Κληρονομιές των Δικτατοριών της Νότιας Ευρώπης: Πενήντα Χρόνια Μετά

Στις 18 Νοεμβρίου, το Σπίτι της Ευρωπαϊκής Ιστορίας (House of European History) στις Βρυξέλλες φιλοξενεί ένα διεθνές σεμινάριο αφιερωμένο στα πενήντα χρόνια από το τέλος των δικτατοριών στη Νότια Ευρώπη. Με τίτλο «Legacies of Southern European Dictatorships: Fifty Years Later», η εκδήλωση θα φέρει κοντά ιστορικούς, καλλιτέχνες, επιμελητές, ερευνητές και φορείς μνήμης από ολόκληρη την Ευρώπη, για να συζητήσουν τις παρακαταθήκες των φασιστικών και στρατιωτικών καθεστώτων στην Ισπανία, την Πορτογαλία και την Ελλάδα.

Η ημερίδα πραγματοποιείται με αφορμή τη συμπλήρωση μισού αιώνα από τον θάνατο του Φρανθίσκο Φράνκο, που σηματοδότησε το τέλος του τελευταίου αυταρχικού καθεστώτος στη Νότια Ευρώπη. Πενήντα χρόνια μετά, η ιστορική μνήμη παραμένει ένα πεδίο έντονα διεκδικούμενο, όπου συγκρούονται διαφορετικές αφηγήσεις, ιδεολογίες και τρόποι ερμηνείας του παρελθόντος.

Το πρόγραμμα της εκδήλωσης συνδυάζει διεθνείς ιστορικές προσεγγίσεις και καινοτόμες καλλιτεχνικές παρεμβάσεις, μέσα από συζητήσεις, εργαστήρια και παρουσιάσεις που επιχειρούν να απαντήσουν σε καίρια ερωτήματα: Πώς μπορούμε να επικοινωνήσουμε τη βία και την καταπίεση του παρελθόντος στις νεότερες γενιές; Ποιος είναι ο ρόλος της «δυσάρεστης κληρονομιάς» (dissonant heritage) στη διαμόρφωση της δημοκρατικής μνήμης σήμερα; Και με ποιον τρόπο οι εμπειρίες της Νότιας Ευρώπης μπορούν να εμπνεύσουν νέες στρατηγικές μνήμης και αντίστασης σε μια Ευρώπη που αντιμετωπίζει ξανά αυταρχικές προκλήσεις;

Η εκδήλωση εντάσσεται στο πλαίσιο του «Spain in Freedom. 50 Years», και συνδιοργανώνεται από το European Observatory on Memories (EUROM), το House of European History, και το Ισπανικό Υπουργείο Δημοκρατικής Μνήμης. Στόχος είναι να ανασυνδεθεί η ιστορική εμπειρία με το παρόν, μέσα από τον διάλογο μεταξύ ερευνητών, πολιτιστικών φορέων, υπευθύνων πολιτικής και του ευρύτερου κοινού — προκειμένου να φανταστούμε πιο δίκαιες κοινωνίες για το μέλλον.

Η ημέρα θα ολοκληρωθεί με μια ιδιαίτερη καλλιτεχνική παράσταση, το «Exilio», μια συγκινητική σκηνική αναδρομή στη μνήμη και τον εκτοπισμό, με τους Alex Brendemühl και Nora Buschmann, συμπαραγωγή του EUROM και της Voodoo BCN.

Η συμμετοχή είναι δωρεάν και ανοιχτή σε όλους, με προεγγραφή μέσω της επίσημης πλατφόρμας του μουσείου.

Les Héritages des Dictatures d’Europe du Sud: Cinquante Ans Plus Tard

Un séminaire international à la Maison de l’Histoire Européenne explore les mémoires du passé autoritaire et leur influence sur la démocratie contemporaine

Le 18 novembre, la Maison de l’Histoire Européenne à Bruxelles accueillera le séminaire international «Legacies of Southern European Dictatorships: Fifty Years Later». Cet événement réunira historiens, artistes, commissaires d’exposition, chercheurs et praticiens de la mémoire venus d’Espagne, du Portugal, de Grèce et d’autres pays européens, afin de réfléchir aux héritages persistants des régimes fascistes et militaires dans le Sud de l’Europe.

Cinquante ans après la mort de Francisco Franco, qui mit fin au dernier régime autoritaire du sud du continent, la question de la mémoire reste profondément disputée. Comment raconter la violence et la répression du passé aux nouvelles générations ? Quel rôle joue le patrimoine dissonant dans la construction d’une mémoire démocratique ? Et comment ces expériences européennes peuvent-elles inspirer de nouvelles stratégies de souvenir et de résistance?

Le programme, combinant perspectives transnationales et interventions artistiques innovantes, proposera une journée de dialogue, de réflexion critique et d’échanges entre spécialistes et grand public.

Organisé dans le cadre de «Spain in Freedom. 50 Years», l’événement est coorganisé par le European Observatory on Memories (EUROM), la Maison de l’Histoire Européenne et le Ministère espagnol de la Mémoire Démocratique. Ensemble, ils invitent à revisiter le passé pour mieux comprendre le présent et imaginer des futurs plus justes.

La journée se clôturera par la performance “Exilio”, un voyage artistique émouvant à travers la mémoire et l’exil, interprété par Alex Brendemühl et Nora Buschmann, coproduit par le EUROM et Voodoo BCN.

L’entrée est libre et ouverte à tous, sur inscription préalable via le site officiel du musée.