Από την 1η Ιουλίου 2025, επιβάλλεται νέος φόρος σε όσους αποβιβάζονται από κρουαζιερόπλοια στη Σαντορίνη και τη Μύκονο, σε μια προσπάθεια να περιοριστεί ο υπερτουρισμός και να ενισχυθούν οι τοπικές υποδομές.
Η αύξηση της ζήτησης —ιδιαίτερα μετά την πρόσφατη ανακήρυξη της Σαντορίνης από το National Geographic Traveller ως ένα από τα 25 κορυφαία νησιά για εξερεύνηση με κρουαζιέρα το 2025— ώθησε τις ελληνικές αρχές να λάβουν πιο δραστικά μέτρα. Το νέο τέλος, ύψους 20 ευρώ ανά επιβάτη, εφαρμόζεται κατά την αποβίβαση από την 1η Ιουλίου έως και τις 30 Σεπτεμβρίου, δηλαδή κατά την περίοδο αιχμής.
Κλιμακωτή εφαρμογή και σε άλλες περιόδους και λιμάνια
Η επιβάρυνση δεν περιορίζεται μόνο στο καλοκαίρι. Από 1 Οκτωβρίου έως 31 Οκτωβρίου, το τέλος μειώνεται στα 12 ευρώ, ενώ από 1 Νοεμβρίου έως 31 Μαρτίου, στα 4 ευρώ. Παρόμοιο τέλος θα εφαρμοστεί και σε άλλα ελληνικά λιμάνια, αλλά με πιο ήπια τιμολόγηση: 5 ευρώ στην υψηλή σεζόν, 3 ευρώ στη μέση και 1 ευρώ στην εκτός περιόδου.
Στόχος είναι η ισορροπία ανάμεσα στην τουριστική ανάπτυξη και τη φέρουσα ικανότητα των περιοχών, χωρίς να αποκλειστεί οριστικά η κρουαζιερoπλοιακή δραστηριότητα.
Η πίεση των αριθμών και το “καμπανάκι” για τις Κυκλάδες
Σύμφωνα με στοιχεία του INSETE για το 2024, η Ελλάδα υποδέχθηκε 7,9 εκατ. επιβάτες κρουαζιέρας (+13% σε σχέση με το 2023), ενώ τα κρουαζιερόπλοια που προσέγγισαν ελληνικά λιμάνια ανήλθαν στα 5.490 (+5%).
Η Σαντορίνη σημείωσε 1,34 εκατ. αποβιβάσεις επιβατών (+4%) και η Μύκονος 1,29 εκατ. (+8,4%). Ενδεικτικά, ο μόνιμος πληθυσμός της Μυκόνου είναι περίπου 12.000 και της Σαντορίνης 15.000 — νούμερα που αποκαλύπτουν την ασφυκτική πίεση στις μικρές αυτές νησιωτικές κοινωνίες.
Αντιμετώπιση με επένδυση στη βιωσιμότητα
Τα έσοδα από το νέο τέλος —εκτιμώνται έως και 50 εκατ. ευρώ ετησίως— θα επανεπενδυθούν σε αναβάθμιση λιμενικών υποδομών, διαχείριση απορριμμάτων και έργα βιώσιμου τουρισμού.
Η Ελένη Σκαρβέλη, διευθύντρια του ΕΟΤ στο Ηνωμένο Βασίλειο, ανέφερε στη The Independent ότι ο φόρος «εισάγεται για να στηρίξει τις υποδομές των πιο επισκέψιμων ελληνικών νησιών και να διασφαλιστεί ότι οι τοπικές κοινότητες επωφελούνται πιο άμεσα από τον τουρισμό».
Ο υπερτουρισμός ως ευρωπαϊκή πρόκληση
Η Ελλάδα δεν είναι η μόνη χώρα που πλήττεται από τον υπερτουρισμό λόγω κρουαζιερών. Παρόμοια φαινόμενα αντιμετωπίζουν η Ιταλία, η Ισπανία, η Γαλλία και η Κροατία. Ο πρώην δήμαρχος της Σαντορίνης, Νίκος Ζώρζος, είχε δηλώσει χαρακτηριστικά: «Έχουμε χρέος να προστατεύσουμε αυτό τον τόπο από την αλλοίωση της ταυτότητάς του».
Παρόλα αυτά, η Ελλάδα δεν γυρνά την πλάτη στην κρουαζιερόπλοια. Το 2023, ο συγκεκριμένος τομέας απέφερε 2 δισ. ευρώ στην ελληνική οικονομία και στήριξε 22.600 θέσεις εργασίας, με τους τουρίστες των κρουαζιέρων να αποτελούν περίπου το 20% των συνολικών επισκεπτών.
Το μεγάλο στοίχημα: τουρισμός με σεβασμό στα όρια
Ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης έχει ήδη ανακοινώσει πιθανές επιπλέον παρεμβάσεις, όπως όρια στον αριθμό προσεγγίσεων πλοίων ή ποσοστώσεις επισκεπτών. Έσπευσε όμως να υπογραμμίσει ότι ο υπερτουρισμός είναι ένα τοπικό φαινόμενο, όχι πανελλαδικό.
Το 2024, η Ελλάδα υποδέχτηκε 31 εκατ. επισκέπτες, με έσοδα ύψους 20 δισ. ευρώ, ενώ ο τουρισμός συνεισέφερε περίπου 25% στο ΑΕΠ της χώρας, πολύ πάνω από τον παγκόσμιο μέσο όρο του 9,1%.
Μέτρα όπως ο νέος φόρος κρουαζιέρας, ο φόρος στις βραχυχρόνιες μισθώσεις και το περιβαλλοντικό τέλος εντάσσονται σε μια στρατηγική που θέλει τουρισμό βιώσιμο και κοινωνίες ωφελημένες, και όχι καταπονημένες.