Meta και TikTok στο μικροσκόπιο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για παραβιάσεις του Νόμου για τις Ψηφιακές Υπηρεσίες

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοίνωσε προκαταρκτικά πορίσματα σύμφωνα με τα οποία οι πλατφόρμες Meta (Facebook και Instagram) και TikTok ενδέχεται να έχουν παραβιάσει βασικές υποχρεώσεις του Νόμου για τις Ψηφιακές Υπηρεσίες (Digital Services Act – DSA). Οι παραβάσεις σχετίζονται κυρίως με την έλλειψη πρόσβασης των ερευνητών σε δημόσια δεδομένα, καθώς και με ανεπαρκείς μηχανισμούς αναφοράς και προσφυγής για τους χρήστες.

Σύμφωνα με την Επιτροπή, οι δύο εταιρείες επέβαλαν «υπερβολικά επαχθείς διαδικασίες» στους ερευνητές, καθιστώντας δύσκολη την αξιολόγηση του κατά πόσο προστατεύονται αποτελεσματικά οι χρήστες — και ιδιαίτερα οι ανήλικοι — από παράνομο ή επιβλαβές περιεχόμενο. Η Meta, ειδικότερα, φαίνεται να μην προσφέρει απλούς και προσβάσιμους τρόπους για την αναφορά περιεχομένου όπως παιδική κακοποίηση ή τρομοκρατικό υλικό, ενώ οι χρήστες δυσκολεύονται να ασκήσουν προσφυγή σε περιπτώσεις αφαίρεσης περιεχομένου ή αναστολής λογαριασμού.

Η Επιτροπή επισημαίνει επίσης ότι το Facebook και το Instagram φαίνεται να χρησιμοποιούν «σκοτεινά μοτίβα» (dark patterns) στις διεπαφές τους — σχεδιαστικές επιλογές που ενδέχεται να μπερδεύουν ή να αποτρέπουν τους χρήστες από το να ολοκληρώσουν διαδικασίες αναφοράς.

Η αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Henna Virkkunen, δήλωσε:

«Η δημοκρατία βασίζεται στην εμπιστοσύνη. Οι πλατφόρμες πρέπει να σέβονται τα δικαιώματα των χρηστών, να δίνουν εργαλεία ελέγχου και να ανοίγουν τα συστήματά τους σε δημόσια εποπτεία. Το DSA καθιστά αυτή την υποχρέωση νομικά δεσμευτική, όχι προαιρετική».

Και οι δύο εταιρείες έχουν τώρα το δικαίωμα να υποβάλουν τις παρατηρήσεις τους πριν από την τελική απόφαση της Επιτροπής. Εφόσον επιβεβαιωθούν οι παραβάσεις, οι κυρώσεις θα μπορούσαν να φτάσουν έως το 6% του παγκόσμιου κύκλου εργασιών τους.

Η Meta απάντησε ότι έχει ήδη προσαρμόσει τα συστήματά της στις ευρωπαϊκές απαιτήσεις, ενώ η TikTok τόνισε τη δέσμευσή της στη διαφάνεια και τη συνεργασία με τους ερευνητές, εκφράζοντας ωστόσο ανησυχίες ότι οι απαιτήσεις της Επιτροπής «έρχονται σε αντίθεση με τον Γενικό Κανονισμό Προστασίας Δεδομένων (GDPR)».

Η έρευνα εντάσσεται στο ευρύτερο πλαίσιο επιβολής του DSA, που από τον Αύγουστο του 2023 θέτει αυστηρούς κανόνες για τη λειτουργία των μεγάλων ψηφιακών πλατφορμών, επιδιώκοντας να περιορίσει την παραπληροφόρηση, να προστατεύσει τους χρήστες και να διασφαλίσει τη διαφάνεια στην ψηφιακή εποχή.

Meta et TikTok dans le viseur de la Commission européenne pour violation du Digital Services Act

Bruxelles accuse les deux géants des réseaux sociaux de manquer à leurs obligations de transparence et de protection des utilisateurs

La Commission européenne a conclu, à titre préliminaire, que Meta (propriétaire de Facebook et d’Instagram) et TikTok enfreignent plusieurs dispositions du Digital Services Act (DSA), la législation phare de l’UE sur les services numériques. Les deux plateformes risquent des amendes pouvant atteindre 6 % de leur chiffre d’affaires mondial si ces infractions sont confirmées.

Selon la Commission, les deux entreprises n’offrent pas aux chercheurs un accès suffisant aux données publiques, compliquant ainsi toute évaluation indépendante de la sécurité et de la modération du contenu. Les procédures imposées seraient jugées «excessivement lourdes» et aboutiraient à des données incomplètes ou peu fiables.

Dans le cas de Meta, la Commission reproche également l’absence d’un mécanisme clair et accessible permettant aux utilisateurs de signaler du contenu illégal — tel que des images d’abus sexuels sur mineurs ou des messages terroristes — ainsi qu’un manque d’efficacité dans les procédures d’appel lorsqu’un contenu est supprimé ou qu’un compte est suspendu.

Les services de Bruxelles pointent aussi l’usage de «dark patterns», des interfaces trompeuses qui compliquent ou découragent la signalisation de contenu illégal.

«Nos démocraties reposent sur la confiance. Les plateformes doivent respecter les droits des utilisateurs et ouvrir leurs systèmes au contrôle public. Le DSA rend cette transparence obligatoire, non facultative»,
a rappelé Henna Virkkunen, vice-présidente de la Commission.

Les deux sociétés disposent désormais d’un délai pour répondre aux conclusions préliminaires. Meta affirme avoir déjà adapté ses outils de signalement et d’appel aux normes européennes, tandis que TikTok souligne sa volonté de transparence tout en estimant que certaines exigences de la Commission «entrent en contradiction avec le RGPD».

Le Digital Services Act, en vigueur pour les grandes plateformes depuis août 2023, impose de nouvelles obligations visant à limiter la désinformation, renforcer la protection des mineurs et garantir un environnement en ligne plus sûr et plus transparent. Cette enquête illustre la détermination de l’Union européenne à faire respecter ces règles face aux géants du numérique.