισκέπτες : «La Mort de Cléopatre », του Hans Makart. Οι απίστευτες λεπτομέρειες του μας φανερώνονται με υπομονή. Βλέπω τον Βασίλη να πλησιάζει το έργο, σχεδόν να το αγγίζει. Από γωνία θαυμάζει τις λεπτομέρειες του μεγάλου καμβά : τα χρώματα, το λάδι που έχει περαστεί πάνω από τα μελαγχολικά χρώματα, τις ώρες δουλειάς, την ποιότητα της εκφραστικότητας στο πρόσωπο της ετοιμοθάνατης Αυτοκράτειρας, τα διακριτικά τατουάζ στο άψυχο σώμα της νεκρής σκλάβας.

Στα επόμενα βήματα ταξιδεύουμε νοερά στα χρόνια της Οθωμανικής αυτοκρατορίας και της Ελληνικής Επανάστασης του 1821, μέσα από τους πίνακες των Jean Lecompte du Nouÿ , «L’esclave blanche» (1888), Delactoix, «Scène des massacres de Schio» (1824), του Joseph-Denis Odevaere, « Victoire navale de Canaris sur les Ottomans» (1828), διακρίνοντας τις διαφορετικές ζωγραφικές τεχνοτροπίες, η κάθε μία από τις οποίες αφήνει το δικό της ξεχωριστό, πανέμορφο στίγμα.

Η έκθεση «De Delacroix à Kandinsky, Orientalisme en Europe» χωρισμένη σωστά σε θεματικές ενότητες μας μεταφέρει μέσω της Τέχνης της συγκεκριμένης περιόδου, στην πολιτική σκακιέρα της Ανατολής, σε τόπους διασταύρωσης θρησκειών, σε στιγμιότυπα από χώρες εξωτικές.

 Ένα πραγματικά ποιοτικό διάλειμμα στην καθημερινότητα της πόλης μας, που θα το συνιστούσα ανεπιφύλαχτα σε όλους.