Χέιζελ, 40 χρόνια μετά: τελετές μνήμης σε Βρυξέλλες, Τορίνο και Λίβερπουλ φωτίζουν την ανθρώπινη διάσταση

Συντάκτης:

Σαράντα χρόνια συμπληρώνονται φέτος από την τραγωδία του Χέιζελ, μία από τις φονικότερες καταστροφές στην ιστορία του ευρωπαϊκού ποδοσφαίρου. Στις 29 Μαΐου, στο Στάδιο Roi Baudouin (πρώην Χέιζελ) στις Βρυξέλλες, θα πραγματοποιηθεί τελετή στη μνήμη των 39 θυμάτων της καταστροφής του 1985.

Η τελετή περιλαμβάνει κατάθεση στεφάνου και ανάγνωση των ονομάτων των θυμάτων από υποστηρικτή της ιταλικής Γιουβέντους, στην οποία ανήκαν οι περισσότεροι εκ των νεκρών φιλάθλων.

Το χρονικό μιας τραγωδίας

Στις 29 Μαΐου 1985, το στάδιο Χέιζελ φιλοξενούσε τον τελικό του Κυπέλλου Πρωταθλητριών Ευρώπης μεταξύ της Λίβερπουλ και της Γιουβέντους, όταν άγγλοι οπαδοί της Λίβερπουλ επιτέθηκαν σε ιταλούς φιλάθλους περίπου μία ώρα πριν την έναρξη του αγώνα.

Καθώς το πλήθος πίεζε προς τα πίσω, ένα σαθρό τμήμα του τοίχου του σταδίου κατέρρευσε, προκαλώντας τον θάνατο 39 ανθρώπων και τον τραυματισμό περίπου 600. Οι περισσότεροι νεκροί ήταν Ιταλοί φίλαθλοι.

Η τραγωδία σημειώθηκε σε μια εποχή που το φαινόμενο του χουλιγκανισμού μάστιζε το ευρωπαϊκό ποδόσφαιρο, οδηγώντας στην αποκλεισμό όλων των αγγλικών ομάδων από τις ευρωπαϊκές διοργανώσεις για πέντε χρόνια. Μαζί με τις τραγωδίες του Χίλσμπορο και του Μπράντφορντ, το Χέιζελ οδήγησε στην ενίσχυση των μέτρων ασφαλείας στα στάδια.

Τελετές μνήμης σε Λίβερπουλ και Τορίνο

Αν και το Χέιζελ θεωρείται συχνά μια «ξεχασμένη τραγωδία» στο Ηνωμένο Βασίλειο – εν μέρει επειδή συνέβη σε ξένο έδαφος – ο σύλλογος της Λίβερπουλ πρόκειται να αποκαλύψει νέο μνημείο στο Άνφιλντ με τίτλο “Forever Bound”, το οποίο απεικονίζει δύο κασκόλ δεμένα μεταξύ τους. Το έργο συμβολίζει την ενότητα και την αλληλεγγύη μεταξύ Λίβερπουλ και Γιουβέντους.

Αντίστοιχα, η Γιουβέντους θα εγκαινιάσει νέο μνημείο κοντά στο Στάδιο Allianz στο Τορίνο, ανήμερα της επετείου.

Ντοκιμαντέρ από το βελγικό αρχείο

Η 40ή επέτειος ενέπνευσε τους Βέλγους δημιουργούς Christophe Hermans και Boris Tilquin να αναζητήσουν μαρτυρίες και υλικό αρχείου για το ντοκιμαντέρ Heysel 1985 – Dans l’enfer de la foule, που προβάλλεται από τη RTBF στις 23 Μαΐου.

«Το Χέιζελ συχνά αναφέρεται μέσα από αριθμούς και συζητήσεις, αλλά σπάνια από την ανθρώπινη σκοπιά», σημειώνει ο Hermans. «Θέλαμε να δώσουμε φωνή στους επιζώντες, τους μάρτυρες και τις οικογένειες, ώστε να κατανοήσουμε τη συναισθηματική και κοινωνική σημασία εκείνης της βραδιάς».

Αν και η πρώτη έρευνα επικεντρώθηκε στη συμπεριφορά των Άγγλων οπαδών, μετέπειτα αναγνωρίστηκε ότι ευθύνες είχαν και οι τοπικές αρχές.

«Αυτό που προκαλεί εντύπωση είναι ο βαθμός απροετοιμασίας και σχεδόν εθελοτυφλίας των αρχών – τόσο αθλητικών όσο και πολιτικών», τονίζει ο Hermans. «Υπήρχαν προειδοποιητικά σημάδια, αλλά κανείς δεν τα έλαβε σοβαρά. Από τότε έχουν αλλάξει πολλά, όμως η λογική της ατιμωρησίας παραμένει πρόβλημα μέχρι σήμερα».

Ο δημιουργός καταλήγει: «Η ταινία είναι μια υπενθύμιση της συλλογικής μας ανάγκης για αλήθεια, δικαιοσύνη και μνήμη – ακόμα και 40 χρόνια μετά».

Μυθοπλαστική ταινία για το Χέιζελ το 2026

Το τραγικό γεγονός του 1985 θα αποτελέσει και το θέμα της ταινίας Heysel 85 της βελγορουμάνας σκηνοθέτιδος Teodora Ana Mihai, που θα προβληθεί στους βελγικούς κινηματογράφους το φθινόπωρο του 2026. Η ταινία θα αφηγείται την τραγωδία μέσα από φανταστικούς χαρακτήρες, εστιάζοντας στην ιστορία της Μαρί, κόρης του δημάρχου των Βρυξελλών, της εκπροσώπου Τύπου του και ενός δημοσιογράφου ιταλικής καταγωγής.

Προβολές του ντοκιμαντέρ Heysel 1985 – Dans l’enfer de la foule
(Παραγωγή 2024, 90 λεπτά)