Η συνομιλία μας με τον Δημήτρη Στασινόπουλο, συγγραφέα του θεατρικού μονόπρακτου «Συνδετήρες», έγινε τηλεφωνικά λίγα μόλις εικοσιτετράωρα από την επιτυχημένη εκδήλωση* θεατρικού Αναλογίου στο πολιτιστικό κέντρο του Auderghem. Ο ίδιος δεν κατάφερε να είναι παρών στην εκδήλωση αλλά ο θετικός απόηχος από τους «Συνδετήρες» ήδη είχε κάνει το γύρο στα θεατρόφιλα ομογενειακά πηγαδάκια. «Η ιδέα και η υλοποίηση της θεατρικής αυτής βραδιάς» μας αναφέρει ο Δημήτρης Στασινόπουλος «ήταν του Τάσου Νυχά και έγινε με αφορμή το βραβευμένο -και πραγματικά πολύ δυνατό- κείμενο του Γιάννη Οικονομίδη, τα «Αερόφυτα«. Μου ζητήθηκε να γράψω κάτι, και σε μικρό χρονικό διάστημα παρουσίασα τους «Συνδετήρες», ένα κείμενο με τάση περιπαιχτική, κείμενο το οποίο αναδεικνύει την αποσύνδεση των ανθρώπων από την πραγματικότητα. Παρ΄ όλο που έγιναν όλα πολύ γρήγορα πετύχαμε τον στόχο μας ίσως γιατί καταφέραμε και πιάσαμε πολύ καλό ρυθμό στις πρόβες μας. Είμαι ευγνώμων προς όλους τους συνεργάτες μου».
Οι «Συνδετήρες» κράτησαν αμείωτο το ενδιαφέρον του κοινού για λίγο περισσότερο από 30 λεπτά. Οι ηθοποιοί που ανέβηκαν στην σκηνή του Joli Bois ήταν ο Ηλίας Ξυδιάς, η Εμμανουέλα Πρινιωτάκη, ο Γιάννης Ρόδιος, η Μαριάννα Τσελεπή και ο Τάκης Πλέσσας. Και οι πέντε έδωσαν τον καλύτερο τους εαυτό και απέσπασαν το χειροκρότημα του κοινού.
Σήμερα με μεγάλη χαρά φιλοξενούμε στο Newsville.be τον Ηλία Ξυδιά ο οποίος με το πηγαίο ταλέντο του και τις ερμηνευτικές του ικανότητες ανέδειξε με τον καλύτερο τρόπο το κείμενο του Δημήτρη Στασινόπουλου, κείμενο που για δεύτερη φορά και ύστερα από την επιτυχημένη «Απόπειρα» ξαναπιάνει το δύσκολο θέμα της εξερεύνησης του ψυχισμού των ανθρώπων.
*Μπορείτε να διαβάσετε το άρθρο με την κριτική ματιά της Βούλας Καγιάσα για τα τρία έργα θεατρικού αναλογίου που παρουσιάστηκαν, ΕΔΩ.
Ηλία, συγχαρητήρια για την ερμηνεία σου στους «Συνδετήρες» στην θεατρική βραδιά Αναλογίου στις Βρυξέλλες. Πόσο διαφορετική ήταν αυτή η θεατρική εμπειρία σε σχέση με συμμετοχές σου σε προηγούμενες παραστάσεις και γιατί;
Καταρχάς θα ήθελα να σας ευχαριστήσω για τα καλά σας λόγια όπως και για το ότι μου δίνετε το βήμα να μοιραστώ μαζί σας και το αναγνωστικό κοινό, τις εμπειρίες, τις σκέψεις και τις απόψεις μου. Η τελευταία μου αυτή εμπειρία ήταν πραγματικά πολύ διαφορετική από τα όσα έχω κάνει έως τώρα. Και φαντάζομαι ότι αυτό θα ισχύει για όλους όσους συμμετείχαμε στο εν λόγω εγχείρημα. Θα σου ομολογήσω πως στην αρχή -αλλά και κατά την συνέχεια- δεν ξέραμε ακριβώς πως να προσεγγίσουμε στην σκηνή αυτό το είδος. Το αποτέλεσμα , ή καλύτερα η τελική γραμμή πάρθηκε προς το τέλος. Μία πρώτη βασική διαφορά είναι το ότι κρατάς το κείμενο στα χέρια σου, γεγονός που πρακτικά σε περιορίζει. Η παράλληλη ανάγνωση, με μια όσο το δυνατόν σωστή και καθαρή άρθρωση δεν είναι κάτι τόσο απλό όσο ακούγεται (ή διαβάζεται εν προκειμένω). Εάν προσθέσεις στις παραμέτρους αυτές και την υποκριτική έκφραση, η πρόκληση γίνεται μεγαλύτερη. Ακριβώς όμως αυτή η πρόκληση ήταν ο βασικότερος λόγος που εμένα με ιντρίγκαρε και με έκανε να δεχτώ να συμμετάσχω σε κάτι τόσο καινοτόμο. Η ανάγκη να δοκιμαστώ σε κάτι διαφορετικό. Φαινομενικά περιοριστικό αλλά ταυτόχρονα εξίσου δημιουργικό, όπως διαπίστωσα. Και αυτή εν τέλει είναι και η βασική διαφορά με την κλασική πρόζα η οποία ακολουθεί άλλους μηχανισμούς εξερεύνησης και απόδοσης του όποιου ρόλου.
Πως θα περιέγραφες την σχέση σου με το θέατρο; Τι είναι αυτό που σου προσφέρει;
Με μία λέξη; Ζωοδοτική. Ίσως να φαίνεται λίγο υπερβολικό αυτό το επίθετο. Κι όμως είναι τόσα πολλά αυτά που μου προσφέρει η ενασχόληση με αυτήν την καταπληκτική μορφή τέχνης. Σε πολλά επίπεδα. Είναι ψυχοθεραπευτική, με την έννοια ότι σε μαθαίνει να εξερευνάς, να αναγνωρίζεις και να απελευθερώνεις συναισθήματα που στην προσωπική σου ζωή δεν είναι τόσο συχνό, εύκολο ή κάποιες φορές και ενδεδειγμένο να κάνεις. Διερευνητική, κάθε φορά που καταπιάνεσαι με έναν ρόλο και προσπαθείς να τον αποκωδικοποιήσεις. Κοινωνική, καθώς σε φέρνει σε άμεση επαφή με τον θεατή, αλλά και γιατί γνωρίζεις συνεχώς ενδιαφέροντες ανθρώπους που καλείσαι να συνεργαστείς. Διδακτική, σε επίπεδο λογοτεχνικό, ιστορικό, θεατρικού λόγου κ.ο.κ. Τι πιο όμορφο να μπορείς να «μεταλλάσσεσαι» και να δίνεις ζωή σε έναν χαρακτήρα. Τι πιο ενδιαφέρον από το να μπορείς να μεταπηδάς σε διαφορετικά είδη και ρόλους, μαθαίνοντας πάντα εκ παραλλήλου τον ίδιο σου τον εαυτό. Είναι τόσα πολλά αυτά που μου προσφέρει, που μία παράγραφος δεν είναι αρκετή να τα συμπεριλάβει. Στην πραγματικότητα αυτό το ερώτημα είναι ΘΕΜΑ, ή έστω αντικείμενος συζήτησης. Αλλά προσπάθησα να δώσω ένα κάποιο στίγμα.
Ποιες ήταν οι πρώτες σου σκέψεις μετά την πρώτη ανάγνωση του κειμένου του Δημήτρη Στασινόπουλου;
«Μα τι έγραψε πάλι το άτομο;» Αλήθεια, θαύμαζα και συνεχίζω προφανώς να θαυμάζω, τους ανθρώπους με αυτήν την ικανότητα. Ίσως γιατί δεν το έχω καθόλου εγώ;… Πιθανόν. Όχι για την ώρα τουλάχιστον. Αλλά κυρίως γιατί μιλάμε για άτομα εύστροφα και με αστείρευτη φαντασία. Μια τέτοια ακριβώς περίπτωση είναι ο Δημήτρης. Με ένα λόγο άμεσο και μεστό, συνδυασμένο με ένα ύφος ευφάνταστου σουρεαλισμού αποτυπώνει τις δικές του σκέψεις για τα δρώμενα, τα γεγονότα ή τις αμέτρητες παθογένειες της κοινωνίας του σήμερα. Και διαλέγει επιπροσθέτως τον κατ΄ εμένα δυσκολότερο δρόμο. Εκείνον της κωμωδίας. Και τον λέω δύσκολο γιατί τα μηνύματα που θέλει κανείς να περάσει είναι πιο έμμεσα σε αυτό το είδος. Άσε που θα πρέπει να ισορροπεί ανάμεσα στον μη ευτελισμό του όποιου θέματος ένας σεναριογράφος/συγγραφέας καταπιάνεται, και σε μια μελετημένη χιουμοριστική χροιά που δεν θα αλλοιώσει το αποτέλεσμα και το σκοπό του κειμένου. Στο δραματικό ύφος αυτά τα πράγματα είναι πιο σαφή. Γι΄ αυτό και το διαχώρισα. Αυτό δεν σημαίνει όμως ότι το δράμα είναι μία εύκολη υπόθεση. Εξαιρετικά δύσκολο είδος και αυτό. Αυτή όμως ακριβώς η ικανότητα του Δημήτρη με το ιδιαίτερο ύφος γραφής του, εξηγούν την πρώτη μου σκέψη. «Μα τι έγραψε πάλι το άτομο;»
Μπορούμε να κάνουμε λόγο για ερμηνευτικές προκλήσεις στο θεατρικό Αναλόγιο; Αν ναι, ποιες ήταν αυτές για τον ρόλο του Προέδρου;
Φυσικά και μπορούμε. Γιατί όχι; Ο Γιαννης Οικονομίδης μου είπε ότι όταν το έργο του, τα Αερόφυτα, βραβευτήκαν στην Αθήνα, ο τρόπος με τον οποίο παρουσιάστηκε το έργο του ήταν μέσω επαγγελματιών ηθοποιών. Και μόνο αυτό το γεγονός υποδηλώνει ότι υπάρχει πολύς χώρος για ερμηνεία και σε αυτό το είδος. Άλλωστε, ένας από τους σκοπούς του θεατρικού αναλογίου είναι να αποτελέσει έναυσμα, παρότρυνση ή έμπνευση σε έναν σεναριογράφο που π.χ. μπορεί να παρουσιάζει ένα μέρος ενός ακόμα υπό ανάπτυξη θεατρικού έργου. “Η και ολοκληρωμένου. Δεν έχει σημασία γιατί αυτό ακριβώς τίθεται προς ανίχνευση. Η καλλιτεχνική ανάπτυξη του θεατρικού κειμένου. Αυτό δεν μπορεί να επιτευχθεί με μια άχρωμη και ουδέτερη ανάγνωση. Αλλιώς θα μιλάγαμε για λογοτεχνικό αναλόγιο. Όχι θεατρικό. Άσε που και σε λογοτεχνικό κείμενο μια κάποια ερμηνεία, που θα δημιουργήσει συναίσθημα ή ατμόσφαιρα, απαιτείται. Πόσο μάλλον σε θεατρική περίπτωση. Να δώσω ένα ακόμα παράδειγμα: όταν διαβάζεις στο παιδί σου ένα παραμύθι, συνειδητά ή ασυνείδητα ερμηνεύεις, γιατί πιστεύεις πως έτσι θα περάσεις το κείμενο πιο έντονα.
Τα κείμενα και των 3 μονόπρακτων που απολαύσαμε στη θεατρική βραδιά Αναλογίου στο Joli Bois θίγουν θέματα που μας αγγίζουν όλους. Τι είναι αυτό που κρατάς από τους Συνδετήρες;
Την ατέρμονη ματαιοδοξία των πάντων που πολύ έντεχνα αποτυπώνει, και που δυστυχώς οδηγεί την κοινωνία μας σε περαιτέρω απομόνωση. Την ανυπαρξία επικοινωνίας που θυσιάζεται σε ατέλειωτα θέλω και ασήμαντες αυτοεπιβεβαιώσεις. Την σημασία του φαίνεσθαι έναντι του είσαι. Τον αχαλίνωτο υλισμό που οι περισσότεροι τον ταυτίζουν ή τον ορίζουν ως επιτυχία ή ευτυχία. Το ότι θίγει διακριτικά τις κοινωνικές διακρίσεις που προκύπτουν από το επάγγελμα του καθενός εξ ημών. Την συναισθηματική δυσκαμψία. Τις ψυχοσωματικές διαταραχές.
Την απεικόνιση της ατελέσφορης διοίκισης. Και είμαι σίγουρος ότι μπορώ να βρω και άλλα, ωστόσο κι αυτά που είπα δεν είναι καθόλου λίγα για ένα κείμενο 32 μόλις σελίδων, θεωρώ.
Η κατάμεστη αίθουσα και το ζεστό χειροκρότημα του κοινού επιβεβαιώνουν ακόμα μία φορά πως η ομογενειακή θεατρική σκηνή εξακολουθεί να βρίσκεται στον πυρήνα των πολιτιστικών δράσεων στις Βρυξέλλες. Ποια είναι η δική σου σκέψη για το δυναμικό αυτό κομμάτι πολιτισμού της κοινότητας μας;
Το θεωρώ απόλυτο φυσικό ως Έλλην. Βρίσκεται στο γενετικό μας κώδικα το θέατρο. Είτε ως θεατές, είτε ως ερασιτέχνες ή επαγγελματίες του είδους, την αγαπάμε αυτήν την τέχνη. Άρρηκτα συνδεμένη με το άλλο χαρακτηριστικό του λάου μας, την φιλοσοφία, θα έχουμε πάντα την ανάγκη να εκφραζόμαστε, να ψαχνόμαστε, να επαναπροσδιοριζόμαστε. Κι αυτό δεν έχει να κάνει καθόλου με το αν βρίσκεσαι στις Βρυξέλλες, στην Αμερική ή όπου αλλού. Η αύξηση των Ελλήνων οικονομικών μεταναστών, όπως αποκαλούνται οι μετανάστες πια, οδήγησε πάρα πολύ γρήγορα στην ανάπτυξη της ομογενειακής θεατρικης σκηνής. Οι θεατρικές ομάδες διπλασιάστηκαν, γεγονός που αποτυπώνει το παραπάνω επιχείρημα. Κι όταν μια κοινωνία αναπτύσσεται πολιτιστικά και καλλιτεχνικά, είναι υγιής. Και αυτό μόνο ευχάριστα συναισθήματα μου δημιουργεί και εύχομαι να συνεχίζει να αναπτύσσεται. Μόνo να κερδίσουμε έχουμε.
Φωτογραφίες: Αλεξ. Μιχαηλίδης / Newsville.be