Ένα ιστορικό βήμα: Προς δίκη στις Βρυξέλλες για τη δολοφονία του Πατρίς Λουμούμπα

Ένα σημαντικό νομικό βήμα δρομολογείται στις Βρυξέλλες, καθώς η ομοσπονδιακή εισαγγελία του Βελγίου εξέφρασε την πρόθεσή της να ανοίξει δίκη για τη δολοφονία του Πατρίς Λουμούμπα, πρώτου πρωθυπουργού της Λαϊκής Δημοκρατίας του Κονγκό, ήρωα του αγώνα για την ανεξαρτησία της χώρας.

Η υπόθεση αφορά “εγκλήματα πολέμου” και συγκεκριμένα “παράνομη κράτηση και μεταφορά” του Λουμούμπα, τη στιγμή που είχε ήδη τεθεί υπό κράτηση, καθώς και “εξευτελιστική και απάνθρωπη μεταχείριση”. Αυτές είναι οι βασικές κατηγορίες που ανακοίνωσε η εκπρόσωπος της εισαγγελίας Αν Λουκόβιακ (Ann Lukowiak), τονίζοντας ότι δεν ασκείται δίωξη για πρόθεση δολοφονίας, καθώς ζητείται απαλλαγή στο σκέλος αυτό.

Κεντρικό πρόσωπο της υπόθεσης είναι ο 92χρονος πρώην Βέλγος διπλωμάτης Ετιέν Νταβινιόν (Étienne Davignon), ο μόνος εν ζωή από τα δέκα αρχικά πρόσωπα που στοχοποιήθηκαν από τη μήνυση που είχε καταθέσει ο γιος του Λουμούμπα, Φρανσουά, το 2011. Ο Νταβινιόν υπήρξε τότε ασκούμενος στο υπουργείο Εξωτερικών του Βελγίου και φέρεται να γνώριζε ή ακόμα και να συμμετείχε ενεργά στον σχεδιασμό της εξόντωσης του Λουμούμπα.

Το χρονικό της δολοφονίας
Ο Πατρίς Λουμούμπα ανέλαβε την πρωθυπουργία του νεοσύστατου κράτους του Κονγκό στις 30 Ιουνίου 1960, μετά την ανεξαρτησία από το Βέλγιο. Ωστόσο, μόλις τρεις μήνες αργότερα, ανατράπηκε με πραξικόπημα και τελικά δολοφονήθηκε στις 17 Ιανουαρίου 1961, στην αποσχισθείσα επαρχία Κατάνγκα, με τη συμμετοχή βέλγων μισθοφόρων. Το σώμα του διαλύθηκε με οξύ και δεν βρέθηκε ποτέ.

Το 2016, βελγικές αρχές εντόπισαν και κατέσχεσαν ένα ανθρώπινο δόντι, που ανήκε στον Λουμούμπα, στο σπίτι της κόρης ενός βέλγου αστυνομικού που είχε εμπλακεί στη δολοφονία. Το δόντι επιστράφηκε επίσημα στην κυβέρνηση της ΛΔΚ το 2022, σε τελετή στις Βρυξέλλες. Ο τότε πρωθυπουργός του Βελγίου, Αλεξάντερ ντε Κρόο (Alexander De Croo), επανέλαβε τις “ηθικές συγγνώμες” της χώρας για τον ρόλο της στην εξαφάνιση του Λουμούμπα.

Η κόρη του Λουμούμπα, Ζουλιάνα, σχολίασε μετά τις πρόσφατες εξελίξεις:

“Προχωράμε προς τη σωστή κατεύθυνση. Αυτό που αναζητούμε πάνω απ’ όλα είναι η αλήθεια.”

Η απόφαση για το αν θα διεξαχθεί τελικά η δίκη αναμένεται να ληφθεί από το δικαστικό συμβούλιο, έπειτα από ακρόαση που έχει προγραμματιστεί για τις 20 Ιανουαρίου 2026. Εκεί, η υπεράσπιση θα έχει την ευκαιρία να παρουσιάσει τα επιχειρήματά της.

Ο Ετιέν Νταβινιόν, ο οποίος υπήρξε και αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής τη δεκαετία του 1980, αρνείται οποιαδήποτε εμπλοκή ή ευθύνη των βελγικών αρχών στη δολοφονία του Λουμούμπα. Ωστόσο, ο δικηγόρος της οικογένειας Λουμούμπα, Κριστόφ Μαρσάν (Christophe Marchand), υποστηρίζει ότι “ήξερε για το σχέδιο εξόντωσης και συμμετείχε ενεργά, παρά τις διαψεύσεις του”.

Η υπόθεση παραμένει ανοιχτή πληγή τόσο για το Κονγκό όσο και για το Βέλγιο, το οποίο εξακολουθεί να αντιμετωπίζει τη σκοτεινή του αποικιακή κληρονομιά.