542 ημέρες και συνεχίζει: Οι Βρυξέλλες ξεπερνούν το βελγικό ρεκόρ ακυβερνησίας

Μετά από 542 ημέρες χωρίς κυβέρνηση, η Περιφέρεια των Βρυξελλών έσπασε το βελγικό ρεκόρ ακυβερνησίας που είχε σημειωθεί το 2011, όταν η χώρα είχε μείνει 541 ημέρες χωρίς ομοσπονδιακή κυβέρνηση. Παρά τον χρόνο που περνά, τα κόμματα εξακολουθούν να μην μπορούν να γεφυρώσουν το βαθύ πολιτικό αδιέξοδο που προέκυψε από τις τελευταίες εκλογές, επικαλούμενα συνεχείς διαφωνίες στις διαπραγματεύσεις για σχηματισμό συνασπισμού.

Καθώς τα κόμματα ρίχνουν το βάρος των ευθυνών το ένα στο άλλο, πολλοί κάτοικοι εκφράζουν κόπωση και ανησυχία, ιδιαίτερα μπροστά στο ενδεχόμενο μιας κυβερνητικής παύσης λειτουργίας την άνοιξη του 2026, λόγω οικονομικής ασφυξίας. Ορισμένοι ζητούν επιστροφή στις κάλπες, ενώ η ακτιβιστική ομάδα Respect Brussels επανενεργοποιήθηκε, διοργανώνοντας νέα διαμαρτυρία με περίπου 500 συμμετέχοντες έξω από το Κοινοβούλιο των Βρυξελλών.
«Οι άνθρωποι μέχρι τώρα δεν έβλεπαν να επηρεάζεται η καθημερινότητά τους, αλλά αυτό αλλάζει», τόνισαν οι διοργανωτές. «Θέλουμε να πούμε “στοπ” στην ακινησία, την αμέλεια και την περιφρόνηση για την πόλη μας. Οι Βρυξέλλες αξίζουν καλύτερα».

Σε αντίθεση με τις μαζικές διαδηλώσεις της μεγάλης ομοσπονδιακής κρίσης του 2011, η κινητοποίηση αυτή έχει μέχρι στιγμής περιορισμένη επίδραση. Ωστόσο, η ακυβερνησία έχει ήδη δημιουργήσει σοβαρά προβλήματα: πολλές μη κερδοσκοπικές οργανώσεις έχουν χάσει επιδοτήσεις, επενδύσεις καθυστερούν, σημαντικά έργα μπλοκάρονται, πολιτικοί διορισμοί δεν μπορούν να προχωρήσουν και μεγάλα έργα όπως η γραμμή μετρό 3 και το μουσείο Kanal βρίσκονται σε αβεβαιότητα.

Ο Nicolas Hemeleers από το Respect Brussels επισημαίνει ότι πολλοί κάτοικοι έχουν πλέον περάσει στη φάση της παραίτησης. «Όταν κοιτάξει κανείς πιο προσεκτικά, οι συνέπειες είναι εμφανείς: δρόμοι που δεν επισκευάζονται, κτίρια που δεν ανακαινίζονται, ζητήματα ασφάλειας. Αυτό αφορά όλους».
Στη διαμαρτυρία μίλησαν εκπρόσωποι του πολιτιστικού και κοινωνικού τομέα, προειδοποιώντας ότι η καθυστέρηση στον σχηματισμό κυβέρνησης απειλεί τα πάντα, από τις μεταφορές και την κοινωνική πρόνοια μέχρι τον πολιτισμό.

Ο καθηγητής, οικονομολόγος και φιλόσοφος Philippe Van Parijs τόνισε την επείγουσα ανάγκη για λύση: «Η κυβέρνηση πρέπει να σχηματιστεί άμεσα για λόγους προϋπολογισμού. Αργότερα θα είναι χειρότερα. Το πραγματικό πρόβλημα είναι η έλλειψη εμπιστοσύνης. Οι πολιτικοί πρέπει να συμβιβαστούν».

Μέσα σε αυτό το κλίμα αβεβαιότητας δημιουργήθηκε το νέο συλλογικό όργανο 541 WeAreBrussels, που ζητά όχι μόνο τον άμεσο σχηματισμό κυβέρνησης, αλλά και την ενεργή συμμετοχή της κοινωνίας μέσω επιτροπής ειδικών και μιας Συνέλευσης Πολιτών. Στο εγχείρημα συμμετέχουν εκπρόσωποι της κοινωνίας των πολιτών, της ακαδημαϊκής κοινότητας και του επιχειρηματικού κόσμου.

Μεταξύ των πρωτεργατών είναι ο συγγραφέας David Van Reybrouck και ο καθηγητής Van Parijs, οι οποίοι σε ανοικτή επιστολή περιγράφουν τρία στάδια δράσης. Βραχυπρόθεσμα, ζητούν από τους πολιτικούς να καταλήξουν άμεσα σε συμφωνία συνασπισμού και δημοσιονομικό σχέδιο, έστω και ατελές, που να διασφαλίζει τις βασικές υπηρεσίες και τους πιο ευάλωτους. Αν αυτό δεν καταστεί δυνατό, το συλλογικό θα προτείνει ρεαλιστικές εναλλακτικές λύσεις από την ίδια την κοινωνία ώστε να κινηθούν ξανά οι διαπραγματεύσεις.

Μακροπρόθεσμα, στοχεύουν σε μια Συνέλευση Πολιτών με βάση το παράδειγμα του μοντέλου G1000 του 2011, όπου χίλιοι πολίτες κατέθεσαν προτάσεις κατά τη διάρκεια της τότε ομοσπονδιακής κρίσης.
«Αυτό που κάνει το εγχείρημα μοναδικό είναι ότι φέρνει μαζί ανθρώπους από διαφορετικούς τομείς της κοινωνίας», εξηγεί η Fatima Zibouh. Περισσότεροι από 190 υπογράφοντες στηρίζουν την πρωτοβουλία, ανάμεσά τους πανεπιστημιακοί όπως οι πρυτάνεις Jan Danckaert (VUB) και Annemie Schaus (ULB), καθώς και εκπρόσωποι του πολιτιστικού χώρου όπως οι Michaël De Cock (KVS), Marion Alecian (Arau), Dirk Snauwaert (Wiels), Olivier De Brauwere (Brussels Beer Project) και Lisa De Visscher (αρχιτέκτονας των Βρυξελλών).

542 jours et ça continue: Bruxelles dépasse le record belge d’absence de gouvernement

Paralysie politique, conséquences croissantes et citoyens en quête de solutions avant 2026

Après 542 jours sans gouvernement, la Région de Bruxelles a dépassé le précédent record belge établi en 2011, lorsque le pays était resté 541 jours sans gouvernement fédéral. Depuis les dernières élections, les partis peinent toujours à sortir du profond blocage politique, invoquant des désaccords persistants dans les discussions de coalition.

Tandis que les partis continuent à se rejeter la responsabilité, de nombreux habitants expriment lassitude et inquiétude, notamment face au risque d’un shutdown régional au printemps 2026 en raison d’un financement insuffisant. Certains réclament un retour aux urnes, tandis que le groupe d’action Respect Brussels s’est à nouveau mobilisé, organisant une manifestation réunissant environ 500 participants devant le Parlement bruxellois.
« Les gens ne ressentaient pas toujours l’impact sur leur quotidien, mais cela commence à changer », ont déclaré les organisateurs. « Nous voulons dire stop à l’immobilisme, à la négligence et au mépris pour notre ville. Bruxelles mérite mieux ».

Contrairement aux vastes mobilisations de la crise fédérale de 2011, cette nouvelle action a jusqu’à présent eu peu de résultats, même si les effets de l’absence de gouvernement sont déjà bien visibles : de nombreuses associations ont perdu leurs subsides, des investissements sont reportés, des projets sont bloqués, des nominations politiques impossibles à réaliser, et des chantiers majeurs comme la ligne de métro 3 ou le musée Kanal sont plongés dans l’incertitude.

Nicolas Hemeleers, de Respect Brussels, souligne que beaucoup de Bruxellois sont passés à une forme de résignation. « Si l’on regarde de plus près, les conséquences sont claires : routes non rénovées, bâtiments non restaurés, problèmes de sécurité. Cela touche tout le monde ».
Lors de la manifestation, des intervenants du secteur culturel et social ont mis en garde contre le désastre imminent si aucun gouvernement n’est formé, rappelant l’impact déjà perceptible sur les transports publics, la protection sociale, les arts et la culture.

Le professeur, économiste et philosophe Philippe Van Parijs a rappelé l’urgence : « Un gouvernement doit être formé de toute urgence pour des raisons budgétaires. Cela ne sera pas agréable, mais les décisions doivent être prises maintenant, sinon ce sera pire. Le véritable problème est un manque de confiance mutuelle. Les politiciens doivent faire des compromis ».

Dans ce climat, un nouveau collectif a vu le jour : 541 WeAreBrussels. Celui-ci demande non seulement une formation rapide d’un gouvernement, mais veut également accompagner le processus via un comité d’experts et une Convention citoyenne. Des représentants du monde associatif, universitaire et économique soutiennent l’initiative.

Parmi les initiateurs figurent l’écrivain David Van Reybrouck et le professeur Van Parijs, qui exposent trois étapes dans une lettre ouverte. À court terme, ils demandent aux dirigeants politiques de conclure un accord de coalition et un cadre budgétaire, même imparfait, pour maintenir les services essentiels et protéger les plus vulnérables. Si aucun accord n’est trouvé, le collectif proposera des alternatives crédibles issues de la société elle-même, afin de relancer les négociations.

À long terme, l’objectif est d’organiser une Convention citoyenne, inspirée du modèle du G1000 de 2011, où mille citoyens avaient formulé des propositions en pleine crise fédérale.
« Ce qui rend ce collectif particulier, c’est qu’il réunit des acteurs de secteurs très différents », explique Fatima Zibouh. Plus de 190 signataires soutiennent l’initiative, parmi lesquels les recteurs Jan Danckaert (VUB) et Annemie Schaus (ULB), ainsi que plusieurs figures du monde culturel : Michaël De Cock (KVS), Marion Alecian (Arau), Dirk Snauwaert (Wiels), Olivier De Brauwere (Brussels Beer Project) et Lisa De Visscher, architecte en chef de Bruxelles.