Το Βέλγιο έχει γίνει κατά διαστήματα το πεδίο διαφόρων περιστατικών που συγκλόνισαν όχι μόνο την τοπική κοινωνία, αλλά ολόκληρο τον κόσμο. Συμβάντα με διεθνή απήχηση, τα οποία είχαν ως αποτέλεσμα να στραφεί το ενδιαφέρον στην μικρή αυτή πολυπολιτισμική χώρα της Ευρώπης, και καθένα από αυτά να συμβάλλει -με τον τρόπο του- στην αλλαγή πολιτικών, νομοθεσιών, θεσμών.
Ας τα δούμε συνοπτικά και με χρονολογική σειρά:
Η τραγωδία στο ορυχείο Bois du Cazier στο Marcinelle (1956)
Η προσέλκυση ξένων εργατών δεν ήταν απλώς λύση ανάγκης για το Βέλγιο, τα μεταπολεμικά χρόνια, αλλά στρατηγική επιλογή του βελγικού κράτους και της βιομηχανίας, με στόχο τη συντήρηση του ανθρακωρυχικού τομέα, την ενεργειακή αυτάρκεια και την οικονομική ανάπτυξη σε μια περίοδο ανοικοδόμησης. Ωστόσο, οι μετανάστες εργάζονταν συχνά σε ανθυγιεινές και επικίνδυνες συνθήκες. Με αποκορύφωμα την τραγωδία του Marcinelle, στις 8 Αυγούστου του 1956, όπου κόστισε τη ζωή σε 262 εργάτες (κυρίως Ιταλούς, αλλά και Έλληνες, Τούρκους και Βέλγους) που σκοτώθηκαν από πυρκαγιά που ξέσπασε στο ορυχείο, από ένα ασανσέρ που όντας λανθασμένα φορτωμένο, προκάλεσε θραύση καλωδίων και ακολούθως ηλεκτρική εκκένωση που με τη σειρά της προκάλεσε πυρκαγιά και πυκνό καπνό.
Μετά την τραγωδία, η Ιταλία διέκοψε αμέσως την σύμβαση για αποστολή εργατικού δυναμικού στο Βέλγιο, ενώ έγινε έρευνα για τις συνθήκες εργασίας στα ορυχεία ενώ αποτέλεσε και το γεγονός που εκκίνησαν τις διαδικασίες για την βελτίωση της ασφάλειας και των δικαιωμάτων των εργαζομένων.
Πλέον, το ορυχείο έχει μετατραπεί σε Μουσείο Μνήμης, ενώ κάθε 8η Αυγούστου τελείται τελετή μνήμης για τα θύματα, με συμμετοχή εκπροσώπων μεταναστευτικών κοινοτήτων και πολιτικών.
Οι Δολοφόνοι της Βραβάνδης (1982-1985)
Οι Δολοφόνοι της Βραβάνδης (tueurs du Brabant στα γαλλικά ή «Nijvel Gang» στα ολλανδικά) ήταν μια άγνωστη, αδίστακτη ένοπλη ομάδα που έδρασε στο Βέλγιο από το 1982 έως το 1985, πραγματοποιώντας μαζικές, βίαιες επιθέσεις, κυρίως σε σούπερ μάρκετ, καταστήματα και αστυνομικά τμήματα, με πρωτοφανή αγριότητα και υψηλό αριθμό θυμάτων.
H συμμορία έδρασε στο Βέλγιο συγκεκριμένα μεταξύ 1982 και 1985 και ήταν υπεύθυνη για τη δολοφονία 28 ανθρώπων και ακόμα 22 τραυματιών. Παρά τις διάφορες προσαγωγές και συλλήψεις όλα αυτά τα χρόνια, κανένα από τα μέλη της συμμορίας δεν έχει συλληφθεί ή ταυτοποιηθεί, καθιστώντας έτσι την υπόθεση μια από τις σημαντικότερες άλυτες αστυνομικές υποθέσεις του Βελγίου. Υπόθεση, που ακριβώς λόγω των ελλιπών χειροπιαστών στοιχείων, έχει οδηγήσει και σε ουκ ολίγες θεωρίες συνομωσίας.
Η πιο αιματηρή επιδρομή της συμμορίας ήταν και η τελευταία της (χρονικά), στις 9 Νοεμβρίου του 1985 και έλαβε χώρα σε ένα σούπερ μάρκετ Delhaize, στην Parklaan του Aalst. Το σημείο βρισκόταν εκτός της περιοχής στην οποία δρούσε συνήθως η συμμορία. Έφτασαν περίπου στις 19.30, ενώ μια ένοπλη περίπολος που έλεγχε το σούπερ μάρκετ ήταν ακόμη παρούσα. Μια τετραμελής οικογένεια που εκείνη τη στιγμή έφευγε από το κατάστημα, συνάντησε τους δράστες στο πάρκινγκ, με τους δύο γονείς και την μια κόρη να πυροβολούνται επιτόπου, χωρίς κανένα κίνητρο. Το αγόρι που επέζησε έτρεξε πίσω στο κατάστημα, όπου το εντόπισαν και το πυροβόλησαν εξ επαφής- τραυματίστηκε πολύ άσχημα στο ισχίο. Η λεία από το σουπερμάρκετ ήταν λιγότερα από 25.000 δολάρια και ο τραγικός απολογισμός ήταν οκτώ άνθρωποι (ανάμεσά τους ένα παιδί 9 ετών) και αρκετοί τραυματίες.
Οι ληστές δεν έφυγαν αμέσως από το σημείο, αφού επέστρεψαν στο σταθμευμένο όχημα διαφυγής τους. Το περιπολικό της βελγικής Rijkswacht/χωροφυλακής οπισθοχώρησε κρατώντας κάποια απόσταση όταν άρχισαν οι πυροβολισμοί- η δημοτική αστυνομία έφτασε, αν και πολλά από τα αυτοκίνητά της είχαν αρνηθεί να ξεκινήσουν, αλλά παρέμεινε σε μια έξοδο του πάρκινγκ που βρισκόταν πολύ μακριά από τη συμμορία. Τα οχήματα της χωροφυλακής παρέμειναν στη θέση τους, μετά την διαφυγή των δολοφόνων και μόνο ένα βαν της αστυνομίας καταδίωξε τη συμμορία, αλλά μόλις για μερικά χιλιόμετρα.
Η τραγωδία του Χέιζελ (1985)
Η Τραγωδία του Χέιζελ ήταν μια από τις χειρότερες ποδοσφαιρικές τραγωδίες. Συνέβη στις 29 Μαΐου του 1985 στο στάδιο Χέιζελ στις Βρυξέλλες, όπου η Λίβερπουλ και η Γιουβέντους θα αγωνίζονταν σε έναν από τους πλέον ενδιαφέροντες τελικούς για το Κύπελλο Πρωταθλητριών Ομάδων Ευρώπης στο ποδόσφαιρο.
Μόλις μία ώρα πριν από την προγραμματισμένη έναρξη του αγώνα, οι οπαδοί της αγγλικής ομάδας παραβίασαν ένα κιγκλίδωμα που τους χώριζε από τους φιλάθλους της Γιουβέντους, οι οποίοι οπισθοχώρησαν προς έναν τοίχο. Όσοι βρίσκονταν κοντά στον τοίχο συνεθλίβησαν από την πίεση χιλιάδων κόσμου. Ο τοίχος τελικά κατέρρευσε, ενώ πολλά άτομα αναρριχήθηκαν από πάνω με ασφάλεια. Πολλοί άλλοι, ωστόσο, έχασαν τη ζωή τους ή τραυματίστηκαν σοβαρά, γράφοντας μια από τις πιο μαύρες σελίδες στην ιστορία του ποδοσφαίρου, καθώς 39 άνθρωποι έχασαν την ζωή τους (οι 32 ήταν Ιταλοί) και πάνω από 600 τραυματίστηκαν. Το παιχνίδι τελικά διεξήχθη, παρά την καταστροφή, προκειμένου να αποφευχθεί περαιτέρω βία.
Το γεγονός ότι υπαίτιοι της τραγωδίας υπήρξαν οι οπαδοί της αγγλικής ομάδας, οδήγησε την UEFA, σε συνεννόηση με την αγγλική ομοσπονδία στην απόφαση να αποκλείσει για 5 χρόνια όλους τους αγγλικούς συλλόγους από τις διοργανώσεις των ευρωπαϊκών κυπέλλων, με εξαίρεση τη Λίβερπουλ, η οποία αποκλείστηκε για 6 χρόνια.
Το στάδιο Χέιζελ στη συνέχεια ανακατασκευάστηκε, έγιναν βελτιωτικά έργα που προσέδωσαν τη μέγιστη δυνατή ασφάλεια, ενώ άλλαξε και η ονομασία του, όντας πλέον γνωστό ως Stade Roi Baudouin.
Υπόθεση Marc Dutroux (1996)
Η υπόθεση του παιδοβιαστή Dutroux που συγκλόνισε όλο τον κόσμο. Ο Marc Paul Alain Dutroux (6 Νοεμβρίου 1956) είναι Βέλγος καταδικασμένος κατά συρροή δολοφόνος, κατά συρροή βιαστής και παιδεραστής. Αρχικά καταδικάστηκε για την απαγωγή και το βιασμό πέντε νεαρών κοριτσιών το 1989, ο Dutroux ωστόσο αποφυλακίστηκε με αναστολή μετά από μόλις τρία χρόνια φυλάκισης. Συνελήφθη εκ νέου το 1996 ως ύποπτος για την απαγωγή, τα βασανιστήρια και τη σεξουαλική κακοποίηση έξι κοριτσιών ηλικίας μεταξύ 8 και 19 ετών, τέσσερα από τα οποία δολοφονήθηκαν. Η δίκη του Dutroux που έλαβε μεγάλη δημοσιότητα έληξε με την καταδίκη του για όλες τις κατηγορίες το 2004- στη συνέχεια καταδικάστηκε σε ισόβια κάθειρξη.
Στους συνεργούς του Dutroux περιλαμβάνονταν η σύζυγός του, Michelle Martin, ο Michel Lelièvre, ο Michel Nihoul και ο Bernard Weinstein. Η Martin καταδικάστηκε σε τριάντα χρόνια φυλάκισης, ενώ ο Lelièvre καταδικάστηκε σε είκοσι πέντε χρόνια. Ο Nihoul, «επιχειρηματίας των Βρυξελλών, ιδιοκτήτης παμπ και γνωστό πρόσωπο σε σεξουαλικά πάρτι», δικάστηκε αρχικά ως συνεργός στις απαγωγές, αλλά αθωώθηκε λόγω ανεπαρκών στοιχείων- αντ” αυτού καταδικάστηκε για συμμετοχή σε συμμορία που συμμετείχε στην εμπορία ανθρώπων και ναρκωτικών και καταδικάστηκε σε πέντε χρόνια φυλάκιση. Ο Weinstein δεν δικάστηκε ποτέ, καθώς δολοφονήθηκε από τον Dutroux πριν αναγνωριστεί ως συνεργός.
Το επιεικές αποτέλεσμα της πρώτης δίωξης του Dutroux, καθώς και οι ολιγωρίες της αστυνομίας κατά τη διερεύνηση των φόνων του, προκάλεσαν στο Βέλγιο ευρεία δυσαρέσκεια για το σύστημα ποινικής δικαιοσύνης της χώρας, με αποτέλεσμα την πλήρη αναδιοργάνωση των βελγικών υπηρεσιών επιβολής του νόμου. Στις 20 Οκτωβρίου του 1996 πραγματοποιήθηκε «Λευκή πορεία», με τη συμμετοχή 300.000 πολιτών, οι οποίοι διαμαρτυρήθηκαν για τον κακό χειρισμό της υπόθεσης.
Το σπίτι του Dutroux στην κοινότητα του Σαρλερουά – τόπος φυλάκισης και βασανισμού των νεαρών κοριτσιών – περιήλθε το 2009 στην κυριότητα του κράτους και το 2022 κατεδαφίστηκε, με έναν κήπο μνήμης να έχει δημιουργηθεί στη θέση του. Το ίδιο συνέβη και με ένα ακόμα ακίνητο που διατηρούσε ο παιδοβιαστής στο Jumet, ενώ ένα τρίτο, στην κοινότητα του Lobbes, επίσης έχει περάσει στα χέρια του δήμου από το 2009, με την προοπτική να γίνει τόπος μνήμης για τα θύματα.
Κατάρρευση σκηνής στο Pukkelpop Festival (2011)
Το μουσικό φεστιβάλ του Pukkelpop είναι ένα από τα πιο δημοφιλή στην Ευρώπη. Η διοργάνωση του 2011 ωστόσο, έμελλε να μείνει στην ιστορία για τους λάθος λόγους. Την πρώτη ημέρα του φεστιβάλ, μια σφοδρή καταιγίδα, με ισχυρούς ανέμους και καταρρακτώδη βροχή ξέσπασε, με αποτέλεσμα να ανατραπούν αρκετές σκηνές συναυλιών, να ξεριζωθούν δέντρα και να πέσουν πύργοι φωτισμού και video-wall.
Πέντε άνθρωποι σκοτώθηκαν και τουλάχιστον 140 τραυματίστηκαν. Μετά την καταιγίδα, οι υπεύθυνοι της εκδήλωσης ανακοίνωσαν ότι όλες οι μουσικές παραστάσεις για το υπόλοιπο της βραδιάς θα ακυρωθούν και ότι το φεστιβάλ θα αναβληθεί «μέχρι να κατανοήσουμε πλήρως την κατάσταση». Στις 19 Αυγούστου 2011, οι διοργανωτές αποφάσισαν να ακυρώσουν ολόκληρη την εκδήλωση.
Το πλησιέστερο ανεμόμετρο, στην πόλη Diepenbeek, κατέγραψε ριπές ανέμου άνω των 80 χλμ./ώρα, με αναφορές για μεγάλη χαλαζόπτωση και πιθανότητα ανεμοστρόβιλου. Ωστόσο, έρευνα που έγινε από ειδικούς μετά την εκδήλωση έδειξε ότι η πραγματική ταχύτητα του ανέμου στον χώρο του φεστιβάλ έφτασε τα 170 χλμ./ώρα.
Λόγω της διεθνούς εμβέλειας του φεστιβάλ (θυμίζουμε πως στην έκδοση του 2011 επρόκειτο να εμφανιστούν στη σκηνή καλλιτέχνες και συγκροτήματα όπως ο Eminem, οι Foo Fighters, οι Offspring και οι dEUS) το συμβάν είχε αντίκτυπο παντού, καθώς ήταν κι ένα από τα πρώτα τέτοια περιστατικά σε φεστιβάλ μεγάλης κλίμακας στην Ευρώπη, έχοντας ως αποτέλεσμα να γίνει αναθεώρηση των μέτρων ασφαλείας για υπαίθριες εκδηλώσεις στο Βέλγιο.
Τρομοκρατικές επιθέσεις στις Βρυξέλλες (2016)
Το πρωί της 22ας Μαρτίου 2016 πραγματοποιήθηκαν τρεις τρομοκρατικές επιθέσεις στις Βρυξέλλες: δύο βόμβες εξερράγησαν στο αεροδρόμιο των Βρυξελλών, στο Ζάβεντεμ, και μια τρίτη στο σταθμό του μετρό Maalbeek, στο κέντρο της πόλης. Από τις επιθέσεις έχασαν τη ζωή τους 32 άνθρωποι διαφόρων εθνικοτήτων και οι τρεις δράστες ενώ άλλοι 300 άνθρωποι τραυματίστηκαν. Την ευθύνη των επιθέσεων ανέλαβε το Ισλαμικό Κράτος. Οι δράστες των επιθέσεων ανήκαν σε μια ομάδα τρομοκρατών που είχε εμπλοκή και στις τρομοκρατικές επιθέσεις στο Παρίσι τον Νοέμβριο του 2015.
Τα περισσότερα από τα θύματα των επιθέσεων ήταν Βέλγοι. Οι υπόλοιποι νεκροί ήταν από διάφορες χώρες: από τις ΗΠΑ, την Ολλανδία, τη Σουηδία, την Ιταλία, την Πολωνία, το Περού, την Κίνα, τη Γαλλία, τη Λιβερία, το Μαρόκο και το Ηνωμένο Βασίλειο ενώ δύο είχαν διπλή υπηκοότητα. Ανάμεσα στους νεκρούς ήταν και ο πρώην Μόνιμος Αντιπρόσωπος του Βελγίου στα Ηνωμένα Έθνη και αργότερα Πρεσβευτής στα Ηνωμένα Έθνη, André Adam).
Αφού το Ισλαμικό Κράτος ανέλαβε την ευθύνη για τις επιθέσεις (αργότερα την ίδια ημέρα, τονίζοντας ότι το Βέλγιο είχε δεχθεί επίθεση ως «χώρα που συμμετέχει στον διεθνή συνασπισμό κατά του Ισλαμικού Κράτους»), πραγματοποιήθηκαν επιδρομές και έρευνες σε όλο το Βέλγιο, ενώ τα μέτρα ασφαλείας αυξήθηκαν σε ορισμένες χώρες ως αποτέλεσμα των επιθέσεων.
