Μπρα ντε φερ στις Βρυξέλλες για τη φορολόγηση της δημοτικής περιουσίας

Εννέα δήμοι της Περιφέρειας των Βρυξελλών – Auderghem, Schaerbeek, Woluwe-Saint-Pierre, Ixelles, Saint-Gilles, Evere, Woluwe-Saint-Lambert, Koekelberg  και Uccle – στρέφονται κατά της Περιφέρειας ενώπιον του Βελγικού Συνταγματικού Δικαστηρίου, αντιδρώντας σε νέα διάταξη που επιτρέπει την επιβολή φόρου σε κτίρια και ακίνητα δημοτικής ιδιοκτησίας, ακόμα κι όταν αυτά εξυπηρετούν δημόσιους ή κοινωφελείς σκοπούς.

Η διάταξη, που ψηφίστηκε τον Δεκέμβριο του 2024 και τροποποιεί το άρθρο 175 του Φορολογικού Κώδικα της περιοχής, ανατρέπει μια μακροχρόνια φορολογική εξαίρεση: μέχρι τώρα, τα δημοτικά κτίρια που φιλοξενούσαν υπηρεσίες ή δράσεις δημόσιου χαρακτήρα – όπως δημαρχεία, πολιτιστικά κέντρα, αθλητικές υποδομές ή κοινοτικές λέσχες – εξαιρούνταν από οποιαδήποτε περιφερειακή φορολόγηση, βάσει πάγιας νομολογίας του Αρείου Πάγου του Βελγίου. Πλέον όμως, η Περιφέρεια θεωρεί ότι τα κριτήρια αυτά ήταν «ασαφή» και εισάγει ρητά τη δυνατότητα επιβολής φόρου και σε τέτοιους χώρους.

Για τους δήμους, αυτό αποτελεί σοβαρή απειλή για τη δημοσιονομική τους σταθερότητα. To Woluwe-Saint-Pierre υπολογίζει ετήσιο πρόσθετο κόστος 600.000 ευρώ, ενώ δήμοι όπως το Uccle, το Ixelles ή το Schaerbeek αναμένουν επίσης επιβάρυνση εκατοντάδων χιλιάδων ευρώ. Τη νομική αντίδραση συντονίζει η δήμαρχος του Auderghem, Sophie de Vos (DéFI), η οποία καταγγέλλει ότι η αλλαγή πέρασε «στα ψιλά» και κινδυνεύει να υπονομεύσει ήδη εκκρεμείς νομικές προσφυγές κατά της Περιφέρειας. Αντίστοιχες ανησυχίες εκφράζει και η αντιδήμαρχος Οικονομικών του Uccle, Valentine Delwart (MR), η οποία φοβάται ότι θα πληγούν κοινωνικές δομές όπως τα σπίτια νεολαίας και τα κοινοτικά κέντρα.

Από την πλευρά της Περιφέρειας, ο υπουργός Οικονομικών Sven Gatz (Open VLD) υπερασπίζεται την αλλαγή ως μια απλή διευκρίνιση σε μια διάταξη που δέχθηκε διαφορετικές ερμηνείες. Όπως τονίζει, δεν πρόκειται για καινούργιο φόρο, αλλά για «τεχνική σαφήνεια». Υποστηρίζει επίσης ότι οι δήμοι εξακολουθούν να απολαμβάνουν άλλες μορφές αντισταθμίσεων.

Ωστόσο, ο Gatz προειδοποιεί ότι η νίκη των δήμων στο δικαστήριο μπορεί να γυρίσει μπούμερανγκ: αν η απόφαση κρίνει αντισυνταγματική τη φορολόγηση της δημοτικής περιουσίας, τότε οι δήμοι ίσως χάσουν το δικαίωμα να εισπράττουν “συμπληρωματικά εκατοστά” (centimes additionnels) από την περιουσία άλλων φορέων εξουσίας που βρίσκεται εντός των ορίων τους, όπως ομοσπονδιακά ή περιφερειακά κτίρια. Το ποσό αυτό υπολογίζεται ότι ξεπερνά τα 20 εκατομμύρια ευρώ, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της Υπηρεσίας Φορολογίας Βρυξελλών.

Μπροστά στην αυξανόμενη ένταση, η βουλευτής των Πρασίνων (Ecolo), Zakia Khattabi, κατέθεσε πρόταση κατάργησης της επίμαχης διάταξης, επισημαίνοντας την απουσία ουσιαστικού κοινοβουλευτικού διαλόγου πριν την ψήφισή της. Η πρόταση θα εξεταστεί το φθινόπωρο και ενδέχεται να ανοίξει πολιτικά τον δρόμο για αποφυγή μιας μακράς και δαπανηρής δικαστικής αντιπαράθεσης.

Το ζήτημα αγγίζει όχι μόνο τη διοικητική αυτοτέλεια των δήμων, αλλά και τον τρόπο με τον οποίο ορίζεται το «δημόσιο συμφέρον» σε μια πόλη όπως οι Βρυξέλλες, όπου οι ελληνικές κοινότητες, μέσω κοινοτικών φορέων και πολιτιστικών κέντρων, συχνά φιλοξενούνται σε τέτοιους χώρους. Αν εφαρμοστεί η νέα φορολογία, είναι πιθανό κάποιες υπηρεσίες ή δραστηριότητες κοινότητας να απειληθούν έμμεσα, εξαιτίας του κόστους που θα μετακυλιστεί στους χρήστες ή στους εταίρους.