Σύμφωνα με την πιο πρόσφατη εκτίμηση της Επιτροπής Παρακολούθησης του Προϋπολογισμού του Βελγίου, το έλλειμμα για το 2020 θα είναι 33,4 δισεκατομμύρια ευρώ, το οποίο αντιπροσωπεύει το 7,6% του ΑΕΠ. Για το 2021, η Επιτροπή Παρακολούθησης αναμένει έλλειμμα 24 δισ. Ευρώ ή 5% του ΑΕΠ.
Παράλληλα αναμένεται ύφεση 7,4% το 2020, μικρότερη από το 10,6% όπως είχε προβλεφθεί τον περασμένο Ιούνιο. Το 2021, η βελγική οικονομία θα πρέπει, σύμφωνα με το Σχέδιο, να επιστρέψει σε ανάπτυξη 6,5% έναντι 8,2%, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του Ιουνίου. Τα στοιχεία για το Βέλγιο είναι λίγο καλύτερα από αυτά της ζώνης του ευρώ, για τα οποία το Γραφείο Προγραμματισμού προβλέπει ύφεση 7,9% το 2020, ακολουθούμενη από ανάκαμψη 5,7% το 2021. Παράλληλα το έλλειμμα του βελγικού προϋπολογισμού αυξάνεται επικίνδυνα σύμφωνα με την Επιτροπή.
Σε επίπεδο ομοσπονδιακών διοικήσεων, το έλλειμμα θα είναι 21,5 δισεκατομμύρια ευρώ το 2020 και 15,8 δισεκατομμύρια το 2021. Όσον αφορά την κοινωνική ασφάλιση, η Επιτροπή Παρακολούθησης ανακοινώνει έλλειμμα 11,9 δισεκατομμυρίων ευρώ. το τρέχον έτος και 8,1 δισεκατομμύρια το επόμενο έτος.
Η στασιμότητα στην αγορά εργασίας του Βελγίου συνεχίζεται και στο 3ο τρίμηνο τους τρέχοντος έτους, σύμφωνα με έρευνα της ManPower Group, βάσει της οποίας το 11% των βελγικών επιχειρήσεων σχεδιάζει να προχωρήσει σε απολύσεις. Η κρίση του κορονοϊού συνεχίζει, όπως ήταν αναμενόμενο, να επηρεάζει αρνητικά την αγορά εργασίας. Από την άλλη πλευρά, όμως, το ίδιο ποσοστό εργοδοτών (11%) σχεδιάζει να προχωρήσει σε προσλήψεις προσωπικού με αποτέλεσμα η πρόβλεψη για θέματα απασχόλησης να είναι ουδέτερη. Επισημαίνεται ότι οι εργοδότες στη Φλάνδρα είναι πιο απαισιόδοξοι (αρνητική πρόβλεψη για απασχόληση, -3%), ενώ οι εργοδότες στη Βαλλονία αναμένουν αύξηση προσλήψεων της τάξης του 2%. Στις Βρυξέλλες οι προοπτικές για την απασχόληση είναι σαφώς πιο ευοίωνες (6%). Σε γενικές γραμμές πάντως οι εργοδότες είναι πιο απαισιόδοξοι στο 4ο τρίμηνο του 2020, σε σχέση με ό,τι ίσχυε στο 3ο, σχετικά με το πότε η κατάσταση θα επανέλθει σε φυσιολογικά επίπεδα. Συγκεκριμένα, μόνο το 58%, έναντι του 72% τον περασμένο Ιούνιο, αναμένουν ότι οι προσλήψεις θα επανέλθουν στα προ κρίσης επίπεδα. Το 15% πιστεύει ότι θα χρειαστεί πάνω από έναν χρόνο για να συμβεί αυτό, ενώ το 12% εκτιμά ότι κάτι τέτοιο δεν θα συμβεί ποτέ.
Σύμφωνα με τον Διευθύνοντα Σύμβουλο της FEB (Federation of Belgian Entreprises) Pieter Timmermans το μεγαλύτερο μέρος της οικονομικής κρίσης βρίσκεται ακόμη μπροστά μας, χιλιάδες επιχειρήσεις, υγιείς πριν από τον Covid, απειλούνται τώρα με πτώχευση. Σε συνεργασία με την εταιρεία Graydon έγινε προσπάθεια απεικόνισης της κατάστασης αναλύοντας περισσότερες από 400.000 εταιρείες. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα εάν δεν είχαν ληφθεί μέτρα στήριξης, όπως προσωρινή ανεργία, αναβολή ΦΠΑ, μέτρα τραπεζικής στήριξης, μεταξύ άλλων, το 40% των εταιρειών θα αντιμετώπιζε πολύ μεγάλη δυσκολία, αντί για 20% όπως βλέπουν σήμερα. Πρόκειται κυρίως για ΜΜΕ, οι οποίες απασχολούν μεταξύ 5 και 20 ατόμων, και νέες εταιρείες ηλικίας κάτω των τεσσάρων ετών οι οποίες απασχολούν συνολικά 300.000 άτομα. Οι κλάδοι αφορούν τουρισμό, εκδηλώσεις, πολιτισμό, φιλοξενία. Αλλά και στο εμπόριο, τα κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα, τα έπιπλα και τα τρόφιμα, θα υπάρξουν σημαντικά προβλήματα. Παράλληλα οι περισσότεροι εργαζόμενοι έχουν λάβει οικονομική υποστήριξη από το κράτος, αλλά δεν ξοδεύουν, ενδεικτικό είναι ότι το ποσοστό αποταμίευσης έχει μειωθεί από 12% σε 20%. Επιπλέον ως μια μικρή χώρα που προσανατολίζεται στις εξαγωγές, υπάρχουν πολλές εταιρείες που εξαρτώνται από το άνοιγμα των συνόρων και την ανάκαμψη του διεθνούς εμπορίου.
Σύμφωνα με τον Διευθύνοντα Σύμβουλο της FEB είναι απίθανο να επιστρέψουμε σε ένα αποδεκτό επίπεδο οικονομικής ανάπτυξης πριν από τα μέσα του 2021, ενώ στο μεταξύ πρόκειται να συμβούν χρεοκοπίες, αύξηση της διαρθρωτικής ανεργίας και σημαντικός αντίκτυπος στην αγοραστική δύναμη.
Συνολικά το Βέλγιο δεν θα πρέπει μόνο να διαχειριστεί τις συνέπειες της κρίσης Covid, αλλά και τα προβλήματα από το Brexit, ενώ είναι σημαντικό να οριστικοποιηθεί η διεπαγγελματική συμφωνία με τα συνδικάτα το φθινόπωρο.
Παράλληλα κατά τις διαπραγματεύσεις για τον σχηματισμό κυβέρνησης τέθηκε το θέμα της φορολόγησης των κεφαλαιακών κερδών, δεδομένου ότι στο Βέλγιο υπάρχει ένα καθεστώς μη φορολόγησης κερδών. Τα κέρδη από επενδύσεις σε μετοχές και άλλα χρηματοοικονομικά προϊόντα, δεν φορολογούνται, ενώ από την άλλη πλευρά, τα μερίσματα φορολογούνται και μερικές φορές διπλά στην περίπτωση ξένων τίτλων.
Το ζήτημα της φορολογίας της υπεραξίας από επενδύσεις κινητών αξιών δεν είναι νέο. Υπενθυμίζεται ότι δηλητηρίασε τις σχέσεις μεταξύ των σχηματισμών του «σουηδικού συνασπισμού» (N-VA, MR, Open VLD, CD&V), τον Νοέμβριο του 2014, όταν δημιουργήθηκε η κυβέρνηση του Charles Michel, ενώ το CD&V, το οποίο δεν είχε επιτύχει φόρο υπεραξίας στην κυβερνητική συμφωνία, άνοιξε ξανά τη συζήτηση. Μετά από δύσκολες συζητήσεις, συμφώνησε τελικά το 2017 φόρος 0,15% στους λογαριασμούς κινητών αξιών αξίας άνω των 500.000 ευρώ. Ωστόσο, αυτή η διάταξη στην συνέχεια θα θεωρηθεί αντισυνταγματική και θα ακυρωθεί δύο χρόνια αργότερα.
Παράλληλα ο Φόρος περιουσίας και η άρση του τραπεζικού απορρήτου βρίσκονται επίσης στην ατζέντα της νέας κυβέρνησης για το 2021. Αυτό αναμένεται στην κατάρτιση του προϋπολογισμού του 2021. Αναμένεται να περιλάβει άτομα με κινητή περιουσία περισσότερο από ένα εκατομμύριο ευρώ.
Επίσης συζητείται η άρση του ιδιότυπου «τραπεζικού απορρήτου». Στο Βέλγιο όλοι οι τραπεζικοί λογαριασμοί είναι εγγεγραμμένοι στην Κεντρική Τράπεζα, αλλά μέχρι σήμερα ένας οικονομικός επιθεωρητής δεν μπορεί για κανένα λόγο να έχει πρόσβαση στο υπόλοιπο του λογαριασμού. Ο συνδυασμός αυτής της άρσης του τραπεζικού απορρήτου με τον φόρο περιουσίας αναμένεται να ισχύσει από το 2023.
Ενημέρωση: Γραφείο ΟΕΥ Βρυξελλών