TikTok και το τέλος του #SkinnyTok – Ή μήπως όχι;

Η πλατφόρμα TikTok ανακοίνωσε την κατάργηση του hashtag #SkinnyTok, το οποίο έχει κατηγορηθεί ότι προωθεί το υπερβολικό αδυνάτισμα και επηρεάζει αρνητικά τη σωματική και ψυχική υγεία των νέων. Αν και η απόφαση αυτή παρουσιάστηκε ως νίκη απέναντι στη «λατρεία της ακραίας δίαιτας», η πραγματικότητα είναι πολύ πιο σύνθετη.

Στις 1 Ιουνίου, η Γαλλίδα υπουργός Ψηφιακής Πολιτικής Clara Chappaz χαιρέτισε στο X (πρώην Twitter) την απάλειψη του #SkinnyTok από την πλατφόρμα. Η ανακοίνωση βρήκε απήχηση και στο Βέλγιο, με τη Vanessa Matz (Les Engagés), υπουργό Ομοσπονδιακής Δράσης και Εκσυγχρονισμού, να υπενθυμίζει ότι είχε ήδη κινητοποιηθεί από τον Απρίλιο, χαρακτηρίζοντας τη συγκεκριμένη τάση «συστημικό κίνδυνο».

Το πρόβλημα όμως δεν εξαλείφθηκε — απλώς άλλαξε πρόσωπο

Αν και η απαγόρευση του hashtag μοιάζει με θετικό βήμα, πρόκειται περισσότερο για μια συμβολική κίνηση. Η κουλτούρα της υπερβολικής δίαιτας δεν εξαφανίστηκε – απλώς μεταμφιέστηκε. Το ίδιο περιεχόμενο συνεχίζει να διακινείται με άλλες ετικέτες, λιγότερο ορατές αλλά εξίσου επικίνδυνες.

Στην πράξη, η περιήγηση στην πλατφόρμα αποκαλύπτει πληθώρα βίντεο που προωθούν διατροφικές διαταραχές με διαφορετικά ονόματα. Το φαινόμενο έχει γίνει πιο υπόγειο, αλλά όχι λιγότερο επιβλαβές.

Τα social media ως καταλύτης διατροφικών διαταραχών

Στο Βέλγιο, σύμφωνα με πρόσφατα στοιχεία, το 18% των εφήβων κοριτσιών παρουσιάζει ενδείξεις διατροφικών διαταραχών (TCA), έναντι μόλις 7% των αγοριών. Η έμφαση στη γυναικεία αδυναμία και το «ιδανικό σώμα» έχει βαθιά έμφυλο χαρακτήρα. Πίσω από hashtags όπως #bodygoals ή #healthy, κρύβονται βίντεο που προβάλλουν επικίνδυνες πρακτικές: ακραίες νηστείες, εξαντλητικές δίαιτες, εμμονή με τη σιλουέτα.

Οι ειδικοί συμφωνούν: σήμερα δεν μπορεί να υπάρξει ουσιαστική θεραπεία διατροφικών διαταραχών χωρίς την αντιμετώπιση της επίδρασης των social media. Οι πλατφόρμες ενισχύουν τα συμπτώματα, περιπλέκουν την αποθεραπεία και μεταδίδουν στρεβλά πρότυπα που συστηματικά πρέπει να αποδομούνται.

Ακόμα και στα θεραπευτικά πλαίσια, οι επαγγελματίες υγείας αντιμετωπίζουν μια πρόκληση: πώς να αντισταθμίσουν τις ώρες καθημερινής έκθεσης σε τοξικό περιεχόμενο με μία μόνο συνεδρία την εβδομάδα;

Οι έφηβες αντιμέτωπες με έναν ψηφιακό κυκεώνα

Τα έφηβα κορίτσια εκτίθενται καθημερινά σε περιεχόμενο που εξυμνεί το αδυνάτισμα, ενισχύει την ενοχή, και προωθεί λανθασμένες διατροφικές συμβουλές από άτομα χωρίς καμία εξειδίκευση. Πολλά βίντεο αγγίζουν τα όρια της φρίκης — με χρήστες να καταγράφουν ακόμη και πράξεις αυτοτραυματισμού ή εμετού.

Οι συνέπειες είναι σοβαρές: πλήγμα στη σωματική και ψυχική υγεία, διαταραχή στη σχέση με το σώμα, καταρρακωμένη αυτοεκτίμηση και αποδοχή επικίνδυνων συμπεριφορών ως «φυσιολογικές».

Τι μπορεί να γίνει; Από την πρόληψη στην υπευθυνότητα

Η απάντηση ξεκινά από την εκπαίδευση στα μέσα. Οι έφηβοι πρέπει να μάθουν να διακρίνουν το ψευδές από το έγκυρο, το πραγματικό από το παραπλανητικό. Οι γονείς και οι εκπαιδευτικοί οφείλουν να ανοίξουν διαύλους επικοινωνίας χωρίς ταμπού, προωθώντας ποικιλόμορφες και ρεαλιστικές εικόνες σώματος.

Ταυτόχρονα, οι ίδιες οι πλατφόρμες έχουν ευθύνη. Το TikTok πρέπει να ενισχύσει τους μηχανισμούς εποπτείας, να περιορίσει την πρόσβαση σε ευαίσθητο περιεχόμενο, και να συνεργαστεί με ειδικούς για να προωθήσει θετικά και ασφαλή πρότυπα.

Η ρύθμιση των influencers είναι επίσης κρίσιμη: πρέπει να απαγορευτεί η προώθηση επικίνδυνων δίαιτων και προϊόντων, να απαιτείται διαφάνεια στα χορηγούμενα περιεχόμενα, και να θεσπιστεί ευθύνη για όσους επηρεάζουν ανήλικους χρήστες.

Η ουσία δεν είναι μόνο να απαγορεύσουμε ένα hashtag, αλλά να αλλάξουμε ολόκληρη την κουλτούρα

Για να προστατεύσουμε ουσιαστικά τους εφήβους, πρέπει να τους δώσουμε τα εργαλεία να χτίσουν μια υγιή σχέση με το σώμα τους — μακριά από φίλτρα, μετρήσεις likes και μη ρεαλιστικά πρότυπα.