Πριν τον Κολόμβο: οι αρχαίοι πολιτισμοί του Ισημερινού στις Βρυξέλλες

Μια λιγότερο γνωστή αλλά εξαιρετικά πλούσια σε πολιτισμό όψη της Λατινικής Αμερικής φωτίζει η έκθεση Pre-Hispanic Ecuador, που φιλοξενείται έως τις 29 Μαρτίου στο Μουσείο Τέχνης και Ιστορίας (Art & History Museum) στις Βρυξέλλες. Η έκθεση προσκαλεί το κοινό να γνωρίσει τον πολιτιστικό πλούτο της περιοχής του σημερινού Ισημερινού, πολύ πριν από την άφιξη των Ισπανών τον 16ο αιώνα.

Ανάμεσα στον Ειρηνικό Ωκεανό και τη λεκάνη του Αμαζονίου, στην καρδιά των Άνδεων, αναπτύχθηκαν από την προϊστορική περίοδο πολυάριθμες κοινωνίες, οργανωμένες σε εκτεταμένα δίκτυα ανταλλαγών που συνέδεαν την Costa (παράκτια ζώνη), τη Sierra (ορεινή ενδοχώρα) και το Oriente (Αμαζόνιος). Οι πληθυσμοί αυτοί δημιούργησαν μια εντυπωσιακή υλική κουλτούρα: περίτεχνα κεραμικά, λίθινα αντικείμενα, έργα από μέταλλο ή όστρακο, στα οποία συνδυάζονται υψηλή τεχνική δεξιότητα και έντονος συμβολισμός.

Αυτός ο πολιτιστικός πλούτος αντικατοπτρίζεται στη συλλογή «Ισημερινός» των Βασιλικών Μουσείων Τέχνης και Ιστορίας, η οποία περιλαμβάνει 582 αντικείμενα. Τα τελευταία χρόνια, η συλλογή αποτέλεσε αντικείμενο εκτενούς επανεξέτασης, με αναθεώρηση του καταλόγου, επιστημονικές ημερίδες και διαλέξεις, καθώς και αρχαιομετρικές αναλύσεις, μεταξύ άλλων με τη χρήση αξονικών τομογραφιών. Η έρευνα αυτή προσέφερε νέα δεδομένα για μια περιοχή των Άνδεων που παραμένει σχετικά άγνωστη στο ευρύ κοινό.

Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στη Διαμορφωτική Περίοδο (περ. 4000–200 π.Χ.), όταν εμφανίζονται για πρώτη φορά η γεωργία, οι οργανωμένοι οικισμοί και τα δίκτυα μακρινών ανταλλαγών. Ανάμεσα στα εκθέματα ξεχωρίζει μια λίθινη «Αφροδίτη» του πολιτισμού Valdivia, πρόδρομος των μεταγενέστερων κεραμικών ειδωλίων και χαρακτηριστικό δείγμα μιας από τις αρχαιότερες κεραμικές παραδόσεις του Ισημερινού. Όπλα, εργαλεία και τελετουργικά αντικείμενα συμπληρώνουν την εικόνα, αποκαλύπτοντας την εντυπωσιακή ποικιλομορφία και δημιουργικότητα των αρχαίων κοινωνιών της περιοχής.

Περισσότερες πληροφορίες, εδώ.

L’Équateur préhispanique

Une immersion dans les cultures anciennes des Andes au cœur de Bruxelles

Jusqu’au 29 mars, le Musée Art & Histoire de Bruxelles invite le public à découvrir une facette méconnue de l’Amérique latine avec l’exposition Pre-Hispanic Ecuador. L’événement met en lumière le développement culturel exceptionnel de la région correspondant à l’actuel Équateur, bien avant l’arrivée des Espagnols au XVIᵉ siècle.

Située entre l’océan Pacifique et le bassin amazonien, au cœur de la cordillère des Andes, cette région a vu s’épanouir, dès la période préhispanique, une mosaïque de sociétés aux traditions variées. Ces communautés étaient reliées par de vastes réseaux d’échanges reliant la Costa, la Sierra et l’Oriente. Elles ont laissé derrière elles une culture matérielle remarquable : céramiques finement décorées, objets façonnés en pierre, en métal ou en coquillage, alliant maîtrise technique avancée et forte charge symbolique.

Ce patrimoine est conservé au sein de la collection « Équateur » des Musées royaux d’Art et d’Histoire, qui compte 582 objets. Longtemps conservées en réserve, ces pièces ont récemment fait l’objet d’un important travail scientifique : révision complète de l’inventaire, journées d’étude, conférences spécialisées et analyses archéométriques, notamment par scanner. Ces recherches ont permis de renouveler les connaissances sur une région andine encore peu étudiée.

L’exposition accorde une attention particulière à la période formative (env. 4000–200 av. J.-C.), marquée par l’apparition de l’agriculture, des villages structurés et des échanges à longue distance. Parmi les pièces phares figure une « Vénus » en pierre de la culture Valdivia, considérée comme un précurseur des figurines en céramique ultérieures et emblématique de l’une des plus anciennes traditions céramiques de l’Équateur. Armes, outils et objets rituels complètent le parcours, offrant un aperçu saisissant de la diversité et de l’ingéniosité des cultures anciennes équatoriennes.