Μετά από περισσότερες από 18 ώρες διαπραγματεύσεων στις Βρυξέλλες, τα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης κατέληξαν νωρίς το πρωί της Τετάρτης σε συμφωνία για μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου κατά 90% έως το 2040, σε σύγκριση με τα επίπεδα του 1990. Η απόφαση αυτή εντάσσεται στο πλαίσιο της πορείας της ΕΕ προς την κλιματική ουδετερότητα έως το 2050 και έρχεται σε μια κρίσιμη στιγμή, λίγο πριν από τη διεθνή διάσκεψη COP30 στο Μπελέμ της Βραζιλίας.
Η συμφωνία θεωρείται σημαντική όχι μόνο για τους ευρωπαϊκούς στόχους, αλλά και για τη θέση που θα παρουσιάσει η Ένωση στη φετινή σύνοδο του ΟΗΕ για το Κλίμα. Χωρίς αυτήν, η ΕΕ κινδύνευε να εμφανιστεί χωρίς επικαιροποιημένο σχέδιο δράσης.
Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, το νέο Εθνικά Καθορισμένο Συνεισφερόμενο Σχέδιο (NDC) που θα υποβληθεί επίσημα στη Σύμβαση-Πλαίσιο των Ηνωμένων Εθνών για την Κλιματική Αλλαγή (UNFCCC), προβλέπει μείωση των καθαρών εκπομπών κατά 66,25% έως 72,5% έως το 2035, καλύπτοντας όλους τους τομείς της οικονομίας και όλα τα αέρια του θερμοκηπίου. Το ενδιάμεσο αυτό βήμα ανοίγει τον δρόμο προς τη μείωση κατά 90% έως το 2040 και την πλήρη κλιματική ουδετερότητα μια δεκαετία αργότερα.
Για να επιτευχθεί ευρύτερη συναίνεση, οι υπουργοί συμφώνησαν ότι έως και το 5% της μείωσης μπορεί να επιτευχθεί μέσω διεθνών πιστώσεων άνθρακα, με τη δυνατότητα να προστεθεί ακόμη ένα 5% σε μεταγενέστερη φάση. To Βέλγιο απείχε από την ψηφοφορία, επικαλούμενο ανησυχίες για την ανταγωνιστικότητα της ευρωπαϊκής βιομηχανίας, ενώ οι πιο έντονες αντιπαραθέσεις καταγράφηκαν ανάμεσα σε χώρες με φιλόδοξες κλιματικές θέσεις, όπως η Γερμανία, η Ισπανία και η Σουηδία, και εκείνες που ζητούσαν πιο προσεκτική προσέγγιση, όπως η Ιταλία, η Γαλλία και η Πολωνία.
Η Επιτροπή χαρακτήρισε τη συμφωνία «ισχυρό και ενωτικό μήνυμα προς τη διεθνή κοινότητα», επιβεβαιώνοντας ότι η Ευρώπη παραμένει προσηλωμένη στους στόχους της Συμφωνίας του Παρισιού και έτοιμη να συνεργαστεί με παγκόσμιους εταίρους για τη μείωση των εκπομπών.
Παράλληλα, η Επιτροπή τονίζει ότι η νέα πορεία προς το 2040 έχει πραγματιστικό και ευέλικτο χαρακτήρα, λαμβάνοντας υπόψη τις σημερινές οικονομικές, ενεργειακές και γεωπολιτικές συνθήκες. Το σχέδιο στοχεύει να προσφέρει σταθερότητα και προβλεψιμότητα σε επενδυτές και επιχειρήσεις, ενισχύοντας τη βιομηχανική ανταγωνιστικότητα της ΕΕ μέσω της πλήρους εφαρμογής της Πράσινης Βιομηχανικής Συμφωνίας (Clean Industrial Deal).
Η συμφωνία για τον στόχο του 2040 θα πρέπει τώρα να εγκριθεί επίσημα και από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, με την Επιτροπή να δηλώνει έτοιμη να συνδράμει για μια ταχεία ολοκλήρωση των διαπραγματεύσεων.
Με το νέο αυτό πλαίσιο, η Ευρωπαϊκή Ένωση πηγαίνει στην COP30 με ανανεωμένους στόχους, σαφές όραμα και ενιαίο μήνυμα: η Ευρώπη παραμένει σταθερά προσηλωμένη στην πράσινη μετάβαση — τόσο εντός των συνόρων της, όσο και στη διεθνή σκηνή.