Νέοι περιορισμοί από το 2027
Από την 1η Ιανουαρίου 2027, το Βέλγιο θα απαγορεύσει το κάπνισμα και το άτμισμα σε δημόσιες ταράτσες και σε ειδικά διαμορφωμένους χώρους καπνιστών, όπως αυτοί που υπάρχουν σε αεροδρόμια, καταστήματα εστίασης ή κλαμπ πούρων και shisha bar. Η απαγόρευση, που επιβεβαιώθηκε από την ομοσπονδιακή κυβέρνηση στις 12 Σεπτεμβρίου, αποτελεί ακόμη ένα βήμα στη μακροπρόθεσμη στρατηγική της χώρας κατά του καπνίσματος.
Η έναρξη εφαρμογής του μέτρου μετατέθηκε από το 2026 στο 2027, προκειμένου να δοθεί χρόνος προσαρμογής στην εστίαση και στους επαγγελματικούς χώρους που επηρεάζονται.
Στόχος: προστασία της δημόσιας υγείας
Ο υπουργός Υγείας, Frank Vandenbroucke, τόνισε ότι η απόφαση στοχεύει στην προστασία παιδιών και ενηλίκων από την ακούσια έκθεση σε καπνό και ατμό ηλεκτρονικού τσιγάρου.
«Η υγεία των πολιτών και η δημιουργία ενός υγιούς περιβάλλοντος είναι η προτεραιότητά μας», ανέφερε χαρακτηριστικά.
Τα καταστήματα θα είναι υποχρεωμένα να τοποθετούν εμφανείς πινακίδες, να αποτρέπουν ενεργά το κάπνισμα και να απομακρύνουν αντικείμενα που το ενθαρρύνουν, όπως τασάκια. Η μη συμμόρφωση θα συνεπάγεται πρόστιμα και κυρώσεις.
Τάσεις στη χρήση καπνού και ατμίσματος
Σύμφωνα με την τελευταία έρευνα υγείας του Sciensano, το 17,6% του βελγικού πληθυσμού καπνίζει σήμερα, έναντι 19,4% το 2018. Ωστόσο, το άτμισμα κερδίζει έδαφος, κυρίως στους νέους: το 21,7% του πληθυσμού έχει δοκιμάσει ηλεκτρονικό τσιγάρο τουλάχιστον μία φορά την τελευταία διετία.
Η αυξανόμενη χρήση e-cigarette προκαλεί ανησυχία στις αρχές, ιδιαίτερα λόγω των αρωματισμένων προϊόντων που προσελκύουν νεανικές ηλικίες.
Μέρος μιας ευρύτερης στρατηγικής
Η απαγόρευση αποτελεί συνέχεια του αντικαπνιστικού σχεδίου που υιοθετήθηκε το 2022. Ήδη:
Από το 2024 απαγορεύτηκαν τα αυτόματα μηχανήματα πώλησης τσιγάρων.
Από το 2025 θα απαγορεύεται η πώληση καπνού σε μπαρ, καφέ και φεστιβάλ.
Από το 2028 ο καπνός θα εξαφανιστεί πλήρως από τα σούπερ μάρκετ.
Επιπλέον, το 2025 θα τεθούν εκτός καπνίσματος πάρκα ψυχαγωγίας, παιδικές χαρές, αθλητικοί χώροι και ζωολογικοί κήποι, ενώ οι καπνιστές θα πρέπει να βρίσκονται σε απόσταση τουλάχιστον 10 μέτρων από σχολεία, νοσοκομεία και βιβλιοθήκες.
Οικονομικό κόστος και φορολογία
Η κυβέρνηση έχει αυξήσει σημαντικά τους φόρους στον καπνό: από το 2020 έως το 2024 η τιμή ενός πακέτου τσιγάρων αυξήθηκε σχεδόν κατά 60%, ενώ ο καπνός για στριφτά κατά 90%. Ανάλογες αυξήσεις έχουν επιβληθεί και στα ηλεκτρονικά τσιγάρα.
Στόχος είναι η μείωση της καθημερινής χρήσης καπνού στο 10% του πληθυσμού έως το 2028 και μόλις στο 5% έως το 2040.
Αντιδράσεις και προκλήσεις
Η επέκταση της απαγόρευσης σε ταράτσες προκάλεσε αντιδράσεις στον χώρο της εστίασης, με τους επαγγελματίες να υποστηρίζουν ότι τα εξωτερικά σημεία καπνίσματος προσφέρουν μια λύση συμβιβασμού.
Ωστόσο, οι υγειονομικές αρχές και οργανώσεις κατά του καπνίσματος χαιρέτισαν την απόφαση, επισημαίνοντας ότι ο καπνός δεν γνωρίζει «όρια» και ότι οι ταράτσες εκθέτουν εξίσου σε κίνδυνο.
Στην ευρωπαϊκή πρωτοπορία
Το Βέλγιο ακολουθεί την κατεύθυνση άλλων χωρών της Ε.Ε., όπως η Ολλανδία, η Ισπανία και η Γαλλία, που έχουν υιοθετήσει παρόμοιες πολιτικές. Ο συνδυασμός υψηλών τιμών, λιγότερων σημείων πώλησης και αυστηρών περιορισμών καθιστά τη βελγική στρατηγική από τις πιο ολοκληρωμένες στην Ευρώπη.
Αν το σχέδιο πετύχει, η χώρα θα προσεγγίσει τον στόχο μιας «γενιάς χωρίς τσιγάρο», συμβάλλοντας παράλληλα στη συλλογική στρατηγική της Ε.Ε. για τη δημόσια υγεία.