Εδώ και αρκετό καιρό παρακολουθώ την κίνηση διαμαρτυρίας ομάδας πολιτών που έχει επικεντρωθεί κυρίως στην μη πληρωμή των διοδίων και που έχει χαρακτηριστεί ως τοκίνημα του «ΔΕΝ ΠΛΗΡΩΝΩ» στην Ελλάδα. Στα ελληνικά τηλεοπτικά κανάλια έχουν γίνει άπειρες συζητήσεις επί του θέματος και τόνοι μελάνης έχουν χυθεί στον Tύπο για την υπεράσπιση της μιας ή άλλης μεριάς….
Εγώ προσωπικά νομίζω ότι έχουμε πάλι μια παρανοϊκή (και περιέργως ύποπτη) ελληνική πρωτοτυπία!!!! Το κράτος ζητά από τους πολίτες να πληρώσουν διόδια για δρόμους που ΘΑ γίνουν και μάλιστα για δρόμους που αυτοί που τους πληρώνουν τώρα, οι ίδιοι πιθανότατα δεν θα τους χρησιμοποιήσουν ποτέ !!! Ζητάει από οδηγούς που χρησιμοποιούν καθημερινά τον άξονα Αθήνα-Λαμία, να πληρώσουν διόδια για τον μελλοντικό οδικό άξονα Ηγουμενίτσα – Γιάννενα !!! Τα λεφτά που θα μαζέψουν οι ιδιωτικές εταιρίες, που διαχειρίζονται τους υπάρχοντες οδικούς άξονες, θα θεωρηθούν η δημόσια συμμετοχή στους δρόμους που αυτές οι ίδιες θα κατασκευάσουν, λειτουργήσουν και θα εκμεταλλευτούν …
Πραγματικά δεν κατανοώ την λύση που δόθηκε. Ποιο είναι το πρόβλημα μας; Θέλουμε αυτοκινητόδρομους και δεν μπορεί να τους φτιάξει το κράτος γιατί δεν έχει χρήματα; Ωραιότατα. Τότε κάνουμε ότι έχουν κάνει χιλιάδες άλλοι πριν από εμάς με επιτυχία. Κάνουμε διεθνή ΑΝΟΙΧΤΟ διαγωνισμό (για όλο το τμήμα του οδικού άξονα και όχι με σαλαμοποιήση του έργου, όπως έκανε ο Λαλιώτης για να δίνει δουλειά στα τοπικά λαμόγια και να τσιμπήσει κάθε φορά μίζες – σαν διαχρονικά νοίκια …). Ορίζουμε τι θέλουμε να κάνουμε, βάζουμε τις (σωστές) τεχνικές προδιαγραφές, τους λογικούς όρους εκμετάλλευσης και περιμένουμε προσφορές. Με απλά λόγια λέμε εφόσον ενδιαφέρεστε ελάτε, χρηματοδοτήστε το έργο, κατασκευάστε το, συντηρήστε το, εκμεταλλευτείτε το (με διόδια) και όταν αποσβέσετε τα έξοδα σας και βγάλετε και τα λογικά κέρδη (ιδιαίτερα σημαντικό όχι όπως το ΡΙΟ ΑΝΤΙΡΡΙΟ που η Γαλλική κοινοπραξία θα βγάλει ΚΑΘΑΡΑ κέρδη 736%)[1] παραδώστε το σε καλή κατάσταση στο κράτος. Η μέθοδος είναι γνωστότατη και δοκιμασμένη και λέγεται BOT (Build Operate, Transfer)
Για αυτό δυσκολεύομαι να κατανοήσω την καινούργια αυτή πρωτοτυπία του Ελληνικού κράτους, βάσει της οποίας θα πρέπει οι (ελληνικές) εταιρείες να εισπράξουν λεφτά από τους πολίτες ΠΡΙΝ, για κάτι που ΘΑ κάνουν… Αν οι ίδιες δεν έχουν το απαιτούμενο κεφάλαιο, τότε να δανειστούν από την ελεύθερη αγορά. Οι τράπεζες, ελληνικές και ξένες, είναι εκεί για να χρηματοδοτήσουν κάτι που είναι επικερδές και για αυτές. Αν οι τεχνικές εταιρείες έχουν την ικανότητα και πιστεύουν ότι αξίζει τον κόπο σαν επιχειρηματική κίνηση, ας πάρουν οι ίδιες το ρίσκο. Έτσι γίνονται οι business, όχι στου κασίδη (φορολογούμενου) το κεφάλι. Ο ρόλος του ΕΝΤΙΜΟΥ ΚΑΙ ΣΥΝΕΤΟΥ κράτους είναι να διαπραγματευτεί ΣΩΣΤΑ και ΔΙΚΑΙΑ για το συμφέρον του πολίτη του και της χώρας. Που στην συγκεκριμένη περίπτωση είναι η σωστή και ακριβής αρχική μελέτη και βεβαίως με προϋπολογισμό (όχι σαν το αεροδρόμιο στα Σπάτα ή την γέφυρα Ρίο Αντίρριο…) :
Όταν ξέρεις για τι ακριβώς ποσό συμφωνείς με τον ανάδοχο, σαν συνολικό κόστος κατασκευής, ξέρεις τις αποσβέσεις και τα περιθώρια κέρδους του, μπορείς να διαπραγματευτείς και να ορίσεις το χρονικό διάστημα εκμετάλλευσης έργου.
Σωστές τεχνικές προδιαγραφές (όχι να ετοιμάζουμε και να παραδίδουμε κακό-κατασκευές που έχουν προφανή διάρκεια ζωής και που σε 30 χρόνια θα θέλουν γκρέμισμα και πάλι από την αρχή (πχ. αεροδρόμιο ΣΠΑΤΑ κτιριακές εγκαταστάσεις, τεχνικές υποδομές, κλπ).
Έλεγχο της συντήρησης του έργου καθ’ όλη την διάρκεια λειτουργίας του (και για λόγους ασφάλειας των πολιτών) με αντίστοιχες τσουχτερές ποινικές και οικονομικές ρήτρες. Προαποφασισμένα διόδια και φόρμουλα αναπροσαρμογής τους για όλη την διάρκεια της διαχείρισης από τον φορέα – κατασκευαστή. Να μην έχουμε αυθαιρεσίες και δικαιολογίες μετά ….
Αυτά τα λίγα γιατί νομίζω στην Ελλάδα έχουμε την μοναδική ικανότητα να κάνουμε την άπατη και την λαμογιά επιστήμη. Στην συγκεκριμένη περίπτωση καλά κάνουν οι πολίτες και διαμαρτύρονται που τους ζητάνε να πληρώσουν προκαταβολικά για κάτι που ΘΑ ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΣΤΕΙ που οι ίδιοι ίσως δεν θα χρησιμοποιήσουν και το οποίο θα πρέπει να χρηματοδοτήσουν αυτοί που θέλουν να το κατασκευάσουν και να βγάλουν κέρδος από αυτό, δηλαδή οι τεχνικές εταιρίες.
Ας καταλάβουν πλέον οι κυβερνώντες ότι ο κόσμος έχει αρχίσει να ξυπνάει και να διεκδικεί αυτό που είναι λογικό (τουλάχιστον σε αυτή την περίπτωση). Και πέρα από αυτό, είναι δυνατόν να ζητάς σε κάποιον να πληρώσει διόδια για τον καρόδρομο καρμανιόλα Κορίνθου – Πατρών; Τρελαθήκαμε τελείως;
[1] Η κατασκευή της γέφυρας Ρίου Αντιρρίου κόστισε συνολικώς 740 εκ. ευρώ ή 252 δισ. δραχμές. Από αυτά: · Το 10% (74 εκ. ευρώ, ή 25 δισ. δρχ.) το έβαλε η κοινοπραξία που την κατασκεύασε και την εκμεταλλεύεται. · Το 40% (296 εκ. ευρώ ή 101 δισ. δρχ.) είναι η συμμετοχή του δημοσίου. Το πληρώσαμε δηλαδή εμείς. · Το υπόλοιπο 50% (370 εκ. ευρώ ή 126 δισ. δρχ.) είναι δάνειο το οποίο χορήγησε η Ευρωπαϊκή Τράπεζα με κρατικές εγγυήσεις. Που σημαίνει ότι αν «στραβώσει» η δουλειά, η τράπεζα θα πάρει τα λεφτά της από το κράτος, δηλαδή από εμάς! Αν δεν «στραβώσει», θα τα πάρει από τα διόδια, δηλαδή πάλι από εμάς! Βάσει των συμφωνηθέντων, η κατασκευάστρια κοινοπραξία θα εκμεταλλεύεται τη γέφυρα μέχρι το 2039, δηλαδή επί 35 χρόνια. Από την εκμετάλλευση αυτή υπολογίζεται ότι θα εισπράξει 1,7 δισ. ευρώ, ή 579 δισ. δραχμές. Αν αφαιρέσει κανείς τα 370 δισ. της τράπεζας, υπολείπονται 209 δισ. δρχ. για την κοινοπραξία, δηλαδή 8,36 φορές παραπάνω από όσα έβαλε, ή περιθώριο κέρδους 736% ! Δεν είναι κι άσχημα! Αν εντάξουμε το κέρδος αυτό σε χρονικό ορίζοντα 35 χρόνων, προκύπτει εύκολα ότι κάθε χρόνο η κατασκευάστρια κοινοπραξία θα «καθαρίζει» περίπου 6 δισ. δραχμές ή 17,6 εκ. ευρώ. Δηλαδή σε 4 χρόνια θα έχει πάρει τα λεφτά της πίσω και θα της μένουν άλλα 31 χρόνια να εισπράττει.