Την Πέμπτη 19 Οκτωβρίου και για τρεις παραστάσεις είχαμε την ευκαιρία να παρακολουθήσουμε δύο θεατρικούς μονολόγους από την ομάδα του Ελληνικού Θεατρικού Εργαστηρίου. Οι δύο μονόλογοι « Η Αντριάνα » του Θανάση Παπαγεωργίου και «…και Ιουλιέττα » του Άκη Δήμου ανέβηκαν σε σκηνοθεσία Τάσου Νυχά με την Λίτα Καλογεροπούλου και την Αγγελική Καλλιάνου να ενσαρκώνουν αντίστοιχα τις δύο θεατρικές ηρωίδες.
Έχουν δύναμη οι θεατρικοί μονόλογοι. Δίνουν την ευκαιρία σε έναν ηθοποιό να αποδώσει τα μέγιστα στη σκηνή συνειδητοποιώντας πως επιλέγοντας αυτή τη διαδικασία ο δείκτης δυσκολίας αλλάζει σε σχέση με τις ερμηνείες στα πολυπρόσωπα έργα. Η έκθεση είναι πολύ μεγαλύτερη, το ρίσκο της κριτικής πιο εύκολο. Με αυτές τις σκέψεις αξίζουν συγχαρητήρια στις δύο ηθοποιούς, οι οποίες για πρώτη φορά έδωσαν ένα δυνατό στοίχημα και το κέρδισαν. Ένα μεγάλο μπράβο και στον Τάσο Νυχά που εγκαινίασε για πρώτη φορά το ιδιαίτερο αυτό θεατρικό είδος με την ομάδα του Εργαστηρίου.
Αγγελική Καλλιάνου και Τάσος Νυχάς
Οι θεατρικοί μονόλογοι έχουν την μικρή τους ιστορία στα θεατρικά δρώμενα της ελληνικής κοινότητας, είτε αυτοί παίχτηκαν από επαγγελματίες ηθοποιούς είτε από ερασιτέχνες. Αξιομνημόνευτος ένας από τους πρώτους που είδαμε στις Βρυξέλλες, ο μονόλογος με την εξαιρετική ερμηνεία του Νίκου Σταμογιάννη στον « Ορέστη » του Γιάννη Ρίτσου, σε σκηνοθεσία του Γιάννη Κατσάνου, πίσω στο 2010, στο Ελεύθερο Πανεπιστήμιο Βρυξελλών (ULB).
Τα τελευταία χρόνια, για διαφορετικούς λόγους, οι μονόλογοι, προσιτοί σε παραγωγή και « φορητότητα », μας έχουν χαρίσει ωραίες στιγμές, είτε από ηθοποιούς που έχουν έρθει από Ελλάδα όπως η Μάνια Παπαδημητρίου με τον “Monologue” της Σιμόν Ντε Μπωβουάρ, η Αλεξάνδρα Παλαιολόγου με το « Επάγγελμα Πόρνη » της Λιλής Ζωγράφου, ο Γεράσιμος Σκιαδαρέσης με το «ΕΚΤΟΣ ΥΛΗΣ » του Κώστα Λεϊμονή ή και τελευταία την πολύ καλή Εβελίνα Αραπίδου στο “Women of Passion, Women of Greece” της Ευγενίας Αρσένη. Δεν παραλείπω μία από τις καλύτερες φετινές παραστάσεις, τις « 7 Λογικές Απαντήσεις » του Λεωνίδα Προυσαλίδη, σε σκηνοθεσία Πάνου Γουργιώτη από το Ελληνικό Θέατρο Βελγίου, ένα σύμπλεγμα μονολόγων το οποίο μας άφησε εξαιρετικές ερμηνείες.
Στους επόμενους μήνες θα δούμε τέσσερις ίσως και πέντε ακόμα μονολόγους με διαφορετικές αφορμές: με την ευκαιρία των 25 ετών του Ελληνικού Θεάτρου Βελγίου, θα παρουσιαστούν κατά το διήμερο (9-10 Δεκεμβρίου) οι μονόλογοι του Ι. Καμπανέλλη « Ο Επικήδειος » και το « Γράμμα στον Ορέστη », ενώ μονόλογος ετοιμάζεται ήδη για την αρχή της νέας χρονιάς για την ηθοποιό Εύη Στοΐδου σε σκηνοθεσία Πάνου Γουργιώτη και παραγωγή της Clique Art. Τέλος με την ευκαιρία του εορτασμού της Παγκόσμιας Ημέρας Θεάτρου αναμένεται να δούμε άλλους δύο θεατρικούς μονολόγους (μικρότερης διάρκειας) στα τέλη του Μάρτη: έναν από την Nota Theatrale με την ηθοποιό Γιώτα Τσελέπη σε σκηνοθεσία Βούλας Καγιάσα, ενώ απ΄ότι μαθαίνουμε την ημέρα εκείνη τουλάχιστον μία ακόμα ομάδα θα επιλέξει να παρουσιάσει θεατρικό μονόλογο πιστοποιώντας πως το θεατρικό αυτό είδος θα κυριαρχήσει σε αυτή τη νέα σεζόν.
Λίτα Καλογεροπούλου
Λίτα versus Αντριάνα
Το Newsville.be παρακολούθησε την πρόβα της Δευτέρας 16 Οκτωβρίου στο Joli Bois, την πρώτη στην ουσία στο θέατρο και οι εντυπώσεις μας από την ερμηνευτική ετοιμότητα των δύο ηθοποιών ήταν περισσότερο από θετικές.
Η επιλογή της Λίτας Καλογεροπούλου για τον απαιτητικό ρόλο της Αντριάνας ήταν κάτι παραπάνω από κατάλληλη. Μέσα σε ένα σκηνικό προσωπικής πάλης, στην Ελλάδα της κρίσης, η Αντριάνα δουλεύει για να επιβιώσει σιδερώνοντας ακατάπαυστα. Την ίδια στιγμή τα 17 τηλεφωνήματα που δέχεται κατά τη διάρκεια του έργου βάζουν σταδιακά τον θεατή στην προσωπική ζωή της ηρωίδας: τα πιστεύω, οι πεποιθήσεις αλλά και οι αδυναμίες της θα έρθουν αντιμέτωπα – σε στιγμές οικογενειακής κρίσης – με τα κεντρικά πρόσωπα της ζωής της, τον γαμπρό, την φίλη, την αδερφή.
Η Λίτα Καλογεροπούλου με την ομολογουμένως καλύτερη της εμφάνιση επί σκηνής μας μετέφερε ωμά, αγχωτικά, χωρίς φίλτρα, την ένταση, την στεναχώρια, τον θυμό, την εσωτερική πάλη αλλά και το πείσμα της Αντριάνας, συχνά χωρίς την βοήθεια του κείμενου του Θανάση Παπαγεωργίου. Τα συναισθήματα ανακυκλώνονται άτακτα και την ίδια στιγμή δυναμώνουν κλιμακωτά στα 70 περίπου λεπτά του ακατάπαυστου αυτού μονολόγου.
Η υποκριτική δυνατότητα της Λίτας Καλογεροπούλου στον απαιτητικό αυτό ρόλο χειροκροτήθηκε άξια από το θεατρόφιλο κοινό, βάζοντας πλέον στον εαυτό της ψηλά τον θεατρικό πήχη.
Αγγελική Καλλιάνου
Φαντάσου μια Αγγελική δρομέα σ’ έναν δρόμο αντοχής. Στην τελική της ευθεία.*
Η Αγγελική Καλλιάνου αποτελεί ένα πολύ ξεχωριστό πρόσωπο στα ομογενειακά θεατρικά δρώμενα. Δεν είναι τυχαίο που μπήκε στο θέατρο. Δεν είναι τυχαίο το ότι έχει παίξει σε περισσότερα θεατρικά έργα από όποιον άλλον ερασιτέχνη ηθοποιό. Δεν είναι επίσης τυχαίο το ότι ο Τάσος Νυχάς της εμπιστεύτηκε το πιο απαιτητικό κείμενο που έχουμε δει σε θεατρική παράσταση στις Βρυξέλλες. Είχα την τύχη το καλοκαίρι που μας πέρασε να της « κρατήσω » για λίγο το κείμενο και εκεί κατάλαβα πως αυτό που πήγαινε να επιχειρήσει η Αγγελική θα ήταν το να βάλει το κερασάκι σε μία τούρτα που αφορά στην προσωπική της ενασχόληση με το θέατρο. Να πω την αλήθεια το ποιητικό κείμενο δεν είναι αυτό που θα με συγκινήσει στο θέατρο. Αν μου έδινες να διαλέξω μεταξύ του πρώτου μονολόγου και του δεύτερου, ναι, η ωμή γλώσσα της Αντριάνας (με τις υπερβολές της συχνά-πυκνά) θα μου ήταν πιο οικεία. Παρ΄όλα αυτά όταν τέλειωσε η πρόβα της Αγγελικής, την Δευτέρα, πριν τις παραστάσεις, κατάλαβα πως είχε πετύχει με τον καλύτερο τρόπο το προσωπικό της στοίχημα: από την μία να βγάλει ασπροπρόσωπο σκηνοθέτη και συγγραφέα και από την άλλη να αποδεχτεί πως πλέον « το κατάφερε και αυτό ».
Ο συγγραφέας Άκης Δήμου πρωτοεμφανίστηκε στα ελληνικά θεατρικά πράγματα με τον μονόλογο «…και Ιουλιέττα» το 1995 και όπως αναφέρεται στο δελτίο τύπου : « Στην εκδοχή του Άκη Δήμου βρίσκουμε την Ιουλιέττα μόνη στο σπίτι της. Δεν υπάρχει Ρωμαίος, δεν υπάρχει κανείς. Τη βλέπουμε να μιλά σε έναν φανταστικό επισκέπτη για τη ζωή της, τον έρωτα, τη γυναικεία φύση. Μια Ιουλιέττα κουλουριασμένη, ακίνητη, ξεχασμένη – απομεινάρι της πιο ένδοξης ερωτικής ιστορίας που γράφτηκε ποτέ – θυμάται, στοχάζεται και προβλέπει, προειδοποιεί και αποκαλύπτει, μετέχοντας ακούσια σε μια μυσταγωγία της ανθρώπινης ύπαρξης».
Όπως και στον πρώτο μονόλογο που παρακολουθήσαμε έτσι και στον «…και Ιουλιέττα » τα συναισθήματα της ηρωίδας εναλλάσσονται συνεχώς: Ο έρωτας θα περάσει μέσα από το πρίσμα της μνήμης και θα βγάλει νοσταλγία, βάρος, αυτοκριτική, πικρία, χαραμάδες χαρούμενης έντασης – δίχως όμως πάθος – αφού και οι ουλές πλέον έχουν σχεδόν κλείσει στο πέρασμα του χρόνου. Η επιτυχημένη ερμηνεία της Αγγελικής Καλλιάνου βασίστηκε σε μία σκηνοθετική επιλογή με έντονη εκφραστική κίνηση και ακόμα πιο χαρακτηριστική μιμητική δράση επί σκηνής. Άκουσα αρκετές κριτικές πάνω σε αυτό το τελευταίο σημείο. Με τη σειρά μου θα προτιμήσω να επιμείνω πως η Αγγελική αυτό που καλέστηκε να κάνει το έκανε πάρα πολύ καλά. Αφαιρώντας την ενδυματολογική επιλογή και το δύστροπο ποιητικό κείμενο, ένας από τους συμμάχους που είχε η ηθοποιός επί σκηνής ήταν το προσεγμένα λιτό σκηνικό που ξεχώριζε – και την ίδια στιγμή έμπλεκε – το παιχνίδι της αφήγησης σε δύο κόσμους: αυτόν της βαριάς πολυθρόνας με την εσωστρέφεια και τις ανασφαλείς ερωταπαντήσεις και αυτόν των μαξιλαριών, της αναπόλησης και της αναπαράστασης των γεγονότων.
Αντί επιλόγου
Φαίνεται πως για το επόμενο διάστημα οι θεατρικοί μονόλογοι θα χαρακτηρίσουν τα ομογενειακά θεατρικά δρώμενα. Η δυναμική αρχή έγινε με το Θεατρικό Εργαστήρι, την Λίτα και την Αγγελική οι οποίες κάνανε πραγματικά μία αξιοθαύμαστη προσπάθεια.
Σε κάθε μία ξεχωριστά να δώσουμε την ευχή το επόμενο έργο να είναι μία προσωπική και θεατρική πρόκληση ακόμα μεγαλύτερη από αυτή που χειροκροτήσαμε στο Joli Bois.
*Πείραξα λίγο το πρωτότυπο κείμενο του Άκη Δήμου, το οποίο εμπεριέχεται στο πρόγραμμα της πρεμιέρας της παράστασης, πίσω στον Νοέμβριο του 1995: « Φαντάσου μια Ιουλιέττα δρομέα σ’ έναν δρόμο αντοχής. Στην τελική της ευθεία ».
Λίτα Καλογεροπούλου
Photo: Newsville.be