Από την Ιβηρική χερσόνησο ως τις Βαλτικές χώρες, η Ευρώπη μπαίνει σε μια νέα εποχή σιδηροδρομικών μετακινήσεων. Πέντε δρομολόγια υψηλής ταχύτητας —δύο εκ των οποίων ολοκαίνουργια— πρόκειται να μειώσουν δραστικά τους χρόνους ταξιδιού και να ενώσουν πιο στενά τις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες.
Χάρη στις εκτεταμένες επενδύσεις και αναβαθμίσεις στο Διευρωπαϊκό Δίκτυο Μεταφορών (TEN-T), τα ταξίδια θα γίνουν αισθητά ταχύτερα: το δρομολόγιο Κοπεγχάγη–Βερολίνο θα πέσει από επτά σε μόλις τέσσερις ώρες, ενώ το Παρίσι–Ρώμη θα μειωθεί από σχεδόν έντεκα σε οκτώ ώρες και σαράντα πέντε λεπτά. Παράλληλα, το Βιέννη–Λιουμπλιάνα θα διαρκεί τέσσερις ώρες και μισή αντί για έξι, ενώ έως το 2035 αναμένεται και σημαντική μείωση στη διαδρομή Αθήνα–Σόφια, με στόχο τον υποδιπλασιασμό του χρόνου ταξιδιού.
Η πιο φιλόδοξη νέα διαδρομή είναι αυτή που θα συνδέει Λισαβόνα και Μαδρίτη, εντάσσοντας επιτέλους την Πορτογαλία και την Ισπανία στο ευρωπαϊκό δίκτυο σιδηροδρόμων υψηλής ταχύτητας. Με βάση τη συμφωνία που υπογράφηκε στα τέλη Οκτωβρίου 2025, η νέα σιδηροδρομική γραμμή θα αποτελέσει μια βιώσιμη εναλλακτική στα περίπου σαράντα καθημερινά αεροπορικά δρομολόγια ανάμεσα στις δύο πρωτεύουσες. Ως το 2030, το ταξίδι των 600 και πλέον χιλιομέτρων θα διαρκεί πέντε ώρες, και μόλις τρεις έως το 2034.
Στα βόρεια, η νέα Βαλτική γραμμή υψηλής ταχύτητας θα συνδέει Ταλίν, Ρίγα, Βίλνιους και Βαρσοβία σε επτά ώρες και σαράντα πέντε λεπτά, μεταμορφώνοντας πλήρως τις μετακινήσεις στην περιοχή.
Οι ευρωπαϊκές αρχές κάνουν λόγο για ένα «καλά λειτουργικό και ταχύτερο δίκτυο υψηλής ταχύτητας» έως το 2040, χάρη σε ένα ολοκληρωμένο σχέδιο δράσης που προβλέπει καλύτερη διαλειτουργικότητα, ενοποιημένη έκδοση εισιτηρίων, συντονισμένη χρηματοδότηση, αλλά και μέτρα για την κάλυψη των ελλείψεων σε τροχαίο υλικό μέσω αγοράς μεταχειρισμένων συρμών και ενίσχυσης του ανταγωνισμού.
Με αναβαθμισμένες αρμοδιότητες, ο Οργανισμός Σιδηροδρόμων της Ευρωπαϊκής Ένωσης θα μπορεί να απλουστεύει τους εθνικούς κανονισμούς και να εκδίδει άδειες και πιστοποιήσεις πιο αποτελεσματικά.
Όπως δήλωσε ο Επίτροπος Βιώσιμων Μεταφορών και Τουρισμού, Απόστολος Τζιτζικώστας, η ώθηση στα δίκτυα υψηλής ταχύτητας «δεν αφορά μόνο τη μείωση του χρόνου ταξιδιού, αλλά την ένωση των Ευρωπαίων, την ενίσχυση της οικονομίας και την πρωτοπορία της Ευρώπης στη μετάβαση προς βιώσιμες μεταφορές».
Μέρος αυτής της προσπάθειας είναι και το Σχέδιο Επενδύσεων για Βιώσιμες Μεταφορές (STIP), που εγκρίθηκε πρόσφατα και χαράζει στρατηγική πορεία για την ενεργειακή μετάβαση στους τομείς της αεροπορίας και της ναυτιλίας. Το STIP προβλέπει κινητοποίηση δισεκατομμυρίων ευρώ για επενδύσεις στα βιώσιμα αεροπορικά καύσιμα (SAF) και ενίσχυση συνεργασιών που θα στηρίξουν μια ευρωπαϊκή αγορά καινοτομίας και ανταγωνιστικότητας στον τομέα των πράσινων μεταφορών.
Une nouvelle ère pour les trains à grande vitesse en Europe
Cinq lignes appelées à transformer les voyages sur le continent
De la péninsule Ibérique aux pays Baltes, l’Europe entre dans une nouvelle phase de mobilité durable. Cinq lignes à grande vitesse — dont deux entièrement nouvelles — vont révolutionner les trajets ferroviaires et rapprocher les capitales européennes.
Grâce aux investissements massifs dans le Réseau transeuropéen de transport (RTE-T), les temps de parcours vont considérablement diminuer : le trajet Copenhague–Berlin passera de sept à quatre heures, Paris–Rome sera réduit à huit heures et quarante-cinq minutes au lieu de près de onze, tandis que Vienne–Ljubljana prendra désormais quatre heures et demie. À plus long terme, d’ici 2035, l’objectif est également de réduire de moitié la durée du trajet Athènes–Sofia.
Une avancée majeure sera la toute nouvelle ligne Lisbonne–Madrid, officialisée en octobre 2025, qui intégrera enfin le Portugal et l’Espagne au réseau européen à grande vitesse. Cette liaison rapide vise à remplacer les quarante vols quotidiens entre les deux capitales : d’ici 2030, le voyage de plus de 600 kilomètres prendra cinq heures, et seulement trois d’ici 2034.
Dans le Nord, la ligne baltique à grande vitesse reliera Tallinn, Riga, Vilnius et Varsovie en sept heures et quarante-cinq minutes, offrant une alternative compétitive à l’avion.
Les autorités européennes visent un réseau pleinement opérationnel d’ici 2040, soutenu par un plan d’action global : meilleure interopérabilité des infrastructures, billetterie intégrée, financement coordonné, développement d’un marché de matériel roulant d’occasion, et suppression des obstacles pour les nouveaux opérateurs.
Les pouvoirs renforcés de l’Agence de l’Union européenne pour les chemins de fer permettront de simplifier les règles nationales et d’accélérer la délivrance d’autorisations et de certifications.
Selon Apostolos Tzitzikostas, commissaire européen aux Transports durables et au Tourisme, cette stratégie «ne vise pas seulement à réduire les temps de trajet, mais à unir les Européens, à renforcer notre économie et à positionner l’Europe en tête de la transition mondiale vers un transport durable».
Cette dynamique s’inscrit également dans le cadre du Plan d’investissement pour les transports durables (STIP), récemment adopté. Ce plan stratégique trace la voie vers une transition énergétique accélérée dans l’aviation et la navigation, en mobilisant des milliards d’euros pour les carburants d’aviation durables (SAF) et en renforçant les partenariats entre producteurs et acheteurs afin de bâtir un marché européen fondé sur l’innovation et la compétitivité.